Huế luôn mới - bài 6: Vàng son tìm lại

Ấn tượng Kiến Trung, Thái Hòa

Trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5 vừa qua, Huế trở thành điểm đến nổi bật trên bản đồ du lịch Việt Nam. Chỉ trong hai ngày lễ, khu Di sản Huế đã đón gần 48.500 lượt khách. Riêng ngày 1/5 có hơn 30.000 lượt, trong đó 2.682 người là khách quốc tế, doanh thu từ vé và dịch vụ hơn 4,1 tỷ đồng.

Sự ngạc nhiên, hào hứng của du khách khi tham quan trải nghiệm các công trình di tích như điện Thái Hòa, Kiến Trung, Hải Vân Quan… vừa được trùng tu, tôn tạo là minh chứng cho những hồi sinh mãnh liệt của khu di sản Huế. Vẻ vàng son một thuở dần được tìm lại, tạo dấu ấn sâu sắc trong hành trình trải nghiệm văn hóa của công chúng, người dân và du khách.

Điện Kiến Trung được phục hồi từ một phế tích gần như mất dấu hoàn toàn

Điện Kiến Trung, một trong những công trình đặc biệt tại Đại Nội, là minh chứng rõ nét cho sự hồi sinh di sản. Từng bị tàn phá gần như hoàn toàn sau năm 1945, công trình được Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế khởi động tái thiết từ năm 2019 với tổng kinh phí 123 tỷ đồng. Trên nền móng hoang tàn gần như mất dấu vết, đội ngũ chuyên gia đã phục dựng ngôi điện theo lối kiến trúc Á - Âu độc đáo, vốn được vua Khải Định xây dựng năm 1921.

Công trình hoàn thành dịp Tết Giáp Thìn và trở thành sân khấu chính cho Festival Nghệ thuật quốc tế Huế 2024. Nhiều du khách không giấu được sự choáng ngợp trước vẻ đẹp cổ kính, sang trọng của ngôi điện nguy nga, tráng lệ giữa Hoàng cung Huế. “Thật khó tin, ngôi điện từng bị tàn phá gần như hoàn toàn giờ đây lại được phục dựng đầy đủ với vẻ lộng lẫy, tráng lệ đến choáng ngợp như thế. Tôi mong những công trình khác trong Đại Nội như điện Cần Chánh, Đại Cung môn cũng sẽ có ngày được hồi sinh như thế”, du khách Nguyễn Toàn (ngụ tại Phong Điền, Huế) thốt lên.

Cùng với điện Kiến Trung, điện Thái Hòa - trung tâm quyền lực của triều Nguyễn - cũng là điểm nhấn quan trọng về trùng tu, tôn tạo. Được xây dựng từ năm 1805 dưới thời vua Gia Long, điện Thái Hòa là nơi 13 vị vua Nguyễn đăng quang và thiết triều. Công trình nổi bật với kiến trúc “trùng thiềm điệp ốc”, mái ngói hoàng lưu ly, cột gỗ lim sơn son thếp vàng, khắc rồng và long văn tinh xảo, thể hiện đỉnh cao mỹ thuật thời Nguyễn.

Trước tình trạng xuống cấp, dự án trùng tu điện Thái Hòa khởi công từ tháng 11/2021, với kinh phí hơn 128 tỷ đồng, tập trung bảo tồn nguyên trạng kiến trúc, màu sắc, vật liệu và hoa văn. Đội ngũ chuyên gia tỉ mỉ phục dựng từng cấu kiện bằng gỗ lim, sơn ta, vàng quỳ…, tái hiện không gian tráng lệ, uy nghi. Công trình hoàn thành vào ngày 23/11/2024, trở thành điểm tham quan trung tâm của Đại Nội, đồng thời là không gian tái hiện các nghi lễ cung đình, làm sống lại giá trị lịch sử và văn hóa của kinh đô xưa.

Cú bắt tay lịch sử

Ngày 19/12/2021, trên đỉnh đèo Hải Vân bảng lảng mù sương, một khoảnh khắc lịch sử đã diễn ra khi lãnh đạo hai địa phương Huế và Đà Nẵng cùng đánh trống, gióng chiêng khởi công trùng tu di tích Hải Vân Quan, nơi từng được mệnh danh Thiên hạ đệ nhất hùng quan.

Từng bị chia cắt bởi ranh giới hành chính, di tích Hải Vân Quan trải qua hàng chục năm bị lãng quên, xuống cấp nghiêm trọng. Dù được xếp hạng di tích quốc gia năm 2017, mãi đến 2020, Huế và Đà Nẵng mới thống nhất phương án trùng tu. Công trình xây năm 1826 dưới thời Minh Mạng, từng là pháo đài trấn giữ cửa ngõ phía nam Kinh đô Huế.

Di tích Ngọ Môn - cổng chính của Đại Nội Huế

Công tác trùng tu do Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế chủ trì, thuộc giai đoạn 2021-2024, với kinh phí hơn 42 tỷ đồng từ ngân sách của Huế và Đà Nẵng (mỗi bên 50%). Công tác bảo tồn tôn trọng yếu tố gốc, giữ lại dấu tích thời gian.

Ngày 1/8/2024, di tích Hải Vân Quan chính thức mở cửa miễn phí đón du khách sau những tháng ngày kỳ công trùng tu. Ông Nguyễn Thanh Bình, Phó Chủ tịch UBND TP Huế, kỳ vọng: “Hải Vân Quan là mỏ vàng du lịch nếu được khai thác hiệu quả. Cái bắt tay lịch sử lần này giữa hai địa phương chính là để hồi sinh di tích quý giá này”.

Trong năm 2025, các dự án tu bổ điện Cần Chánh, lăng Tự Đức, Minh Mạng, Thiệu Trị, đàn Nam Giao, Thái Miếu sẽ tiếp tục được triển khai, hứa hẹn mang lại diện mạo mới cho khu di sản. Công tác bảo tồn tại Huế được thực hiện bài bản theo quy định của UNESCO và pháp luật Việt Nam. Đến giữa năm 2025, hơn 200 công trình di tích đã được trùng tu với kinh phí hàng nghìn tỷ đồng từ ngân sách, hợp tác quốc tế, xã hội hóa và Quỹ Bảo tồn Di sản Huế.

NGỌC VĂN