Huế phủ xanh thêm rừng Rú Chá, tạo 'tấm khiên sinh thái' trước biến đổi khí hậu

Khu rừng giá nguyên sinh tại Rú Chá – “đặc sản” sinh thái hiếm có của miền Trung

Cách trung tâm thành phố Huế chưa đầy 10km, Rú Chá từ lâu đã được mệnh danh là “lá phổi xanh” giữa vùng đầm phá Tam Giang rộng lớn. Đây là quần thể rừng ngập mặn nguyên sinh quý hiếm, sở hữu hệ sinh thái phong phú với cây giá (chá) – loài bản địa có bộ rễ đặc trưng vươn sát mặt đất, cùng hàng loạt loài động, thực vật sinh sống trong môi trường đầm phá lợ đặc thù.

Nhiều năm qua, Rú Chá đã trở thành địa điểm du lịch sinh thái hấp dẫn, nơi du khách tìm về để hòa mình vào sự bình yên nguyên sơ của thiên nhiên xứ Huế.

Mới đây, thành phố Huế quyết định đầu tư dự án trồng rừng ngập mặn tại khu vực Rú Chá nhằm phục hồi và mở rộng diện tích rừng hiện hữu. Theo kế hoạch, khoảng 17,29 ha rừng ngập mặn sẽ được trồng mới, trong đó cây giá vẫn giữ vai trò chủ đạo.

Rừng ngập mặn Rú Chá mùa thay lá - điểm ưu thích của du khách khi đến Huế

Bên cạnh đó, các loài cây bần chua, đước đôi, dừa nước, vẹt dù, vẹt khang… sẽ được trồng xen để vừa đảm bảo tính phù hợp sinh thái, vừa đa dạng hóa màu sắc hoa lá, tạo cảnh quan tự nhiên hài hòa. Dự án cũng bổ sung trồng dặm hơn 3 ha cây giá để tăng độ phủ xanh và tính ổn định của thảm rừng.

Không những thế, thành phố Huế còn chú trọng phát triển hạ tầng phục vụ nghiên cứu và du lịch sinh thái. Theo quy hoạch, một tuyến đường xuyên rừng dài 2,7 km sẽ được xây dựng, kết nối với phá Tam Giang thông qua hệ thống kênh dẫn nước. Cùng với đó là các hạng mục bãi đỗ xe, hệ thống chiếu sáng, phòng cháy chữa cháy, đài quan sát và cả bảo tàng ngư cụ – nơi lưu giữ văn hóa mưu sinh đặc trưng của cư dân đầm phá.

Khi hoàn thành, diện tích rừng ngập mặn mới sẽ đạt khoảng 17,65 ha. Kết hợp với gần 30 ha rừng hiện hữu, Rú Chá sẽ trở thành một khu rừng ngập mặn tập trung gần 48 ha – quy mô lớn hàng đầu miền Trung. Đây sẽ là khu vực bảo tồn nguồn gen thực vật ngập mặn quan trọng của Việt Nam, đồng thời là nơi lý tưởng cho các hoạt động nghiên cứu khoa học, giáo dục môi trường và trải nghiệm sinh thái.

Ông Lê Ngọc Tuấn, Chi Cục trưởng Chi cục Kiểm lâm thành phố Huế, cho biết việc mở rộng rừng ngập mặn tại Rú Chá có ý nghĩa rất lớn trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp. Những tán rừng sẽ trở thành “tấm khiên xanh” bảo vệ khu dân cư trước triều cường, xâm nhập mặn và bão lũ; đồng thời tạo sinh kế bền vững cho người dân thông qua phát triển du lịch sinh thái và khai thác hợp lý các nguồn lợi thủy sản.

Rú Chá nhìn từ trên cao với mảng xanh ngập mặn ôm lấy đầm phá Tam Giang. Ảnh: Duy Tiến

Không phải ngẫu nhiên mà nhiều năm gần đây, Rú Chá trở thành điểm đến được du khách trong và ngoài nước yêu thích. Mỗi mùa, cánh rừng mang một vẻ đẹp khác nhau: mùa hè xanh thẳm, mùa thu lá chá chuyển vàng đồng loạt, mùa đông bảng lảng sương sớm.

Ít ai biết rằng quần thể tưởng như nguyên sơ ấy từng có thời điểm bị suy kiệt nghiêm trọng. Rú Chá bị khai thác thiếu kiểm soát, diện tích thu hẹp nhanh chóng. Từ khi cộng đồng địa phương cùng ngành nông nghiệp thành phố đồng lòng khôi phục, rừng mới dần hồi sinh như hôm nay.

Từ năm 2015, Chi cục Lâm nghiệp triển khai dự án phát triển rừng ven biển và đầm phá. Chỉ trong 5 năm, hơn 130 ha rừng ngập mặn tập trung và hơn 500.000 cây phân tán được trồng dọc bờ phá, bờ ao nuôi thủy sản. Các khu vực như xã Đan Điền đã có hơn 50 ha rừng ngập mặn và hàng chục ha phân tán với tốc độ phát triển ổn định. Những khu rừng này trở thành nơi trú ngụ, đẻ trứng của nhiều loài thủy sinh, mang lại nguồn tôm cá dồi dào cho cộng đồng.

Việc thành phố Huế tiếp tục mở rộng Rú Chá giai đoạn 2025–2027 là bước nối dài hành trình phục hồi hệ sinh thái bền bỉ suốt hơn 20 năm qua. Khi những tán rừng mới vươn mình xanh tốt, không chỉ môi trường được bảo vệ, sinh kế người dân được tăng cường mà du lịch sinh thái của Huế cũng sẽ có thêm một điểm nhấn độc đáo – một Rú Chá vừa hoang sơ, vừa hiện đại, vừa gìn giữ quá khứ, vừa hướng tới tương lai xanh.

Nguyễn Thuấn