Kẻ ngốn tiền thầm lặng khiến nhiều người luôn rơi vào cảnh ví rỗng dù đã thắt chặt chi tiêu

Ảnh minh họa.

Trong quản lý tài chính cá nhân, đa số thường tập trung kiểm soát các khoản chi lớn như nhà ở, giáo dục hay y tế. Thế nhưng thực tế lại cho thấy nhiều người luôn trong tình trạng “thiếu tiền” vì một yếu tố ít được để ý: chi phí ngẫu nhiên. Đây là những khoản chi không cố định, không lặp lại định kỳ nhưng lại thường xuyên xuất hiện, gây ảnh hưởng đáng kể đến dòng tiền.

Chi phí ngẫu nhiên là gì?

Chi phí ngẫu nhiên (incidental expenses) là những khoản chi ngoài kế hoạch, không có tính chất định kỳ, chẳng hạn như:

Xe hỏng, điện thoại vỡ, mua áo mưa mới vì làm mất cái cũ

Đồ dùng học tập cho con như giấy màu, đồng phục bổ sung

Đi ăn đột xuất cùng đồng nghiệp

Trả phí giao hàng nhanh vì quên mua trước

Những khoản tưởng như rất nhỏ này thường bị xem nhẹ, nhưng một khi cộng dồn lại, chúng tạo thành “hiệu ứng chi phí chìm nhỏ lẻ”, tác động trực tiếp tới ngân sách cá nhân.

Vì sao chi phí nhỏ lại “ngốn” nhiều tiền?

Ví dụ, một người có thu nhập 10 triệu đồng/tháng. Nếu trung bình mỗi ngày phát sinh 100.000 đồng chi phí ngoài kế hoạch, cuối tháng số tiền hao hụt đã lên tới 3 triệu đồng, tương đương 30% thu nhập. Điều này không chỉ khiến khả năng tiết kiệm giảm mạnh mà còn dễ tạo cảm giác căng thẳng tài chính thường trực.

Ở tầm vĩ mô, chi phí ngẫu nhiên có xu hướng gia tăng trong giai đoạn lạm phát, khi giá cả hàng hóa, dịch vụ leo thang. Người dân buộc phải chi thêm cho vận chuyển, sinh hoạt, sửa chữa hay thay thế vật dụng, dẫn đến tình trạng “thu nhập danh nghĩa không đổi nhưng lúc nào cũng thấy thiếu tiền”.

Một nguyên nhân khác là hiện tượng “chi tiêu cảm xúc” (emotional spending). Khi căng thẳng hoặc mệt mỏi, nhiều người thường cho phép bản thân chi những khoản nhỏ để giải tỏa với suy nghĩ “chỉ thêm lần này thôi”. Thế nhưng, chính thói quen ấy lại khiến dòng tiền rò rỉ liên tục và khó kiểm soát.

Làm sao để quản lý chi phí ngẫu nhiên?

Các chuyên gia tài chính khuyến nghị áp dụng một số biện pháp sau:

Ghi chép và theo dõi chi tiêu: Sử dụng ứng dụng quản lý hoặc ghi tay, giúp nhìn rõ các khoản phát sinh.

Lập quỹ riêng: Trích trước 5 - 10% thu nhập hàng tháng cho chi phí bất ngờ, tránh bị động.

Nguyên tắc 24 giờ: Với khoản chi đột xuất như mua sắm, hãy chờ 24 giờ trước khi quyết định. Đa số nhu cầu sẽ giảm bớt, giúp tiết kiệm hiệu quả.

Rõ ràng, chi phí ngẫu nhiên không hề “lặt vặt” như nhiều người nghĩ. Nếu không kiểm soát bằng kỷ luật tài chính, chúng có thể trở thành “kẻ ngốn tiền thầm lặng”, khiến bạn mãi loay hoay trong vòng xoáy “cuối tháng rỗng ví”.

Bảo Ngọc (t/h)