Hút cát xuyên đêm trên sông Hồng

Theo phản ánh của người dân, gần đây, hàng chục tàu hút cát thường xuyên hoạt động trên sông Hồng, đoạn thuộc xã Vĩnh Thịnh. Ban ngày, đứng trên bờ kè phía thành phố Sơn Tây, phóng tầm mắt ra sông Hồng, chúng tôi dễ dàng thấy giàn tàu hút như những con quái vật im lìm, bất động. Và khi đồng hồ điểm 23h, những “con quái vật” đó bật dậy, bắt đầu công việc trên sông.

Tiếng máy nổ xình xịch, đèn hiệu, đèn pha huyên náo kéo dài trên khúc sông từ chân cầu Vĩnh Thịnh xuôi về phía Hà Nội chừng 2km. Mặt sông chỗ tàu hút sôi sục, quằn quại.

Đại công trường khai thác cát vào ban đêm trên sông Hồng khu vực xã Vĩnh Thịnh

Quan sát nhiều ngày cho thấy, khu vực này có 4 điểm khai thác. Có điểm, vài tàu hút chụm lại. Mỗi tàu thắp 3-4 bóng đèn, nhìn từ xa có thể nhận biết tàu đang khai thác cát trái phép. Dưới ánh đèn mờ ảo, những ống hút cỡ lớn như những vòi rồng đang gầm rú xối xả phun nước lẫn cát lên. Càng gần về sáng, hoạt động hút cát càng diễn ra khẩn trương và nhanh chóng hơn.

Phía ngoài, hàng trăm tàu (với trọng tải từ vài trăm đến hàng nghìn khối) đỗ san sát nhau. Cứ chốc chốc lại có tàu hàng nổ máy, kéo còi, bật đèn pha tiến về khu vực tàu khai thác “ăn hàng”. Theo tính toán, với tốc độ khai thác như trên và hàng trăm tàu hàng (tải trọng từ 800-1.000 khối), mỗi đêm sẽ có hàng chục nghìn khối cát trị giá nhiều tỷ đồng được đưa đi tiêu thụ.

Không thể kiểm soát được khối lượng

Khoản 1 Điều 9 Nghị định 23/2020/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông quy định: Thời gian được phép hoạt động khai thác trong ngày, từ 7 giờ sáng đến 5 giờ chiều, không được khai thác ban đêm. Trong khi đó, công trường khai thác cát tại địa điểm nêu trên hoạt động xuyên đêm.

Trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Ngọc Khánh, Phó Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thịnh cho biết, tại khu vực nêu trên, tỉnh Vĩnh Phúc cấp phép cho Cty TNHH MTV Phong Vân Vĩnh Phúc khai thác cát phục vụ dự án theo đề xuất của Bộ Tư lệnh công binh trong một tháng và đến nay đã hết hạn.

Cụ thể, ngày 9/11/2023, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Vĩnh Phúc Vũ Chí Giang ký cho phép khai thác cát đen phục vụ Dự án thao trường huấn luyện bến vượt sông Phú Nhi (Bờ Đối) thuộc xã Vĩnh Thịnh của Lữ đoàn 249. Trong đó, Cty TNHH MTV Phong Vân Vĩnh Phúc là đơn vị thực hiện. Tổng khối lượng được khai thác là hơn 23 nghìn khối.

Theo ông Khánh, trong thời gian đầu, Cty này khai thác bình thường, nhưng sau vài ngày thì tàu bè tập trung về nhiều, kín cả khúc sông. Bên trong là tàu hút, phía ngoài là tàu chở hàng. Người dân bức xúc, tập trung lên UBND xã có ý kiến phản đối và các cơ quan chức năng đang xử lý.

Theo ông Khánh, mặc dù tỉnh đã cấp phép nhưng công tác giám sát quản lý sau cấp phép rất khó khăn. Xã không đủ thẩm quyền kiểm tra, xử lý, xử phạt. Mặc dù trong giấy phép có khối lượng, sản lượng nhưng để tính toán được như thế nào, mật độ, mức độ, khu vực khai thác thì không kiểm soát được vì thông tin chưa được công khai, rõ ràng.

Về khai thác ban đêm, khi dân báo, lực lượng công an tuần tra thì tàu lại được báo quay sang bờ bên thuộc địa bàn Hà Nội, UBND xã không thể xử lý được. “Thời gian Cty này được cấp phép khai thác rất ngắn. Người dân phản ánh đêm tối vẫn có hiện tượng tranh thủ nhập nhoạng để khai thác”, ông nói.

LONG VÂN