Kết hợp hữu cơ - phát thải thấp - công nghệ cao trong sản xuất lúa ở ĐBSCL

Vụ hè thu 2025, nhiều địa phương ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) tiếp tục triển khai các mô hình canh tác lúa chất lượng cao theo hướng hữu cơ, kết hợp giảm phát thải và ứng dụng công nghệ hiện đại. Đây được xem là bước đi quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả sản xuất, đảm bảo thu nhập ổn định cho nông dân, đồng thời góp phần hạn chế phát thải khí mê-tan - loại khí nhà kính có tác động mạnh gấp hàng chục lần so với CO₂.

Những điểm sáng giảm phát thải

Hiện toàn vùng đang triển khai 6 mô hình canh tác lúa giảm phát thải và mở rộng thêm 5 mô hình mới. Các đơn vị phối hợp cùng Viện Nghiên cứu Lúa Quốc tế (IRRI) và Ngân hàng Thế giới (WB) thí điểm quy trình MRV (giám sát - báo cáo - thẩm định) nhằm đánh giá cụ thể mức phát thải trong sản xuất.

Thiết bị đo khí phát thải được thí điểm trên đồng ruộng ở thành phố Cần Thơ. Ảnh: Thu Hiền - TTXVN

Một trong những điểm sáng là mô hình của HTX Hưng Lợi (xã Đại Ngãi, TP Cần Thơ). Vụ hè thu này, HTX triển khai 50 ha lúa chất lượng cao, có 42 hộ nông dân tham gia. Với sự hỗ trợ của Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam, mô hình áp dụng kỹ thuật sạ thưa, canh tác hữu cơ, quản lý nước chặt chẽ và đặc biệt là công nghệ phun khoáng bằng dây bay giúp phân phối dinh dưỡng đồng đều, giảm chi phí nhân công.

Nông dân tham gia cho biết, chi phí đầu vào giảm đáng kể, nhất là phân bón và thuốc bảo vệ thực vật, trong khi lúa sinh trưởng khỏe, ít sâu bệnh. Doanh nghiệp cũng đứng ra bao tiêu sản phẩm với giá cao hơn thị trường, giúp bà con yên tâm gắn bó. Bên cạnh đó, mô hình còn tận dụng bèo hoa dâu để tạo phân hữu cơ ngay tại ruộng, góp phần quản lý cỏ dại và ốc bươu vàng, vừa tăng lợi ích kinh tế, vừa cải thiện môi trường sinh thái.

Thực tế cho thấy, nhờ áp dụng đồng bộ các giải pháp, nông dân không chỉ giảm được chi phí tới 20 - 30% mà còn duy trì năng suất ổn định, chất lượng hạt gạo được nâng cao. Quan trọng hơn, các mô hình này đã giúp giảm đáng kể phát thải khí nhà kính. Trong đó, việc quản lý nước và áp dụng kỹ thuật hữu cơ góp phần hạn chế phát thải khí mê-tan, loại khí thường sinh ra nhiều nhất từ ruộng lúa ngập nước.

Nền tảng xây dựng thương hiệu gạo xanh

Ông Ngô Xuân Chinh – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Chuyển giao tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp (Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp miền Nam) nhấn mạnh: “Chúng tôi chú trọng kết nối với nông dân, hỗ trợ HTX nâng cao năng lực và ứng dụng kỹ thuật phù hợp với từng vùng. Các mô hình đã chứng minh rõ hiệu quả cả về kinh tế lẫn môi trường, tạo cơ sở để nhân rộng trong Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp đến năm 2030”.

Vụ hè thu 2025, nhiều địa phương ở Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục triển khai các mô hình canh tác lúa chất lượng cao. Ảnh: Phạm Minh Tuấn-TTXVN.

Thành công bước đầu của các mô hình canh tác hữu cơ – phát thải thấp – công nghệ cao tại ĐBSCL đã khẳng định hướng đi đúng đắn của ngành nông nghiệp. Không chỉ mang lại lợi nhuận cao hơn cho nông dân, mô hình còn góp phần giảm phát thải khí mê-tan, bảo vệ môi trường và thích ứng với biến đổi khí hậu. Đây cũng là nền tảng quan trọng để Việt Nam thực hiện cam kết đưa phát thải ròng về “0” vào năm 2050, đồng thời xây dựng thương hiệu gạo xanh, chất lượng, vững bước trên thị trường trong nước và quốc tế.

Hương Thủy/BNEWS/TTXVN