Israel tấn công vào Qatar, đàm phán ngừng bắn ở Gaza lại rơi vào bế tắc

Israel ngày 3/9 đã tiến hành một cuộc tấn công nhằm vào các lãnh đạo cấp cao của Hamas tại Qatar, đánh dấu lần đầu tiên mở rộng chiến dịch quân sự ra ngoài khu vực Gaza.

Đống đổ nát tại thủ đô Doha, Qatar sau vụ tấn công của Israel. Ảnh: FT

Qatar lên án đây là “hành động hèn hạ” và cho biết mục tiêu bị tấn công là một tòa nhà dân cư nơi có các thành viên lãnh đạo chủ chốt Hamas sinh sống. Cư dân tại thủ đô Doha xác nhận có nhiều tiếng nổ và khói bốc lên ở khu vực West Bay, nơi đặt văn phòng và nhà ở của Hamas.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Qatar, Majed al-Ansari, tuyên bố: “Qatar sẽ không dung thứ cho hành động liều lĩnh này của Israel và sự phá vỡ an ninh khu vực.” Hiện chưa rõ có lãnh đạo Hamas nào thiệt mạng trong vụ không kích.

Quân đội Israel tuyên bố Mỹ đã được thông báo trước về cuộc không kích này. Nếu điều đó là sự thật, Doha có thể coi đây là một sự xúc phạm, thậm chí là hành động phản bội.

Qatar, nơi đặt căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông, từ lâu duy trì mối quan hệ đặc biệt chặt chẽ với Washington. Trong nhiều năm, Doha đã đóng vai trò trung gian trong các cuộc đối thoại, đôi khi theo yêu cầu của Mỹ, với nhiều tổ chức phi quốc gia và nhóm vũ trang, bao gồm Taliban và Hamas.

Đe dọa tiến trình đàm phán

Theo giới quan sát, điều đáng lo ngại hơn là cuộc tấn công lần này nhiều khả năng sẽ phá vỡ tiến trình đàm phán nhằm chấm dứt chiến sự ở Gaza, vốn theo một số nguồn tin, đang ở giai đoạn bước ngoặt.

Cuộc tấn công diễn ra đúng lúc các bên trung gian tin rằng đang có tiến triển trong đàm phán ngừng bắn cho cuộc xung đột tại dải Gaza, sau cuộc gặp gần đây giữa đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff và quan chức Qatar tại Paris. Một ngày trước đó, Thủ tướng Qatar Sheikh Mohammed bin Abdulrahman al-Thani cũng đã gặp các lãnh đạo Hamas để gây sức ép chấp nhận đề xuất ngừng bắn mới.

Trước đó 10 ngày, Tổng tham mưu trưởng quân đội Israel Eyal Zamir từng cảnh báo sẽ nhắm vào lãnh đạo Hamas ở nước ngoài, bao gồm Khaled Meshaal và Khalil al-Hayya, những nhân vật tham gia trực tiếp đàm phán ngừng bắn.

Vụ việc cũng nối tiếp sau “cảnh báo cuối cùng” mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đưa ra hôm 1/9, cho biết Israel đã đồng ý điều kiện của Washington và Hamas phải “chấp nhận hoặc gánh hậu quả”.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định: “Chiến dịch hôm nay là một hành động hoàn toàn độc lập của Israel. Israel khởi xướng, Israel tiến hành và Israel chịu toàn bộ trách nhiệm.”

Khi thủ lĩnh Hamas trước đây, Ismail Haniyeh, bị ám sát tại Tehran vào tháng 7/2024, Thủ tướng Qatar đã đăng trên mạng X: “Các vụ ám sát chính trị và việc tiếp tục tấn công dân thường ở Gaza trong lúc đàm phán diễn ra khiến chúng tôi phải đặt câu hỏi: Làm sao tiến trình hòa giải có thể thành công khi một bên lại ám sát chính nhà đàm phán của phía còn lại?”

Dù đây là lần đầu tiên Israel công khai tiến hành một cuộc tấn công quân sự trên lãnh thổ Qatar, Doha từ lâu đã bị cuốn vào vòng xoáy các cuộc xung đột liên quan đến Israel.

Đầu năm nay, Qatar từng hứng chịu hỏa tiễn từ Iran khi Căn cứ Không quân Al Udeid bị tấn công sau khi Mỹ đánh phá các cơ sở hạt nhân tại Iran trong chiến dịch quân sự của Israel hồi tháng 6.

Phản ứng của cộng đồng quốc tế

Liên Hợp quốc (LHQ) và nhiều quốc gia đã lên án vụ tấn công. Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres gọi đây là “sự vi phạm trắng trợn chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của Qatar”, đồng thời kêu gọi các bên tập trung vào một lệnh ngừng bắn lâu dài. UAE và Ả Rập Saudi cũng chỉ trích mạnh mẽ, coi đây là hành động đe dọa an ninh khu vực.

Theo Channel 12 (Israel), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã “bật đèn xanh” cho Israel tiến hành tấn công nhằm vào các lãnh đạo Hamas tại Qatar.

Trong khi đó, truyền thông Iran dẫn lời người phát ngôn Bộ Ngoại giao nước này lên án vụ tấn công của Israel là hành động “nguy hiểm” và “vi phạm luật pháp quốc tế.”

Israel từng ám sát lãnh đạo chính trị Hamas Ismail Haniyeh tại Tehran hồi tháng 7/2024, đồng thời mở rộng các chiến dịch tấn công nhằm vào lực lượng này ở Lebanon, Syria và Yemen.

Qatar, một trong những quốc gia giàu có nhất thế giới và là nhà xuất khẩu LNG lớn nhất toàn cầu, hiện cũng là nơi đặt căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ tại Trung Đông.

Liên Hà