Hướng đi mới từ cây sâm Bố Chính

Chị Nguyễn Thị Bình thu hái hoa sâm Bố Chính - loại hoa có màu hồng tươi, được sử dụng làm nguyên liệu trong nhiều sản phẩm dược liệu và trà thảo mộc.

Từ cây sâm đến chuỗi sản phẩm giá trị cao

Trên vùng đất đồi từng cằn cỗi, chị Nguyễn Thị Bình, Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Dược liệu Thiên Phúc đã mạnh dạn đưa cây sâm Bố Chính về trồng thử nghiệm. Với khí hậu mát mẻ, đất pha cát và độ cao trung bình, vùng đất Minh Tiến rất phù hợp với giống sâm có nguồn gốc từ miền Trung này. “Những ngày đầu, tôi phải đi khắp nơi để tìm hiểu quy trình trồng sâm. Khi thấy cây phát triển tốt, tôi tin đây là hướng đi đúng” - chị Bình nhớ lại.

Từ vài luống sâm ban đầu, đến nay HTX đã mở rộng quy mô lên gần 4ha, kết hợp trồng thêm nhiều loại thảo dược khác như trà hoa vàng, ba kích, xuyến chi, cát cánh… Tháng 10-2022, HTX Dược liệu Thiên Phúc chính thức được thành lập với 9 thành viên và tạo việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương.

Không chỉ phát triển cây dược liệu, chị Bình còn sáng tạo trong mô hình nuôi gà bằng thảo dược. Tận dụng nguồn nguyên liệu sẵn có như sâm Bố Chính, lá xuyến chi, chè và một số cây thuốc khác, chị phối trộn làm thức ăn và nước uống cho đàn gà.

Nhờ đó, gà nuôi khỏe mạnh, thịt chắc, thơm ngon, ít mỡ và được người tiêu dùng đánh giá cao. “Tôi muốn hướng tới sản xuất nông nghiệp sạch, từ cây trồng đến vật nuôi, để sản phẩm thực sự tốt cho sức khỏe người tiêu dùng” - chị Bình nói.

Không dừng lại ở việc trồng và tiêu thụ sâm tươi, HTX Dược liệu Thiên Phúc đã đầu tư chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm như trà sâm, cao sâm, rượu sâm, bột sâm và thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Nhờ đó, giá trị sản phẩm tăng gấp nhiều lần so với bán thô, đồng thời kéo dài thời gian bảo quản và mở rộng thị trường tiêu thụ. Hiện, các sản phẩm của HTX đã có mặt tại nhiều hội chợ và chuỗi cửa hàng nông sản sạch ở Hà Nội cùng các tỉnh phía Bắc.

Chị Nguyễn Thị Bình, Giám đốc HTX Dược liệu Thiên Phúc nhận Giải Nhì tại Cuộc thi “Phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi xanh” khu vực miền Bắc năm 2025.

Giám đốc HTX Nguyễn Thị Bình cho biết: Chỉ khi sản phẩm đạt chuẩn, có thương hiệu và thị trường ổn định thì cây dược liệu mới thực sự trở thành cây hàng hóa. Chúng tôi đầu tư đồng bộ cả chuỗi, từ vùng trồng, thu hoạch đến sơ chế, đóng gói và quảng bá sản phẩm. Hiện HTX đang hoàn thiện hồ sơ chương trình OCOP cấp tỉnh cho dòng trà sâm Bố Chính, hướng tới chuẩn hóa chất lượng, nâng cao uy tín sản phẩm trên thị trường.

Song song với phát triển cây dược liệu, HTX còn triển khai mô hình nuôi gà bằng thảo dược, mở ra hướng đi mới gắn kết giữa nông nghiệp và dược liệu. Thịt gà của HTX được dùng để chế biến các sản phẩm như cháo sâm gà thảo dược, nước cốt lẩu sâm…, vừa nâng cao giá trị kinh tế vừa được người tiêu dùng ưa chuộng.

Cánh cửa mở ra thị trường mới

Bên cạnh sản xuất, HTX Dược liệu Thiên Phúc còn tiên phong ứng dụng chuyển đổi số trong quảng bá và tiêu thụ sản phẩm. HTX đã xây dựng fanpage, website, kênh TikTok, thường xuyên livestream giới thiệu sản phẩm, chia sẻ quy trình trồng, thu hoạch và chế biến sâm.

Những video sinh động, chân thực giúp người tiêu dùng hiểu rõ hơn về quy trình sản xuất an toàn, đồng thời củng cố niềm tin với sản phẩm địa phương. Chị Nguyễn Thị Bình cho biết: Mỗi tuần, chúng tôi đều livestream hoặc đăng video giới thiệu sản phẩm. Khách hàng ở Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, thậm chí ở nước ngoài đều có thể đặt mua trực tuyến. Doanh thu từ kênh online hiện chiếm khoảng 80% tổng doanh thu của đơn vị.

Sản phẩm trà sâm Bố Chính và dược liệu Thiên Phúc được giới thiệu tại Chương trình “Tự hào hàng Việt - Thái Nguyên 2025”.

Nhờ cách làm sáng tạo, sản phẩm dược liệu Thái Nguyên từng bước khẳng định vị thế, tiếp cận được nhóm khách hàng quan tâm đến sức khỏe, ưu tiên sản phẩm sạch và có nguồn gốc tự nhiên.

Đánh giá về hiệu quả của mô hình, bà Vũ Thị Thu Hương, Phó Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh Thái Nguyên cho biết: HTX Dược liệu Thiên Phúc là một trong những đơn vị tiên phong phát triển sản xuất nông nghiệp gắn với chế biến và ứng dụng chuyển đổi số. Cách làm này góp phần nâng cao giá trị cây dược liệu, hình thành vùng nguyên liệu tập trung, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho người dân.

Thời gian tới, Liên minh HTX tỉnh sẽ phối hợp với các địa phương mở rộng vùng trồng, kết nối doanh nghiệp và viện nghiên cứu nhằm xây dựng chuỗi giá trị dược liệu đạt chuẩn GACP-WHO, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh cho sản phẩm địa phương.

Câu chuyện của HTX Thiên Phúc là minh chứng rõ nét cho tư duy làm nông mới của người dân Thái Nguyên dám nghĩ, dám làm, chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ sang nông nghiệp hàng hóa, ứng dụng công nghệ và hướng mạnh tới thị trường. Trong bối cảnh người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng sản phẩm xanh, sạch, có nguồn gốc tự nhiên, cây dược liệu, đặc biệt là sâm Bố Chính đang mở ra hướng phát triển mới cho nông nghiệp Thái Nguyên, vừa gìn giữ giá trị bản địa, vừa tạo động lực tăng trưởng kinh tế.

Từ vùng đất đồi Minh Tiến hôm nay có thể tin rằng, khi được đầu tư bài bản, gắn với chế biến và thị trường, cây dược liệu Thái Nguyên sẽ trở thành ngành hàng tiềm năng, góp phần xây dựng nền nông nghiệp xanh, bền vững và giàu bản sắc.

Thu Hương