Kế hoạch sa thải Thống đốc Fed của Tổng thống Donald Trump bị chặn đứng

Mới đây nhất, một thẩm phán liên bang đã ra phán quyết ngăn chặn Tổng thống Donald Trump sa thải Thống đốc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) Lisa Cook, trong khi vụ kiện liên quan đến quyết định gây tranh cãi này vẫn đang tiếp diễn.

Trong một điều lệnh tạm thời, Thẩm phán Jia Cobb của Tòa án Liên bang quận Columbia viết: “Lợi ích công trong việc bảo vệ tính độc lập của Fed nghiêng về phương án khôi phục vị trí cho bà Cook”. Bà Cobb cũng yêu cầu ông Powell và toàn bộ Hội đồng Thống đốc Fed không thực hiện bất kỳ hành động nào nhằm bãi nhiệm bà Cook theo lệnh của Tổng thống Trump.

Theo thẩm phán Cobb, bà Cook đã chứng minh được rằng quyết định bãi nhiệm của Tổng thống Trump có khả năng vi phạm điều khoản chỉ được sa thải khi có lý do chính đáng, vốn nằm trong Đạo luật Dự trữ Liên bang.

Thẩm phán giải thích thêm, cách hiểu đúng nhất về điều khoản này là một thống đốc Fed chỉ có thể bị cách chức nếu hành vi vi phạm liên quan đến nhiệm vụ trong thời gian đương nhiệm, chứ không phải vì các hành vi diễn ra trước đó.

Nhận định này đề cập đến cáo buộc gian lận thế chấp mà ông Trump viện dẫn để sa thải bà Cook. Tuy nhiên, Thống đốc Cook phủ nhận hoàn toàn các cáo buộc này. Bà là người phụ nữ da màu đầu tiên giữ cương vị Thống đốc Fed.

Vụ việc nhiều khả năng sẽ được đưa lên Tòa án Tối cao xem xét, bởi đây là lần đầu tiên trong lịch sử một tổng thống Mỹ tìm cách sa thải thống đốc Fed.

Với phán quyết mới nhất từ Thẩm phán Jia Cobb, bà Cook vẫn sẽ tham gia cuộc họp chính sách tiền tệ sắp tới của Fed, dự kiến diễn ra trong 2 ngày 17 và 17/9, với nhiều khả năng Fed sẽ quyết định cắt giảm lãi suất.

Trước đó vào ngày 25/8, Tổng thống Donald Trump tuyên bố sa thải bà Lisa Cook sau khi Giám đốc Cơ quan Tài chính Nhà ở Liên bang (FHFA) Bill Pulte đưa ra cáo buộc bà đã gian lận khi ký giấy tờ liên quan đến hai bất động sản thuộc sở hữu cá nhân. Tuy nhiên, những tài liệu này được bà Cook ký trước khi gia nhập Fed.

Luật sư Abbe Lowell, đại diện cho bà Lisa Cook tuyên bố: “Phán quyết hôm nay công nhận và tái khẳng định tầm quan trọng của việc bảo vệ Fed khỏi sự can thiệp chính trị trái pháp luật. Nếu để Tổng thống sa thải bà Cook chỉ dựa trên những cáo buộc mơ hồ, vô căn cứ, điều đó sẽ đe dọa sự ổn định của hệ thống tài chính và phá hoại nguyên tắc thượng tôn pháp luật”.

Ông nhấn mạnh rằng bà Cook sẽ tiếp tục thực hiện đầy đủ nhiệm vụ của một thống đốc Fed đã được Thượng viện phê chuẩn. Trong phiên điều trần ngày 29/8, luật sư Lowell thậm chí mỉa mai rằng không thể lấy những dòng tweet lúc nửa đêm của ông Pulte làm căn cứ pháp lý để sa thải bà Cook.

Ngược lại, người phát ngôn Nhà Trắng Kush Desai khẳng định trong thông cáo: “Động thái sa thải bà Lisa Cook của Tổng thống Trump là hợp pháp vì đã có những cáo buộc liên quan đến gian lận thế chấp từ một nhân vật có vị trí cực kỳ quan trọng trong việc giám sát các định chế tài chính trong Hội đồng Thống đốc Fed. Phán quyết này không phải là lời kết cuối và chính quyền Trump sẽ tiếp tục hành động để khôi phục tính minh bạch của cũng như niềm tin vào Fed”.

Động thái nhằm loại bỏ Thống đốc Cook xuất hiện sau nhiều tháng ông Trump gây sức ép buộc Fed và Chủ tịch Fed Jerome Powell phải lãi suất nhưng không thành công. Thời gian qua, ông Trump thậm chí còn nghiêm túc cân nhắc việc sa thải cả Chủ tịch Powell.

Trong trường hợp nếu bà Lisa Cook bị bãi nhiệm, Tổng thống Trump sẽ có quyền chỉ định người thay thế, đồng nghĩa với việc phần lớn trong số 7 thống đốc Fed là do ông bổ nhiệm.

Vào ngày 10/9, Ủy ban Ngân hàng Thượng viện sẽ bỏ phiếu phê chuẩn ứng viên Stephen Miran - Chủ tịch Hội đồng Cố vấn Kinh tế Mỹ - vào ghế thống đốc Fed thay cho bà Adriana Kugler, người bất ngờ từ chức hồi tháng 8.

Lan Anh