Israel chuyển giao các tổ hợp Patriot cho Ukraine

Bệ phóng của hệ thống phòng không Patriot PAC-2 do Không quân Israel vận hành.

"Chúng tôi đã đồng ý chuyển giao chúng cho Ukraine. Và thật tiếc là điều này không được nói đến nhiều. Nhưng khi người ta nói rằng Israel không giúp đỡ về mặt quân sự, điều đó không đúng, đó là không đúng sự thật”, — ông Brodsky nhấn mạnh.

Tuy nhiên, vị đại sứ không tiết lộ số lượng tổ hợp đã được chuyển giao.

Vào cuối tháng 4/2024, có thông tin cho biết Không quân Israel đã bắt đầu loại biên một số tổ hợp tên lửa phòng không MIM-104 Patriot.

Trước đó, vào tháng 2, bộ chỉ huy đã công bố quá trình rút bớt các hệ thống Patriot khỏi biên chế. Các kíp vận hành hệ thống này đang được tái huấn luyện để sử dụng các hệ thống phòng không mới.

Những tổ hợp Patriot cũ kỹ đang dần được thay thế bằng các hệ thống phòng không hiện đại do Israel phát triển, cụ thể là các tổ hợp David’s Sling và Iron Dome. Cả hai hệ thống này đều đã chứng tỏ hiệu quả cao trong việc đánh chặn tên lửa, đặc biệt trong bối cảnh các mối đe dọa hiện tại.

Bệ phóng hệ thống Patriot PAC-2 Yahalom nâng cấp của Israel, năm 2017. Ảnh: Lực lượng Phòng vệ Israel.

Tính đến cuối năm 2023, theo trang The War Zone, Israel sở hữu ít nhất 8 tổ hợp Patriot, tuy nhiên, số lượng bệ phóng cụ thể không được công bố.

Một phần hệ thống Patriot PAC-2 của Israel đã được nâng cấp lên tiêu chuẩn Yahalom trong khuôn khổ chương trình hiện đại hóa phòng không quốc gia.

Việc nâng cấp này bao gồm cả phần mềm lẫn phần cứng, cho phép các tổ hợp này sử dụng tên lửa PAC-3 mới, có khả năng đánh chặn mục tiêu đạn đạo hiệu quả hơn.

Hệ thống Patriot được đưa vào Israel từ năm 1991, nhưng phải đến năm 2014 mới lần đầu tiên được sử dụng trong thực chiến — khi bắn hạ một máy bay không người lái của Hamas phóng từ Dải Gaza.

Một tổ hợp Patriot đơn lẻ bao gồm nhiều thành phần tích hợp. Radar AN/MPQ-53 hoặc phiên bản nâng cấp AN/MPQ-65 sử dụng công nghệ mảng pha để phát hiện và theo dõi tới 100 mục tiêu ở khoảng cách hơn 100 dặm và độ cao lên tới 80.000 feet.

Trạm điều khiển tác chiến, là trung tâm chỉ huy di động được đặt trong một rơ-moóc bọc thép, xử lý dữ liệu từ radar và chỉ đạo việc phóng tên lửa.

Mỗi tổ hợp có thể bao gồm tới tám bệ phóng M901, mỗi bệ mang bốn tên lửa MIM-104D. Những tên lửa này dài 17 feet, nặng khoảng 2.000 pound, được trang bị đầu đạn nổ phân mảnh mạnh và ngòi nổ tiếp cận để tối đa hóa khả năng sát thương.

Bản nâng cấp GEM+ được giới thiệu vào đầu những năm 2000 cải thiện đầu dò của tên lửa để có thể đối phó tốt hơn với các mục tiêu bay thấp và tốc độ cao như tên lửa hành trình, khiến nó trở nên cực kỳ hiệu quả trước các loại tên lửa Kh-101, Kalibr và Iskander-M của Nga.

Bệ phóng và radar của hệ thống Patriot PAC-2 tại Haifa, Israel năm 2013. Ảnh: Baz Ratner.

Hệ thống được gắn trên các rơ-moóc bán tải hoặc xe tải MAN của Đức, cung cấp tính cơ động, mặc dù chữ ký điện từ lớn của radar đòi hỏi phải bố trí một cách cẩn trọng để tránh bị phát hiện.

Các tổ hợp Patriot của Israel được tùy biến để đối phó với các mối đe dọa trong khu vực, bao gồm tên lửa Scud của Syria, máy bay không người lái của Hezbollah và rocket của Hamas.

Năm 2014, một tổ hợp Patriot đã bắn hạ máy bay không người lái của Hamas trên bầu trời Gaza, đánh dấu lần đánh chặn chiến đấu đầu tiên của hệ thống, sau đó là 18 vụ đánh chặn khác, bao gồm cả các tiêm kích Su-24 và Su-22 của Syria vào các năm 2014 và 2018, theo báo The Times of Israel.

So với hệ thống S-400 của Nga có tầm đánh chặn lên tới 250 dặm, thế mạnh của Patriot nằm ở độ tin cậy đã được chứng minh và khả năng tích hợp liền mạch với các hệ thống của NATO.

Lực lượng Ukraine đã chứng minh hiệu quả của hệ thống này khi đánh chặn thành công tên lửa siêu thanh Kh-47M2 Kinzhal của Nga vào tháng 5/2023, theo Reuters, biến các tổ hợp Patriot của Israel thành một tài sản chiến lược quan trọng.

Ngọc An