Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh phình động mạch não

Có tiền sử hút thuốc lá nhiều năm, ngày nào cũng hút thuốc khiến ông N.V.C (54 tuổi, Hà Nội) phải nhập viện cấp cứu trong tình trạng rối loạn ý thức, kèm hội chứng tăng áp lực nội sọ điển hình.

Bệnh nhân C đang được điều trị tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương.

Tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, kết quả chụp CT não khẩn cấp cho thấy ông C có xuất huyết dưới nhện lan tỏa hai bên - dấu hiệu điển hình của vỡ phình động mạch não. Kết quả chụp phim dựng hình mạch máu não xác định người bệnh có hai túi phình, trong đó túi phình động mạch thông trước đã vỡ, túi phình còn lại ở não trước kích thước nhỏ.

“Vỡ phình động mạch não là một cấp cứu tối khẩn cấp. Chỉ chậm vài giờ, nguy cơ tử vong rất cao”, BSCKII Nguyễn Quang Thành, chuyên khoa Thần kinh – Sọ não, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương cho biết.

Rất may mắn ông C được đưa vào viện trong "giờ vàng", được các bác sĩ tiến hành vi phẫu để ngăn chặn máu chảy, đồng thời bảo tồn tối đa các dây thần kinh và mạch máu xung quanh.

Sau 2 ngày phẫu thuật, ông C tỉnh táo, giao tiếp được, rút máy thở và hồi phục tốt.

BS Thành cho biết, phình động mạch não hầu như không có triệu chứng cho tới khi vỡ, gây xuất huyết não và có thể dẫn đến các biến chứng nguy kịch như đột quỵ. Người bệnh có thể đột ngột đau đầu dữ dội như “búa bổ”, cứng gáy, nôn ói, lơ mơ, rối loạn ý thức, thậm chí hôn mê. Một số trường hợp chỉ được phát hiện tình cờ khi chụp MRI hoặc mạch não.

Nguy cơ cao mắc phình mạch não hay gặp ở người có tiền sử gia đình, tăng huyết áp, béo phì, hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều hoặc mắc bệnh nền làm yếu thành mạch. Túi phình càng lớn càng dễ vỡ, nhưng ngay cả túi nhỏ cũng có thể gây biến chứng nghiêm trọng như trường hợp ông C.

Bệnh viện Việt Đức cũng thường tiếp nhận những ca phình động mạch não vào cấp cứu. Trong đó, có bệnh nhân sau một lần ngã vì tai nạn sinh hoạt dẫn đến hôn mê, khi được chuyển lên Bệnh viện Việt Đức, các bác sĩ phát hiện bệnh nhân có túi phình mạch não vỡ và được chỉ định phẫu thuật cấp cứu. Được biết, nam bệnh nhân này có tiền sử nghiện rượu và thuốc lá.

Theo các bác sĩ, phình động mạch não là bệnh rất hay gặp trong quần thể dân số, nhưng nhiều người không biết mình bị bệnh phình mạch não, chỉ đến khi vào viện cấp cứu vì túi phình bị vỡ mới biết.

Loại dị dạng mạch não này gặp nhiều ở nữ hơn nam, hiếm khi gặp ở trẻ em. Bệnh phần lớn không cần điều trị vì nhỏ, không có triệu chứng và không được chẩn đoán.

Để phòng bệnh phình động mạch não, BS Nguyễn Quang Thành khuyến cáo, người dân nên khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các yếu tố nguy cơ. Với nhóm nguy cơ cao như có tiền sử gia đình bị phình hoặc vỡ phình mạch não, tăng huyết áp, hút thuốc lá, uống rượu bia nhiều… cần được bác sĩ chuyên khoa tư vấn và chỉ định tầm soát mạch não theo định kỳ.

Nhiều người bị phình mạch não nhưng không biết.

Khi xuất hiện các triệu chứng cảnh báo như đau đầu dữ dội đột ngột, cứng gáy, rối loạn ý thức, cần đến ngay bệnh viện có chuyên khoa thần kinh – sọ não để được chẩn đoán và xử trí kịp thời.

BS cũng khuyến cáo người dân phải thay đổi lối sống, kiểm soát huyết áp, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia là các biện pháp quan trọng giúp giảm nguy cơ tổn thương thành mạch.

“Phình động mạch não không được phát hiện sớm giống như mang một ‘quả bom nổ chậm’ trong đầu. Tầm soát định kỳ là cách duy nhất để phát hiện và xử trí trước khi nó vỡ”, BS Thành nhấn mạnh.

Ngoài ra, có nhiều trường hợp bị tai biến mạch máu não do hút thuốc lá. Nguyên nhân được xác định là các chất độc trong khói thuốc lá (nicotine) ban đầu sẽ kích hoạt các chất truyền dẫn thần kinh trung gian gây tỉnh táo, thư giãn nhưng nếu hút thuốc thường xuyên thì các thành mạch máu bị tổn thương, gây ra chứng xơ vữa thành mạch máu làm nguy cơ tai biến mạch máu não tăng lên gấp đôi. Nguy cơ tai biến mạch máu não càng tăng cao đối với những người từng có tiền sử mắc bệnh về huyết áp hoặc hút thuốc trong thời gian dài.

Tr.Hằng