Kết nối nông sản Đồng bằng sông Hồng, mở đường tiêu thụ vụ đông dịp Tết

Từ thực tiễn Hải Phòng, diễn đàn cho thấy cây vụ đông đang dần thoát khỏi vai trò “vụ phụ”, từng bước trở thành ngành hàng nông sản chủ lực, song vẫn đối mặt không ít thách thức cần lời giải đồng bộ từ chính sách, doanh nghiệp đến thị trường.

Quang cảnh hội nghị. Ảnh: Tùng Đinh

Tăng diện tích, nâng giá trị, mở rộng thị trường

Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hải Phòng Lương Thị Kiểm cho biết, vụ đông năm nay, toàn thành phố gieo trồng khoảng 29.500ha cây vụ đông, tăng 450ha so với vụ trước.

Trong đó, diện tích rau các loại đạt khoảng 22.700ha, sản lượng ước 700.000 tấn; ngô đạt 1.700ha, sản lượng khoảng 12.500 tấn; các cây màu khác hơn 5.100ha, cho sản lượng khoảng 60.000 tấn.

Đáng chú ý, cơ cấu tiêu thụ cho thấy khả năng mở rộng thị trường mạnh mẽ của nông sản Hải Phòng. Khoảng 30% sản lượng rau phục vụ tiêu dùng nội địa, trong khi hơn 70% được tiêu thụ ngoài thành phố và xuất khẩu. Riêng một số mặt hàng chủ lực như cà rốt, tỷ lệ xuất khẩu chiếm tới trên 80% sản lượng.

Nói rõ hơn về vấn đề này, Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật thành phố Hải Phòng Lê Thái Nghiệp, sản xuất vụ đông của thành phố đã hình thành rõ các vùng hàng hóa tập trung, gắn với lợi thế từng địa phương.

Nổi bật là vùng hành, tỏi với diện tích khoảng 7.100ha, sản lượng dự kiến 120.000-130.000 tấn, giá trị sản xuất đạt 320-470 triệu đồng/ha, lợi nhuận từ 210 đến 355 triệu đồng/ha. Hành, tỏi được bảo quản ngay tại nông hộ và tiêu thụ quanh năm, giúp giảm áp lực đầu ra vào thời điểm thu hoạch rộ. Nhiều sản phẩm đã được chứng nhận VietGAP, xây dựng nhãn hiệu tập thể, tiêu thụ chủ yếu trong nước và một phần được sấy khô xuất khẩu sang Nhật Bản, Hàn Quốc, Đài Loan.

Các đại biểu tham quan khu sản xuất hành tại thành phố Hải Phòng. Ảnh: Tùng Đinh

Bên cạnh đó, vùng cà rốt với diện tích khoảng 1.300ha, sản lượng 65.000-70.000 tấn, tập trung tại các địa phương, như: Tuệ Tĩnh, Thái Tân, An Phú, Chí Linh... trở thành mặt hàng xuất khẩu chủ lực. Khoảng 80% sản lượng cà rốt được bảo quản lạnh và xuất khẩu sang Hàn Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Malaysia và một số thị trường Trung Đông.

Nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã đã tham gia liên kết đầu tư, bao tiêu sản phẩm, góp phần nâng cao giá trị và tính ổn định cho vùng trồng. Ngoài ra, các vùng su hào, bắp cải, súp lơ với tổng diện tích khoảng 5.200ha, sản lượng 180.000-200.000 tấn, chủ yếu tiêu thụ tại Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận, một phần xuất khẩu, tiếp tục giữ vai trò quan trọng trong cung ứng rau vụ đông cho thị trường phía Bắc.

Mặc dù đầu vụ gặp nhiều bất lợi do bão chồng bão, mưa kéo dài, song nhờ sự chỉ đạo quyết liệt của ngành nông nghiệp và chính quyền địa phương, vụ đông 2025-2026 được đánh giá thắng lợi toàn diện, đạt giá trị cao nhất trong 5 năm gần đây. Nhiều loại rau tăng giá gấp 2-3 lần so với cùng kỳ, "được mùa - được giá", thị trường tiêu thụ thuận lợi.

