Kết hợp nhuần nhuyễn sức mạnh dân tộc và thời đại

Lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết là những giá trị cốt lõi của dân tộc Việt Nam. Ảnh: Viết Thành

Tư tưởng này bắt nguồn từ “Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản”, Các Mác nói: “Vô sản toàn thế giới đoàn kết lại". Câu này sau đó được Lênin phát triển cho phù hợp với điều kiện mới: "Vô sản toàn thế giới và các dân tộc bị áp bức đoàn kết lại”. Và Bác Hồ đã tiếp nhận tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin, từ “Luận cương về dân tộc và thuộc địa” kết hợp thực tiễn.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đoàn kết. Thành công, thành công, đại thành công”. Đoàn kết thứ nhất là đoàn kết trong Đảng. Đoàn kết trong Đảng để làm cơ sở cho đoàn kết dân tộc. Trên cơ sở đoàn kết dân tộc rồi tiếp tục đại đoàn kết, tức đoàn kết quốc tế. Quan điểm này đã thể hiện xuyên suốt trong quá trình lãnh đạo của Đảng, ngay từ khi thành lập (1930). Đảng Cộng sản Việt Nam đã là một chi bộ trực thuộc Quốc tế Cộng sản, thể hiện rõ mối quan hệ giữa dân tộc với thế giới.

Đảng ta luôn xác định phát huy sức mạnh dân tộc là sức mạnh nội sinh, là nguồn lực nội sinh, là yếu tố quyết định. Còn phát huy sức mạnh thời đại là yếu tố bên ngoài, nhưng cực kỳ quan trọng. Đây chính là một trong 10 mối quan hệ lớn mà Đảng ta đã luôn kiên trì trong suốt hơn 95 năm lãnh đạo đất nước.

Thực tiễn đã chứng minh hùng hồn, nếu không có Hồng quân Liên Xô đánh thắng bè lũ phát xít, không kết thúc Chiến tranh thế giới thứ II, Nhật không đầu hàng, Đức không đầu hàng thì Cách mạng Tháng Tám sẽ khó khăn để thành công. Nhưng nếu không có sự sáng suốt của Đảng, không có sức mạnh quật cường của dân tộc, của nhân dân thì chúng ta không thể chớp lấy thời cơ ngàn năm có một để giành lấy độc lập, tự do. Rõ ràng là sự kết hợp sức mạnh dân tộc và yếu tố thời đại đã tạo điều kiện thuận lợi cho cuộc cách mạng. Hay là nếu không có hệ thống xã hội chủ nghĩa ra đời sau năm 1945, làm sao chúng ta huy động được sức mạnh thời đại để phục vụ cho cuộc kháng chiến 9 năm chống thực dân Pháp với chiến thắng Điện Biên Phủ “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Và cả sau này, chúng ta trải qua 21 năm cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, chúng ta phải vừa phát huy được sức mạnh của dân tộc, phát huy được tinh thần đoàn kết toàn dân tộc, phát huy tối đa nỗ lực, nhưng chúng ta vừa biết phát huy những yếu tố thuận lợi của thời đại, tức là huy động được cả ba trào lưu cách mạng, rồi các nước xã hội chủ nghĩa, thậm chí cả nhân dân tiến bộ Pháp, nhân dân tiến bộ Mỹ cũng ủng hộ cho cuộc kháng chiến chống Pháp, chống Mỹ của Việt Nam, đấu tranh vì độc lập dân tộc.

Cho nên, có thể khẳng định, chúng ta phải phát huy, phải kết hợp chặt chẽ, nhuần nhuyễn, hài hòa giữa nội lực, sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của thời đại. Có thể nói, thực tiễn cách mạng của dân tộc ta trong hơn 95 năm qua dưới sự lãnh đạo của Đảng đã chứng minh rất thuyết phục luận điểm này. Bây giờ Đảng ta tiếp tục khẳng định điều đó và Đại hội toàn quốc lần thứ XIV của Đảng cũng khẳng định điều đó.

Thời đại mới đặt ra rất nhiều thuận lợi đồng thời với rất nhiều khó khăn, thách thức, và để phát huy sức mạnh của dân tộc, cần hết sức quan tâm phát huy những giá trị truyền thống.

Dân tộc Việt Nam vốn có rất nhiều giá trị tốt đẹp, nhưng trong điều kiện bối cảnh hiện nay, chúng ta cần sử dụng và tập trung phát huy những giá trị truyền thống nào?

Trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, nhất là sự phát triển bùng nổ, nhanh chóng của công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo, đặc biệt là những cạnh tranh chính trị rất khốc liệt của thế giới hiện nay, tôi cho rằng một truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam cần phải được tiếp tục phát huy, cần phải được tiếp tục khơi dậy, đó chính là lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết.

Một giá trị truyền thống nữa, đó là người Việt Nam có truyền thống cần cù, hiếu học, sáng tạo. Truyền thống này chính là động lực, là nguồn lực và có thể chuyển hóa từ giá trị tinh thần thành giá trị vật chất. Trong bối cảnh phát triển của thế giới ngày nay, chúng ta đang chậm và có khoảng cách khá xa. Có thể nói đó vừa là áp lực, vừa là thử thách. Nhưng chúng ta phải biến áp lực thành động lực. Chúng ta có điều kiện vừa đi tuần tự, vừa đi tắt đón đầu theo một lộ trình, nhưng cần phải có bước nhảy vọt.

Lịch sử đã chứng minh, cùng với lòng yêu nước và tinh thần đoàn kết, truyền thống cần cù, hiếu học, sáng tạo chính là nguồn động lực lớn để người Việt Nam không chịu lùi bước, chủ động vượt qua mọi khó khăn. Càng khó khăn bao nhiêu, dân tộc ta lại có một sức bật mới để vươn lên để đáp ứng yêu cầu. Trong thời đại mới, chúng ta càng cần phải phát huy những giá trị truyền thống quý báu đó để đưa đất nước nhanh chóng vững bước trong kỷ nguyên phát triển hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc.

Nguyễn Đức Hà
Nguyên Vụ trưởng Vụ Cơ sở Đảng (Ban Tổ chức Trung ương)

Nguyễn Đức Hà