Kết nối thị trường, xây dựng thương hiệu cho nông sản

Phát biểu tại Diễn đàn, Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn cho biết, theo thống kê, năm 2024, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng nông lâm thủy sản nước ta đạt mức kỷ lục với 62,5 tỷ USD; 8 tháng đầu năm 2025 đạt 45,57 tỷ USD với 10 nhóm mặt hàng chủ lực như gạo, cà phê, tiêu, điều, tôm, cá tra, gỗ và các sản phẩm của gỗ… có kim ngạch đạt từ 1 tỷ USD trở lên. Các mặt hàng nông lâm thủy sản nước ta hiện đã được xuất khẩu tại thị trường của hơn 190 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn và Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên điều hành diễn đàn. Ảnh: DV

Theo ông Đoàn, có được kết quả này, trước tiên là nỗ lực không ngừng trong lao động, sản xuất của bà con nông dân từ các phong trào sản xuất kinh doanh giỏi, phong trào thi đua yêu nước, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế nông nghiệp. Đồng thời, cũng là kết quả của chiến lược, chính sách mở cửa, phát triển thị trường nông sản liên tục của ngành Công Thương trong những giai đoạn vừa qua.

Phó Chủ tịch UBTƯ MTTQ Việt Nam, Chủ tịch Hội Nông dân Việt Nam Lương Quốc Đoàn phát biểu tại Diễn đàn. Ảnh: DV

Tuy nhiên, để mục tiêu kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản đạt 70 tỷ USD vào cuối năm nay và 100 tỷ USD đến năm 2030, ông Đoàn cho rằng còn rất nhiều khó khăn, thách thức phía trước, nhất là trong bối cảnh cạnh tranh thương mại ngày càng gay gắt giữa các quốc gia, đặc biệt là việc Mỹ áp thuế đối ứng xuất khẩu lên nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam hiện nay.

Theo đánh giá, tiềm năng xuất khẩu, tiêu thụ nông sản của Việt Nam vẫn còn lớn, tuy nhiên việc tiếp cận các thị trường mới vẫn còn hạn chế, nhiều mặt hàng nông sản của chúng ta vẫn còn xuất đi dưới dạng thô, chưa có thương hiệu với 80% sản phẩm chưa có thương hiệu riêng. Bên cạnh đó, việc phát triển thị trường trong nước còn chưa được chú trọng, khai thác có hiệu quả.

Chia sẻ tại diễn đàn, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, nông nghiệp không chỉ đảm bảo nguồn cung thực phẩm ổn định trong nước mà còn góp phần xuất khẩu sang nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước có FTA với Việt Nam. Trong nhiều thời điểm khó khăn, nông nghiệp đã thực sự trở thành “trụ đỡ” của nền kinh tế, giữ vững an ninh lương thực, gia tăng thặng dư thương mại và ổn định tỷ giá. Xuất khẩu nông sản dù chưa chiếm tỷ trọng lớn nhưng mang lại giá trị trực tiếp cho người dân, doanh nghiệp trong nước.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại Diễn đàn: Ảnh: DV

“Ngành Công Thương sẽ cùng nông nghiệp và người nông dân xây dựng nền kinh tế nông nghiệp bền vững, giúp phát huy lợi thế, nâng cao đời sống và đóng góp nhiều hơn cho phát triển đất nước”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Tuy nhiên, làm thế nào để đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử? Chị Chảo Thị Yến, thành viên Hợp tác xã Tri thức – Bản địa Goong (Lào Cai) cho biết, HTX đang khai thác tri thức bản địa của người Dao để sản xuất các sản phẩm thảo dược và đã đưa hàng lên sàn thương mại điện tử. Tuy nhiên, ba khó khăn lớn nhất hiện nay là phí sàn quá cao, lợi nhuận nông sản vốn đã thấp; thủ tục khắt khe khiến bà con khó tiếp cận; đặc biệt, chi phí vận chuyển nhiều khi gấp đôi giá trị sản phẩm. “Nếu giảm giá thì nông dân sẽ lỗ, nhưng tăng giá lại mất lợi thế cạnh tranh, khiến sản phẩm chất lượng tốt vẫn khó đến tay người tiêu dùng”, chị Yến chia sẻ.

Giải đáp vấn đề này, bà Lê Hoàng Oanh, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ đã ban hành Chiến lược phát triển Thương mại điện tử quốc gia giai đoạn 2026–2030. Dù chi phí sàn và vận chuyển thuộc cơ chế thị trường, Nhà nước không can thiệp trực tiếp, nhưng Bộ đã chủ động làm việc với các sàn lớn như Shopee, Lazada, Tiki, TikTok và Amazon để triển khai chương trình hỗ trợ quảng bá sản phẩm OCOP, hướng dẫn địa phương đáp ứng tiêu chuẩn và tổ chức các khóa đào tạo miễn phí cho nông dân. Đồng thời, Bộ khuyến khích mô hình gom hàng, vận chuyển kết hợp để giảm chi phí logistics. Một ví dụ tại Tây Bắc là các hộ cùng liên kết vận chuyển gạo chung thay vì đi riêng lẻ, qua đó cắt giảm đáng kể chi phí. Ngoài ra, các chương trình khuyến mại lớn như Online Friday cũng được khuyến khích để giúp nông dân tiếp cận người tiêu dùng với chi phí thấp hơn.

Điểm nhấn được kỳ vọng nhất là việc Quốc hội dự kiến thông qua Luật Thương mại điện tử tại kỳ họp tháng 10 tới. Đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng nhằm bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đồng thời tạo thuận lợi cho doanh nghiệp sản xuất và nông dân tham gia thị trường trực tuyến. Bộ Công Thương cam kết ưu tiên hỗ trợ khoảng 100 sản phẩm nông sản chủ lực, bao gồm miễn phí đưa sản phẩm lên sàn, giảm chi phí logistics và thúc đẩy xuất khẩu qua thương mại điện tử xuyên biên giới.

Khanh Lê