'Kẽ hở' pháp lý trong quảng cáo thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe trên mạng xã hội

Hình ảnh minh họa/ITN

Theo luật sư Hoàng Văn Chiển, hiện nay đã có hành lang pháp lý về chế tài xử lý đối với các hành vi vi phạm liên quan đến kinh doanh, quảng cáo thuốc, thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Cùng với đó là một hệ thống pháp luật quản lý tương đối hoàn chỉnh như: Luật Dược, Luật An toàn thực phẩm, Bộ luật Hình sự và nhiều văn bản quy phạm pháp luật khác. Tuy nhiên, trên thực tế vẫn có những "kẽ hở" pháp lý nhất định trong việc bán mua bán thuốc, cụ thể là việc mua bán thuốc qua internet. Hiện nay, hệ thống pháp luật hiện hành vẫn chưa có quy định về vấn đề này. Còn đối với các hình thức xử phạt hành chính, theo luật sư, mức phạt vẫn còn nhẹ so với lợi ích họ thu được từ hành vi vi phạm nên vẫn chưa đủ sức răn đe.

Mặt khác, trong bối cảnh công nghệ ngày càng phát triển mạnh mẽ, môi trường trên không gian mạng với tính chất phức tạp, ẩn danh và xuyên biên giới, đã bộc lộ một số hạn chế trong quá trình thực thi. Việc các đối tượng sử dụng tài khoản ảo, thông tin giả, địa chỉ không chính xác, máy chủ đặt tại nước ngoài gây rất nhiều khó khăn cho cơ quan chức năng trong việc xác minh, truy vết và áp dụng chế tài... Những điều này đặt ra thách thức cho công tác quản lý nhà nước và đòi hỏi pháp luật phải có sự điều chỉnh, cập nhật thường xuyên để kịp thời chấn chỉnh các hành vi phạm tội.

Luật sư Hoàng Văn Chiển nhận định thêm, việc các đối tượng lợi dụng tính ẩn danh của môi trường mạng thông qua livestream, tài khoản ảo, địa chỉ giả để thực hiện hành vi vi phạm và né tránh sự xử lý của pháp luật là một thách thức rất lớn.

Theo luật sư Hoàng Văn Chiển, pháp luật Việt Nam đã có những quy định và công cụ nhất định để giải quyết vấn đề này, nhưng để đạt được hiệu quả truy xuất và xử lý triệt để thì vẫn còn nhiều khó khăn, hạn chế. Có thể kể đến như Nghị định số 13/2023/NĐ-CP ngày 17/4/2023 của Chính phủ quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân và trách nhiệm bảo vệ dữ liệu cá nhân của cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan. Luật An ninh mạng 2018 cũng có quy định về xác thực thông tin người dùng khi đăng ký tài khoản số.

Hay như Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử, được sửa đổi, bổ sung một số điều bởi Nghị định số 85/2021/NĐ-CP, đã yêu cầu người bán hàng trên sàn giao dịch thương mại điện tử phải cung cấp đầy đủ và chính xác thông tin khi đăng ký và thương nhân, tổ chức, cá nhân sở hữu website thương mại điện tử bán hàng phải công bố những thông tin tối thiểu trên trang chủ website...

Cũng theo luật sư Hoàng Văn Chiển, thời gian qua, cơ quan chức năng đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp và đã đạt được kết quả nhất định, nhiều đối tượng lợi dụng việc livestream bán hàng giả, hàng kém chất lượng, hoặc dùng tài khoản ảo, địa chỉ giả để thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản đã được phát hiện, điều tra, xử lý kịp thời. Tuy nhiên, các lực lượng chức năng đấu tranh chống tội phạm sử dụng công nghệ cao lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng còn gặp nhiều khó khăn, một phần là do cơ sở pháp lý chưa đầy đủ hoặc chưa có hướng dẫn cụ thể, văn bản pháp luật ban hành đã lâu nhưng chưa được bổ sung, cập nhật mới… Một phần còn phụ thuộc vào nguồn lực, trình độ công nghệ và sự phức tạp của từng vụ việc.

Từ đó, luật sư Hoàng Văn Chiển cho rằng, mặc dù pháp luật đã có quy định và các cơ quan chức năng đã nỗ lực, nhưng các biện pháp hiện tại chưa đủ mạnh để đảm bảo xử lý triệt để mọi hành vi vi phạm sử dụng tài khoản ảo, livestream ẩn danh. "Vậy nên, cần có giải pháp tổng thể, đồng bộ hơn từ hoàn thiện pháp luật, nâng cao năng lực thực thi, ứng dụng công nghệ đến tăng cường hợp tác quốc tế và nâng cao nhận thức cộng đồng", luật sư Hoàng Văn Chiển nhấn mạnh.

Thái Yến