Kể chuyện qua tiếng khèn

Giữa đại ngàn Tây Bắc hùng vĩ, nơi những nếp nhà sàn ẩn mình bên sườn núi, tiếng khèn nứa của Nghệ nhân Ưu tú Hoàng Hữu Định ở thôn Khe Ngang, xã Yên Thành vẫn đều đặn ngân vang. Không đơn thuần là âm nhạc, tiếng khèn ấy như lời kể chuyện về truyền thống, về ký ức và linh hồn văn hóa của một người cả đời gắn bó, nâng niu và tự hào về văn hóa dân tộc Dao quần trắng.

Sinh ra và lớn lên trong gia đình người Dao, Hoàng Hữu Định đã sớm “nằm lòng” tiếng khèn nứa từ những năm tháng tuổi thơ. Lớn lên cùng tiếng khèn, ông thấm từng làn điệu, từng "nhịp thở" văn hóa của dân tộc mình.

“Với người Dao quần trắng, khèn nứa không chỉ là nhạc cụ, mà là người bạn đồng hành từ lúc chào đời đến khi về với tổ tiên. Trong các lễ cấp sắc, cưới hỏi, cầu mùa hay hội làng..., tiếng khèn luôn hiện diện như sợi dây thiêng liêng kết nối con người với cộng đồng, với đất trời” - ông Định chia sẻ.

Trong dòng chảy không ngừng của thời đại, khi nhiều giá trị truyền thống đang dần bị lãng quên đã trở thành nỗi trăn trở lớn đối với một người nặng lòng với văn hóa dân tộc như ông Định.

Không chỉ giữ cho riêng mình niềm đam mê với tiếng khèn, ông còn dành trọn tâm huyết để bảo tồn và lan tỏa nghệ thuật khèn nứa đến cộng đồng.

Suốt nhiều năm qua, nghệ nhân Hoàng Hữu Định đã miệt mài mở lớp dạy thổi khèn miễn phí ngay tại nhà. Từng hơi thở, cách chỉnh ống nứa, cảm nhịp đều được ông truyền dạy tỉ mỉ cho người dân trong thôn, đặc biệt là lớp trẻ.

Ông Định tâm sự: Dạy một người biết thổi khèn đã khó, dạy họ yêu tiếng khèn lại càng khó hơn. Thế nhưng, ông chưa bao giờ nản lòng. Nhờ sự kiên trì ấy, ngày càng nhiều em nhỏ trong thôn tìm đến học. Ban đầu là sự tò mò, sau rồi thành yêu thích, say mê. Giờ đây, những âm thanh trầm bổng từ cây khèn nứa không chỉ ngân lên từ tay ông, mà còn từ những thế hệ kế tiếp - như cách mà văn hóa sống mãi trong mạch nguồn dân tộc.

 Nghệ nhân ưu tú Hoàng Hữu Định dành trọn tâm huyết để bảo tồn và lan tỏa nghệ thuật khèn nứa đến cộng đồng.

Nghệ nhân ưu tú Hoàng Hữu Định dành trọn tâm huyết để bảo tồn và lan tỏa nghệ thuật khèn nứa đến cộng đồng.

Cháu Hoàng Thanh Thúy hồ hởi chia sẻ: Lúc đầu cháu thấy khó lắm, nhưng được ông Định dạy tận tình, giờ cháu đã thổi được vài làn điệu. Nghe ông kể chuyện qua tiếng khèn, cháu thấy yêu hơn văn hóa dân tộc mình.

Năm 2022, ông Hoàng Hữu Định vinh dự được Nhà nước phong tặng danh hiệu “Nghệ nhân Ưu tú” - phần thưởng xứng đáng cho những nỗ lực bền bỉ trong hành trình gìn giữ những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Dao. Thế nhưng, với ông, danh hiệu chỉ là dấu mốc mà điều quan trọng nhất là tiếng khèn vẫn ngân vang nơi bản làng và được thế hệ sau tiếp nối.

Ông Nguyễn Công Hà - Phó Trưởng Phòng Văn hóa - Xã hội xã Yên Thành đánh giá: Nghệ nhân Ưu tú Hoàng Hữu Định là tấm gương sáng trong công tác bảo tồn và phát huy văn hóa dân tộc của địa phương. Ông luôn nhiệt tình truyền dạy cho con em trong bản và xã, giúp các em không chỉ biết thổi khèn mà còn hiểu sâu sắc giá trị văn hóa của dân tộc mình. Đồng thời, ông cũng mở các lớp dạy đọc, viết chữ Nôm Dao và bảo tồn các giá trị văn hóa của dân tộc Dao nói chung. Chính quyền địa phương luôn phối hợp với ông để tổ chức các lớp học này, góp phần duy trì và phát huy bản sắc dân tộc trong bối cảnh hội nhập hiện nay.

 Nghệ nhân ưu tú Hoàng Hữu Định hướng dẫn các cháu nhỏ trong làng làm khèn nứa.

Nghệ nhân ưu tú Hoàng Hữu Định hướng dẫn các cháu nhỏ trong làng làm khèn nứa.

Giữa nhịp sống hiện đại, sự bền bỉ và tận tụy của Nghệ nhân Ưu tú Hoàng Hữu Định như một nhịp chậm quý giá, đánh thức cộng đồng nhớ về cội nguồn văn hóa và những giá trị không thể mai một. Nhờ có ông - “người kể chuyện không lời” qua tiếng khèn nứa, văn hóa người Dao quần trắng vẫn được giữ gìn, tiếp nối và lan tỏa qua từng thế hệ.

Thanh Chi

Nguồn Lào Cai: https://baolaocai.vn/ke-chuyen-qua-tieng-khen-post882557.html