HTX ứng dụng công nghệ, đánh thức những vùng đất khó ở Lâm Đồng

Xã Phi Liêng (nay thuộc xã Đam Rông 1) từng được nhắc đến như một “vùng trũng” về phát triển kinh tế của Lâm Đồng. Địa hình khó khăn, hạ tầng hạn chế, sản xuất nông nghiệp chủ yếu dựa vào kinh nghiệm truyền thống khiến đời sống người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, gặp nhiều bấp bênh.

Đưa công nghệ vào đồng ruộng

Trong bối cảnh đó, sự ra đời và phát triển của HTX Nông nghiệp Ứng dụng Công nghệ cao Phi Liêng đã mở ra một hướng đi mới, từng bước thay đổi tư duy sản xuất của nông dân địa phương.

Anh Phí Văn Thìn, Giám đốc HTX, xuất phát điểm cũng chỉ là một nông hộ trồng rau nhỏ lẻ, bán cho chợ địa phương với giá cả lên xuống thất thường. Bước ngoặt đến vào năm 2020, khi anh Thìn có cơ hội tiếp cận các mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao tại Đà Lạt.

Đưa công nghệ vào đồng ruộng là chìa khóa giúp các HTX nâng cao giá trị sản xuất.

Nhận thấy sự khác biệt rõ rệt về hiệu quả và tính bền vững, anh Thìn quyết định vay vốn, mạnh dạn đầu tư nhà màng, hệ thống tưới nhỏ giọt và phần mềm quản lý sản xuất. Đó là quyết định không dễ dàng, bởi trong con mắt của nhiều người, việc đưa công nghệ hiện đại về một vùng đất còn nhiều khó khăn như Phi Liêng là quá mạo hiểm.

Nhưng chính sự “liều” có tính toán ấy đã tạo nên nền tảng cho một hướng phát triển hoàn toàn mới. Thực tiễn sản xuất nhanh chóng chứng minh lựa chọn của anh Thìn là đúng.

Công nghệ mới giúp anh Thìn kiểm soát chặt chẽ các yếu tố đầu vào như nước tưới, phân bón, sâu bệnh, đồng thời giảm rủi ro thời tiết, sâu bệnh hại, tiết kiệm chi phí và nâng cao chất lượng sản phẩm như rau, hoa, ớt chuông...

Từ một hộ sản xuất đơn lẻ, anh Thìn vận động thêm các nông hộ khác cùng tham gia, chia sẻ kinh nghiệm, liên kết sản xuất và thành lập HTX. Đến nay, HTX Phi Liêng có 7 thành viên chính thức, liên kết với hơn 30 hộ dân, quy mô sản xuất hơn 16 ha, trong đó có trên 3 ha rau trồng theo mô hình bán thủy canh được kiểm soát hoàn toàn bằng hệ thống cảm biến.

Điều đáng chú ý là HTX không chỉ dừng lại ở việc ứng dụng công nghệ để làm ra nông sản sạch đạt chuẩn VietGAP, mà còn chủ động tham gia sâu vào chuỗi giá trị.

Thông qua liên kết với các doanh nghiệp, sản phẩm của HTX đã có mặt ổn định tại các siêu thị, cửa hàng tiện lợi, mỗi tháng cung ứng hàng chục tấn rau với giá bán ổn định. Từ chỗ liên tục “được mùa mất giá”, nông dân Phi Liêng từng bước làm chủ thị trường, nâng cao thu nhập và giảm thiểu rủi ro.

Không dừng lại ở lợi ích kinh tế, mô hình của HTX Phi Liêng còn mang ý nghĩa xã hội rõ nét. Thông qua các lớp tập huấn, chuyển giao kỹ thuật, HTX đã góp phần thay đổi tư duy sản xuất của người dân địa phương, tạo việc làm thường xuyên cho gần 150 lao động, chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số, với thu nhập ổn định từ 6 đến 8 triệu đồng mỗi tháng.

Việc HTX được Liên minh HTX Việt Nam vinh danh là HTX tiêu biểu toàn quốc năm 2024 không chỉ là sự ghi nhận cho nỗ lực của tập thể HTX, mà còn khẳng định vai trò của khoa học công nghệ trong việc “đánh thức” tiềm năng của những vùng đất khó.

Mở cánh cửa thị trường

Nếu như HTX Phi Liêng là câu chuyện đưa công nghệ cao về vùng sâu, vùng xa, thì HTX Dịch vụ Nông nghiệp tổng hợp An Phú ở xã Lạc Dương (Lâm Đồng) lại cho thấy một hướng đi bài bản, chuyên nghiệp trong ứng dụng khoa học công nghệ nhằm chinh phục các thị trường khó tính.

Với 20 ha canh tác rau củ quả theo tiêu chuẩn GlobalGAP, HTX An Phú đã sớm xác định công nghệ là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng nông sản và khả năng cạnh tranh.

Phong trào ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số đang lan tỏa trong khu vực HTX ở Lâm Đồng và cả nước.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng diễn biến phức tạp, HTX An Phú tập trung đầu tư hệ thống tưới nhỏ giọt, phun sương tự động và các phần mềm quản lý canh tác.

Hiệu quả của công nghệ được thể hiện rõ qua những con số cụ thể. Trên diện tích 4.000 m² trồng ớt baby của anh Đào Chuyên Chính, thành viên HTX, lượng nước tưới đã giảm từ khoảng 80 m³/ngày xuống chỉ còn 10 m³/ngày khi áp dụng hệ thống tưới hiện đại. Việc tiết kiệm nước không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất, mà còn là giải pháp quan trọng để thích ứng với tình trạng khan hiếm nước trong nông nghiệp.

Hiện tại, hầu hết diện tích sản xuất của các thành viên HTX An Phú đã được tự động hóa thông qua các phần mềm tích hợp, kiểm soát chính xác các chỉ số kỹ thuật như EC, pH, độ ẩm, tốc độ gió. Nhờ đó, việc sử dụng hóa chất bảo vệ thực vật được hạn chế tối đa, sản phẩm đáp ứng các yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn thực phẩm và môi trường.

Theo Chủ tịch HĐQT, Giám đốc HTX Lê Văn Ba, công nghệ tưới tiên tiến giúp HTX tiết kiệm tới 80% lượng nước so với phương thức truyền thống, mở ra hướng sản xuất nông nghiệp bền vững, thích ứng với biến đổi khí hậu.

Điểm chung nổi bật của hai HTX Phi Liêng và An Phú là tinh thần kiên trì học hỏi và dám thay đổi. Công nghệ không được áp đặt một cách máy móc, mà được lựa chọn, điều chỉnh phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu và trình độ của người lao động tại địa phương.

Nhìn rộng ra, những mô hình HTX điển hình ở Lâm Đồng cho thấy bức tranh sinh động về nông nghiệp hiện đại, nơi khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực phát triển. Đây cũng chính là tinh thần cốt lõi mà Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia hướng tới.

Từ những nhà màng ở Phi Liêng đến hệ thống tưới tự động ở An Phú, có thể thấy rõ khi chính sách gặp được thực tiễn, khoa học công nghệ sẽ không chỉ nâng cao năng suất, chất lượng nông sản mà còn góp phần tái cấu trúc sản xuất nông nghiệp, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống người dân nông thôn.

Nhật Minh