'Hút' trí tuệ Việt khắp năm châu trở về

Mở cửa lớn, chào đón nhân tài

Từ năm 2018, khi còn là Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng luôn đau đáu với việc phát triển công nghệ, đổi mới sáng tạo của nước nhà. Bên lề những chuyến công tác nước ngoài, ông luôn dành thời gian để gặp gỡ, trò chuyện, chiêu mộ nhân tài.

Tổng Bí thư Tô Lâm tại cuộc gặp mặt Mạng lưới ĐMST Việt Nam tại Hàn Quốc. Ảnh: Trần Ngọc

Phó Thủ tướng chia sẻ rằng, khi gặp gỡ các chuyên gia, nhà khoa học người Việt ở nhiều quốc gia, ông cảm nhận họ có tinh thần yêu nước, muốn đóng góp cho Tổ quốc nhưng chưa có cơ hội. Và, cũng từ những cuộc tiếp xúc đó, ông đã có ý tưởng, để rồi “khai sinh” ra Mạng lưới Đổi mới sáng tạo (ĐMST) Việt Nam.

Mạng lưới ĐMST Việt Nam hiện quy tụ hơn 2.000 thành viên là chuyên gia, nhà khoa học, tổng công trình sư, kiến trúc sư trưởng trong các ngành công nghiệp quan trọng trên 22 quốc gia, vùng lãnh thổ khắp thế giới. Chính họ là những hạt nhân để kết nối, hợp tác, hỗ trợ doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học tại Việt Nam.

“Nhiều quốc gia như Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc… đều tận dụng nguồn lực từ chuyên gia, nhà khoa học ở nước ngoài về xây dựng đất nước. Việt Nam có hàng trăm nghìn chuyên gia, nhà khoa học thành danh, giữ vị trí quan trọng ở trường đại học, viện nghiên cứu, tập đoàn công nghệ, làm việc ở Chính phủ các nước.

Chỉ cần 1/10 trong số họ quay trở về phục vụ đất nước sẽ tạo ra giá trị lớn. Các Nghị quyết như 57, 68 mở ra cánh cửa, thôi thúc mọi người quay trở về xây dựng đất nước”, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng chia sẻ.

Sau khi ra đời, Mạng lưới ĐMST Việt Nam trực thuộc Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC). Bước chân vào tòa nhà NIC tại Cầu Giấy (Hà Nội), khách tham quan sẽ bắt gặp “cô gái” Al Ambassador mở lời chào. Bên cạnh, mô hình thành phố thông minh Smart City, ứng dụng công nghệ “níu” chân khách tham quan.

Là người điều hành NIC, ông Vũ Quốc Huy - Giám đốc NIC chia sẻ, Việt Nam đang đứng trước giai đoạn phát triển then chốt, hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách quan trọng như Nghị quyết 57 về đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Trong tiến trình ấy, NIC xác định trách nhiệm của mình trong việc tiếp tục thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp và phát triển các ngành công nghệ chiến lược.

“Chúng tôi đã và sẽ triển khai sâu rộng hơn các chương trình phối hợp với các đối tác lớn như: Google (phát triển nền tảng số), Samsung (đào tạo về công nghệ 4.0) và Intel với chương trình “AI for All” (AI cho mọi người) để phổ cập kiến thức trí tuệ nhân tạo. NIC cũng sẽ tiếp tục phát triển Mạng lưới ĐMST Việt Nam kết nối các trí thức, chuyên gia công nghệ người Việt trên toàn thế giới góp phần phát triển đất nước”, ông Huy nói.

Sẵn sàng để Việt Nam vươn xa

Hưởng ứng lời “hiệu triệu” của Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, từ cầu nối của Mạng lưới ĐMST, nhiều nhà khoa học rời bỏ “ông lớn” công nghệ trên thế giới, trở về Việt Nam làm việc, cống hiến.

TS Cao Anh Tuấn là một trong những người tiên phong trong số đó. TS Tuấn trở về Việt Nam cùng vợ, thành lập Công ty công nghệ giải mã gen dành riêng cho người châu Á (Genetica). Đặc biệt là, trụ sở Genetica đặt tại tòa nhà NIC thay vì kế hoạch đặt tại Singapore như trước đó.

Kể về hành trình gần 7 năm miệt mài phát triển để đưa công nghệ giải mã gen tới nhiều quốc gia trong khu vực, TS Tuấn nhận định, chưa bao giờ cơ hội phát triển AI cho doanh nghiệp Việt Nam lớn như lúc này.

NIC cơ sở Hòa Lạc với thiết kế hình cánh chim đại bàng cất cánh, là biểu tượng cho sứ mệnh hiện thực hóa ý tưởng sáng tạo, thúc đẩy doanh nghiệp đổi mới sáng tạo phát triển vươn xa

Theo ông, trước đây, Chính phủ thường nhắc đến việc “đi tắt đón đầu”, tuy nhiên các ngành như công nghệ sản xuất, quá trình phát triển có thể mất hàng chục năm. Còn AI ứng dụng, chúng ta có thể rút ngắn thời gian đáng kể, thậm chí bắt kịp hoặc vượt qua nhiều quốc gia khác trong khu vực.

“Việt Nam có thế mạnh về AI hơn nhiều nước, kể cả Singapore. Khi so sánh Việt Nam với các nước khác, tập đoàn công nghệ lớn như Microsoft, Google hoàn toàn có lý do để mở trung tâm nghiên cứu và phát triển (R&D) tại Việt Nam. Bởi nhân lực AI ở Việt Nam không chỉ giỏi mà còn có tinh thần làm việc rất tốt.

Nếu tận dụng được nguồn lực này, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một trung tâm AI quan trọng trong khu vực”, TS Cao Anh Tuấn đánh giá.

Theo TS Tuấn, người Việt rất nhanh nhạy trong ứng dụng AI để tạo ra sản phẩm hữu ích. Nhân lực Việt Nam không cần lập trình hay hiểu sâu về công nghệ, chỉ cần liên tục cung cấp dữ liệu, học hỏi và hướng dẫn lại cho AI. Khi đã đủ thông tin, AI có thể thay họ trả lời và thực hiện nhiều công việc khác một cách hiệu quả.

Với nguồn nhân lực sẵn có, Việt Nam đang có rất nhiều cơ hội để phát triển. Google hay Microsoft có thể đầu tư hàng tỷ USD vào nghiên cứu và phát triển, nhưng cốt lõi vẫn là con người. Điều quan trọng là làm sao tận dụng tối đa nguồn nhân tài của Việt Nam.

“Chúng ta cần thu hút các kỹ sư và chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực AI về nước, tạo ra một môi trường thuận lợi để họ có thể đào tạo, dẫn dắt đội ngũ kỹ sư trong nước. Điều này không chỉ giúp phát triển các sản phẩm công nghệ đạt chuẩn quốc tế mà còn giúp Việt Nam vươn xa, không chỉ phục vụ thị trường trong nước mà còn chinh phục thị trường toàn cầu”, TS Cao Anh Tuấn đề xuất.

Ngọc Linh