Iran ban hành Luật Thuế chống đầu cơ và chênh lệch giá

Nguồn: Iran Focus

Cách tính thuế và phạm vi áp dụng

Luật áp dụng đối với nhiều loại tài sản như bất động sản, phương tiện giao thông, vàng, bạc, bạch kim, trang sức, ngoại tệ và tiền điện tử. Bộ Kinh tế có trách nhiệm xây dựng hệ thống điện tử liên thông với Ngân hàng Trung ương, cơ quan đăng ký nhà đất, hải quan và sở giao dịch chứng khoán để quản lý và giám sát các giao dịch chịu thuế.

Trong hai năm đầu, ngoài phần lợi nhuận thực tế từ chênh lệch giá, người sở hữu tài sản còn phải nộp thuế trên 50% giá trị tăng thêm do lạm phát. Ví dụ, một căn hộ mua năm 2024 giá 50 tỷ rial (khoảng 54.000 USD), đến năm 2025 tăng lên 80 tỷ rial ( khoảng 86.000 USD) do lạm phát 40%. Khoản chênh lệch 30 tỷ rial được coi là lợi nhuận. Trong số 30 tỷ rial này, 20 tỷ đến từ lạm phát. Theo luật, 10 tỷ rial (một nửa tác động của lạm phát) cộng với 10 tỷ rial lợi nhuận thực tế sẽ phải chịu thuế.

Mức thuế suất trong luật này được phân chia dựa trên thời gian nắm giữ tài sản. Cụ thể, các giao dịch diễn ra trong vòng một năm sẽ chịu mức thuế khá cao, từ 20% đến 40%. Nếu thời gian nắm giữ kéo dài từ 1 đến 2 năm, mức thuế giảm xuống còn khoảng 10% đến 15%. Đối với các giao dịch sau hơn hai năm, người sở hữu tài sản sẽ được áp dụng mức thuế thấp hơn, nhằm khuyến khích việc giữ tài sản lâu dài thay vì bán ra trong ngắn hạn.

Tuy nhiên, văn bản luật cũng bao gồm một số trường hợp được miễn thuế. Bất động sản nhà ở đầu tiên và một phương tiện giao thông cho mỗi gia đình được miễn thuế, cũng như các bất động sản nông nghiệp, chăn nuôi, công nghiệp và khai thác mỏ được sử dụng cho mục đích sản xuất. Các giao dịch trong phạm vi gia đình, những khoản thừa kế hợp pháp hoặc các hình thức thanh toán đã được đăng ký chính thức cũng được miễn thuế.

Để bảo đảm tính nghiêm minh, luật đồng thời đưa ra những chế tài xử phạt đối với hành vi vi phạm. Người trốn thuế có thể bị hạn chế quyền chuyển nhượng tài sản, bị cấm tham gia hoạt động thương mại và trong nhiều trường hợp còn phải nộp phạt số tiền gấp đôi khoản thuế đã nợ. Những quy định này được xây dựng nhằm răn đe và ngăn ngừa tình trạng lách luật trong quá trình thực thi.

Ý nghĩa của cải cách

Ý tưởng đánh thuế trên lợi nhuận tài sản đã được đề xuất từ thập niên 1980 nhưng nhiều lần chưa thành công do vấp phải khó khăn trong thực thi. Việc thông qua lần này được đánh giá là quyết tâm lớn của Iran trong cải cách tài khóa.

Theo Iran Daily, luật nhằm ngăn chặn hoạt động đầu cơ, điều tiết thị trường và góp phần thu hẹp chênh lệch giàu nghèo. Trong khi đó, tờ Tasnim News cho biết, các cơ quan liên quan đang khẩn trương xây dựng hệ thống giám sát để bảo đảm việc thực thi.

Tuy nhiên, một số ý kiến từ giới phân tích kinh tế, được Financial Tribune trích dẫn, lo ngại rằng việc áp thuế trên cả phần tăng giá do lạm phát có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư của người dân và làm phát sinh các giao dịch phi chính thức. Bên cạnh đó, một số quan điểm cho rằng phạm vi áp dụng của luật chưa bao quát hết mọi đối tượng kinh tế, đặc biệt là những tổ chức lớn có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc gia.

Luật mới đánh dấu lần đầu tiên Iran đưa yếu tố lạm phát vào hệ thống thuế. Chính quyền kỳ vọng luật này sẽ tăng thu ngân sách, kiểm soát đầu cơ và góp phần ổn định kinh tế. Tuy nhiên, tác động thực tế của luật đối với thị trường và đời sống xã hội vẫn cần thời gian để đánh giá, trong bối cảnh nền kinh tế Iran tiếp tục chịu nhiều sức ép từ bên ngoài lẫn bên trong.

Linh Anh