Israel chuẩn bị ca cấy ghép tủy sống đầu tiên trên thế giới bằng tế bào tự thân

Hình ảnh 3D tủy sống của con người (Nguồn: Báo Jerusalem Post)

Israel đang chuẩn bị thực hiện ca cấy ghép tủy sống người đầu tiên trên thế giới bằng cách sử dụng tế bào của chính bệnh nhân - một đột phá y học có thể giúp người bị liệt đứng dậy và đi lại trở lại.

Đại học Tel Aviv đã công bố thông tin này hôm 20/8. Ca phẫu thuật dự kiến diễn ra trong vài tháng tới tại Israel, đánh dấu cột mốc mang tính lịch sử trong lĩnh vực y học tái tạo.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có hơn 15 triệu người trên toàn cầu đang sống chung với chấn thương tủy sống, phần lớn do nguyên nhân chấn thương như té ngã, tai nạn giao thông và bạo lực.

Hiện tại, chấn thương tủy sống vẫn chưa có phương pháp điều trị dứt điểm. Các biện pháp y tế chỉ tập trung vào việc ổn định bệnh nhân, ngăn ngừa tổn thương thêm và tối đa hóa khả năng vận động.

Cấp cứu thường bao gồm cố định cột sống, giảm viêm, và đôi khi phẫu thuật để sửa chữa gãy xương hoặc giảm áp lực lên tủy sống.

Quá trình hồi phục sau đó bao gồm vật lý trị liệu, trị liệu nghề nghiệp và sử dụng các thiết bị hỗ trợ như xe lăn và nẹp.

Mặc dù các phương pháp thử nghiệm - bao gồm tế bào gốc và thiết bị robot - đang được nghiên cứu, chưa có phương pháp nào khôi phục hoàn toàn chức năng tủy sống một cách đáng tin cậy.

Chấn thương tủy sống là một trong số ít loại tổn thương mà cơ thể con người không thể tự phục hồi. Mô tủy sống có cấu trúc cực kỳ phức tạp và rất nhạy cảm.

Giáo sư Tal Dvir, Giám đốc Trung tâm Công nghệ Sinh học Tái tạo Sagol và Trung tâm Công nghệ Nano tại Đại học Tel Aviv giải thích: “Tủy sống truyền tín hiệu điện từ não đến mọi bộ phận trong cơ thể. Khi bị đứt do tai nạn, té ngã hoặc chấn thương chiến đấu, chuỗi truyền tín hiệu bị cắt đứt - giống như một sợi dây điện bị chém đôi. Khi hai đầu không còn kết nối, tín hiệu không thể truyền đi, và bệnh nhân bị liệt từ điểm tổn thương trở xuống.”

Không giống như các mô khác, tế bào thần kinh trong tủy sống không thể tự tái tạo. Theo thời gian, mô sẹo hình thành và ngăn chặn tín hiệu còn lại. Quy trình mới nhắm đến việc thay thế phần tủy bị tổn thương bằng tủy sống được nuôi cấy trong phòng thí nghiệm, có khả năng hợp nhất với mô khỏe mạnh phía trên và dưới vùng bị tổn thương.

Các nghiên cứu trên động vật (chuột) đã cho kết quả ấn tượng - chuột đã có thể đi lại bình thường.

Sáng kiến này bắt đầu cách đây khoảng 3 năm, khi phòng thí nghiệm của Giáo sư Dvir tạo ra mô tủy sống người ba chiều được cá nhân hóa trong phòng thí nghiệm.

Kết quả được công bố trên tạp chí khoa học Advanced Science cho thấy những con chuột bị liệt mạn tính đã hồi phục khả năng vận động sau khi cấy ghép mô tủy nhân tạo.

Quy trình bắt đầu bằng cách lấy tế bào máu của chính bệnh nhân, sau đó tái lập trình thành tế bào giống tế bào gốc có khả năng phát triển thành bất kỳ loại tế bào nào.

Mô mỡ cũng được thu thập để tạo ra giàn giá sinh học (hydrogel) phù hợp với cơ thể từng người. Tế bào gốc này phát triển thành cấu trúc tủy sống trong giàn giá, và cuối cùng được cấy vào cơ thể để thay thế mô bị sẹo và tái kết nối hệ thần kinh.

Cách đây vài tháng, nhóm của Giáo sư Dvir đã nhận được sự chấp thuận ban đầu từ Bộ Y tế Israel cho các thử nghiệm theo cơ chế “sử dụng nhân đạo” với 8 bệnh nhân - đưa Israel trở thành quốc gia đầu tiên thử nghiệm phương pháp này.

Công nghệ sau đó được thương mại hóa thông qua Matricelf - công ty được thành lập năm 2019 theo thỏa thuận cấp phép với Ramot, công ty chuyển giao công nghệ của Đại học Tel Aviv.

Giám đốc điều hành Matricelf, ông Gil Hakim, nhận định: “Nếu thành công, liệu pháp này có thể thiết lập một tiêu chuẩn điều trị mới cho phục hồi tủy sống - một thị trường trị giá hàng tỷ USD vốn chưa có giải pháp hiệu quả. Chúng tôi tự hào khi Israel đang dẫn đầu nỗ lực toàn cầu này, và cam kết đưa công nghệ này đến với bệnh nhân trên khắp thế giới.”

Giáo sư Dvir nhấn mạnh: “Mục tiêu của chúng tôi là giúp bệnh nhân liệt đứng dậy khỏi xe lăn. Các thử nghiệm trên động vật cho kết quả phi thường, và chúng tôi hy vọng kết quả trên người cũng sẽ đầy hứa hẹn”./.

(Vietnam+)