Sản lượng hành, tỏi vụ đông 2025 của Hải Phòng dự kiến 120.000-130.000 tấn. Ảnh: Tùng Đinh

Các đại biểu dự hội nghị cho rằng, dù đạt nhiều kết quả tích cực, sản xuất vụ đông Hải Phòng cũng như vùng Đồng bằng sông Hồng vẫn đối mặt không ít thách thức. Liên kết bao tiêu sản phẩm còn hạn chế, tiêu thụ vẫn phụ thuộc nhiều vào thương lái; hệ thống kho lạnh, sơ chế, chế biến sau thu hoạch chưa đáp ứng yêu cầu phát triển quy mô lớn; chi phí đầu tư cao trong khi cơ giới hóa chưa đồng bộ. Bên cạnh đó, rủi ro từ thời tiết, sâu bệnh, áp lực cạnh tranh về giá và yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường về chứng nhận chất lượng, truy xuất nguồn gốc đang đặt ra bài toán không dễ cho nông dân và hợp tác xã.

Thị trường Tết và cơ hội mới cho nông sản nội địa

Từ thực tiễn này, Hải Phòng kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Môi trường hỗ trợ xây dựng trung tâm sơ chế, chế biến, bảo quản nông sản quy mô vùng, đồng thời tăng cường xúc tiến thương mại, kết nối doanh nghiệp xuất khẩu và thu hút đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, hướng tới sản xuất vụ đông bền vững.

Ở góc độ doanh nghiệp, Giám đốc Hợp tác xã Nông nghiệp Hoàng Nam Phát Hồ Việt Hoàng kiến nghị, cần có cơ chế hỗ trợ vốn ưu đãi cho hạ tầng sau thu hoạch, tăng cường kết nối với hệ thống phân phối lớn, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, ứng dụng công nghệ số, truy xuất nguồn gốc và nông nghiệp thông minh nhằm nâng cao hiệu quả chuỗi giá trị.

Nông sản trong nước hiện chiếm tỷ trọng lớn trong hệ thống siêu thị nhờ lợi thế về độ tươi, khả năng truy xuất và phù hợp thị hiếu tiêu dùng đô thị. Ảnh: Tùng Đinh

Từ góc nhìn bán lẻ, Giám đốc Siêu thị Saigon Co.op Hà Nội Nguyễn Thị Kim Dung cho biết, nông sản trong nước hiện chiếm tỷ trọng lớn trong hệ thống siêu thị nhờ lợi thế về độ tươi, khả năng truy xuất và phù hợp thị hiếu người tiêu dùng đô thị. Đặc biệt, thị trường quà Tết đang có sự dịch chuyển rõ rệt: Người tiêu dùng ngày càng quan tâm đến giá trị sử dụng và lợi ích sức khỏe hơn là hình thức bao bì. Các giỏ quà, hộp quà ưu tiên nông sản an toàn, sản phẩm có chứng nhận chất lượng, ít đường, ít chất béo hoặc có nguồn gốc tự nhiên.

“Saigon Co.op Hà Nội dự báo mùa Tết 2026, nhóm hàng thiết yếu, thực phẩm an toàn và nông sản trong nước sẽ tiếp tục tăng tỷ trọng, mở ra cơ hội lớn cho nông sản vùng Đồng bằng sông Hồng nếu đáp ứng tốt yêu cầu về chất lượng và nguồn cung ổn định”, bà Nguyễn Thị Kim Dung nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch Công ty cổ phần Công nghệ và Đào tạo ABM Dương Thanh Sơn cho rằng, ứng dụng AI và công nghệ số trong nông nghiệp là xu hướng tất yếu. Nếu áp dụng đúng cách, mỗi doanh nghiệp, mỗi nhân sự trong chuỗi nông sản có thể gia tăng hiệu suất nhiều lần, từ quản lý sản xuất, dự báo thị trường đến kết nối tiêu thụ.

Ông Dương Thanh Sơn, Phó Chủ tịch Công ty cổ phần Công nghệ và Đào tạo ABM trình bày về đòn bẩy AI trong xúc tiến thương mại nông sản. Ảnh: Tùng Đinh

Diễn đàn kết nối nông sản vùng Đồng bằng sông Hồng không chỉ là nơi gặp gỡ, trao đổi thông tin, mà còn là bước đệm quan trọng để hình thành các chuỗi liên kết bền vững, đưa nông sản vụ đông từ sản xuất truyền thống sang tư duy kinh tế nông nghiệp, hướng tới thị trường Tết và xa hơn là thị trường xuất khẩu ổn định, giá trị cao.

Quỳnh Dung