Iran ráo riết truy lùng nội gián sau cuộc xung đột với Israel

Sau cuộc tấn công dồn dập của Israel từ hôm 13/6, chính quyền Iran đang phát động một chiến dịch truy quét quy mô chưa từng có nhằm tìm ra các nội gián, điệp viên và "phần tử phá hoại" đang ẩn mình trong lòng đất nước.

Hàng trăm người đã bị bắt giữ, nhiều người bị đưa ra xét xử khẩn cấp, và một dự luật mở rộng án tử hình đối với tội danh gián điệp đang được thúc đẩy.

Từ nghi ngờ nhỏ nhất đến cuộc truy quét toàn quốc

Chính quyền Iran hiện khuyến khích người dân tố giác bất kỳ ai có dấu hiệu khả nghi: từ đeo kính râm vào ban đêm, đội mũ (hiếm thấy ở Iran), chở hàng trên xe bán tải có thùng phủ kín, đến các xe van di chuyển vào giờ bất thường. Theo nhà chức trách, đây có thể là những dấu hiệu cho thấy kẻ thù đang hoạt động ngầm trong nội địa.

Các thông báo đã được phát rộng rãi trên mạng xã hội và báo chí chính thống, kêu gọi người dân báo cáo nếu từng cho thuê nhà hoặc tài sản theo “hợp đồng bất thường” - một động thái rõ ràng nhằm tìm ra các "căn cứ ngầm" mà tình báo Israel bị cáo buộc đã sử dụng để lắp ráp và triển khai máy bay không người lái.

Giới chức Iran tuyên bố đã phát hiện hơn 10.000 máy bay không người lái cỡ nhỏ chỉ riêng tại Tehran, được cho là có liên quan các vụ ám sát gần đây nhắm vào các nhà khoa học hạt nhân. Một số drone bị nghi có điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo. Tuy nhiên, những tuyên bố này chưa thể được kiểm chứng độc lập.

Một thành viên của đơn vị cảnh sát chống khủng bố Iran đang bảo vệ Quảng trường Enghelab ở Tehran vào ngày 24/6, buổi sáng đầu tiên của lệnh ngừng bắn với Israel. Ảnh: The New York Times.

Trong khi đó, các tổ chức nhân quyền quốc tế như Amnesty International đã lên tiếng bày tỏ quan ngại về các vụ xét xử nhanh, thiếu minh bạch và việc bắt giữ không có lệnh chính thức. Nhiều người bị giam giữ không được tiếp cận luật sư. Một số chuyên gia cảnh báo rằng chiến dịch này có thể dẫn đến việc đàn áp các nhóm đối lập chính trị, sắc tộc và tôn giáo thiểu số.

“Iran đang xử lý các mối đe dọa an ninh nghiêm trọng, nhưng cần đảm bảo các quyền cơ bản không bị xâm phạm”, Giám đốc Trung tâm Nhân quyền Iran Hadi Ghaemi nhận định.

Kẻ thù ẩn mình và hiệu ứng kết nối cộng đồng

Israel - quốc gia không tham gia Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) - bị cáo buộc đã thiết lập một mạng lưới gián điệp quy mô lớn trong lãnh thổ Iran. Cơ quan tình báo Mossad hiếm hoi công bố đoạn video Giám đốc David Barnea tuyên dương các điệp viên vì chiến dịch tại Iran, khẳng định: “Chúng tôi sẽ luôn có mặt, như trước đến nay”.

Trong cuộc chiến gần nhất, Tel Aviv thể hiện khả năng tấn công chính xác vào nhiều tướng lĩnh, nhà khoa học hạt nhân và cơ sở quân sự trọng yếu của Iran chỉ trong vài giờ.

“Không thể phủ nhận rằng chúng ta đã trải qua một cuộc khủng hoảng an ninh và tình báo nghiêm trọng”, cố vấn cấp cao Quốc hội Iran, ông Mahdi Mohammadi, thừa nhận trong một bản ghi âm nội bộ.

Bộ Tình báo Iran phản hồi bằng tuyên bố sẽ tiếp tục “cuộc thánh chiến tình báo” và siết chặt kiểm soát mạng xã hội, kêu gọi người dân từ bỏ nền tảng quốc tế và ưu tiên dùng dịch vụ trong nước nhằm phòng ngừa rủi ro an ninh mạng.

Trong bối cảnh nền kinh tế gặp khó khăn do các lệnh trừng phạt quốc tế kéo dài, một số nhà phân tích cho rằng việc tuyển mộ người dân bất mãn vào mạng lưới gián điệp không phải là điều quá khó khăn. Tuy nhiên, không ít người dân bày tỏ sẵn sàng hợp tác với nhà chức trách trong bối cảnh lo ngại an ninh gia tăng.

Mossad tung video đặc vụ Israel hoạt động sâu trong Iran Chỉ vài giờ sau đợt không kích dữ dội bằng 200 máy bay chiến đấu vào ngày 13/6, Israel công bố đoạn video được cho là ghi lại cảnh đặc vụ Mossad lắp ráp tên lửa và máy bay không người lái mang thuốc nổ bên trong lãnh thổ Iran, nhắm vào các mục tiêu gần thủ đô Tehran.

Một cư dân Tehran tên Soroor kể với New York Times rằng chính bà đã tố giác một “căn nhà an toàn” gần nơi ở của mình, nơi sau đó nhà chức trách bắt giữ một nhóm người và thu giữ nhiều máy bay không người lái. “Tôi đã thấy tận mắt”, bà nói.

Tuy nhiên, cũng có ý kiến lo ngại rằng những chiến dịch như vậy có thể bị chính quyền sử dụng như công cụ trấn áp các ý kiến trái chiều.

Trong bối cảnh bất ổn, một số chính trị gia ôn hòa kêu gọi chính quyền tận dụng “hiệu ứng đoàn kết dân tộc” để thay đổi tư duy cầm quyền. “Chiến tranh và tinh thần đoàn kết hiện nay là cơ hội vàng để chúng ta nhìn lại cách điều hành và hành xử của chính phủ”, Tổng thống mới đắc cử Masoud Pezeshkian tuyên bố.

Trong một quốc gia hơn 90 triệu dân đang chìm trong khủng hoảng kinh tế, nơi bất bình xã hội vẫn âm ỉ, giới phân tích cho rằng không khó để các thế lực bên ngoài tìm được người hợp tác nếu lòng tin vào chính quyền tiếp tục suy giảm.

Phương Linh