Hợp tác chuyên sâu trong bảo tồn thiên nhiên

Học sinh, sinh viên đến tìm hiểu, nghiên cứu về các mẫu vật trưng bày tại Bảo tàng

Hợp tác nghiên cứu chuyên sâu

Với sứ mệnh bảo tồn và phát huy giá trị tài nguyên thiên nhiên vùng duyên hải miền Trung, Bảo tàng đã chủ trì và tham gia nhiều đề tài, dự án nghiên cứu khoa học cấp quốc gia và cấp tỉnh. Trong đó, có thể kể đến đề tài cấp quốc gia "Nghiên cứu, đánh giá hiện trạng khu hệ chim và đề xuất giải pháp quản lý, bảo tồn các loài chim ở vùng đầm phá ven biển miền Trung Việt Nam"; dự án "Khai quật, xử lý và chế tác hai bộ mẫu xương động vật (bò tót và voi) phục vụ trưng bày", hay đề tài nghiên cứu đặc điểm các loài bướm ở Huế với hơn 2.000 mẫu vật thu thập được.

Ngoài ra, công tác thu thập mẫu vật từ các nhiệm vụ nghiên cứu, các tổ chức, cá nhân và bảo tàng khác cũng được triển khai thường xuyên. Tính đến nay, bộ sưu tập của Bảo tàng đã lên tới hơn 5.200 mẫu vật quý hiếm, như: Chim, thú, bò sát, côn trùng, thực vật, khoáng sản và mẫu trầm tích.

Một điểm sáng khác trong hoạt động của Bảo tàng Thiên nhiên Duyên hải miền Trung là thực hiện các nhiệm vụ điều tra khảo sát phục vụ dữ liệu địa phương, như: "Xây dựng mặt cắt chuẩn trầm tích đệ tứ đồng bằng TP. Huế" hay "Khảo sát thủy sinh khu vực Sơn Chà - Hải Vân"... Những kết quả này không chỉ phục vụ trưng bày mà còn cung cấp cơ sở dữ liệu phục vụ phát triển bền vững.

Bên cạnh công tác nghiên cứu, Bảo tàng chú trọng giáo dục cộng đồng với nhiều hoạt động triển lãm lưu động, chương trình ngoại khóa cho học sinh, sinh viên các trường đại học, trung học, tiểu học trên địa bàn, góp phần lan tỏa tinh thần yêu thiên nhiên, bảo vệ môi trường tới thế hệ trẻ.

Nhận thức hoạt động nghiên cứu khoa học không thể phát triển bền vững nếu không có sự phối hợp, kết nối nguồn lực, Bảo tàng Thiên nhiên Duyên hải miền Trung đã ký kết hợp tác nghiên cứu với các khoa: Sinh học, Môi trường, Địa lý - Địa chất (Trường Đại học Khoa học - Đại học Huế), Khoa Sinh học (Trường Đại học Sư phạm - Đại học Huế), Khoa Lâm nghiệp (Trường Đại học Nông Lâm - Đại học Huế) cùng hơn 30 nhà khoa học chuyên ngành sinh học, địa chất, lâm nghiệp, môi trường và công nghệ sinh học.

Ông Lê Nguyễn Thới Trung, Phó Giám đốc phụ trách Bảo tàng chia sẻ: "Việc ký kết hợp tác với các đơn vị khoa học của Đại học Huế và các nhà khoa học không chỉ mở rộng mạng lưới chuyên môn của Bảo tàng mà còn tạo điều kiện để hình thành các nhóm nghiên cứu liên ngành mạnh, đủ năng lực triển khai các đề tài mang tầm khu vực và quốc gia. Là nơi hội tụ các nhà khoa học, không gian để triển khai các đề tài và nơi lưu giữ kết quả nghiên cứu, Bảo tàng sẽ trở thành điểm đến học thuật tin cậy cho sinh viên, giảng viên và các nhà khoa học trong nghiên cứu và giáo dục thiên nhiên, cũng như là nơi truyền tải thông điệp bảo tồn đa dạng sinh học đến cộng đồng".

Từ nghiên cứu cơ bản đến ứng dụng và giáo dục

Việc hợp tác với các khoa, trường, các nhà khoa học sẽ tạo điều kiện để các bên cùng nhau triển khai đề tài nghiên cứu ngay tại Bảo tàng về một số nội dung như: Xây dựng cơ sở dữ liệu đa dạng sinh học - địa chất, số hóa mẫu vật, nghiên cứu bảo tồn các loài quý hiếm, nghiên cứu các hệ sinh thái đặc trưng khu vực miền Trung, tổ chức hội thảo khoa học, phối hợp xuất bản công trình và tài liệu chuyên khảo.

PGS.TS. Nguyễn Quang Đức Tiến, Phó Trưởng khoa phụ trách Khoa Sinh học, Trường Đại học Khoa học - Đại học Huế cho rằng, Bảo tàng Thiên nhiên Duyên hải miền Trung là nơi lưu giữ nguồn tài nguyên quý cho hoạt động đào tạo và nghiên cứu. Với sự hợp tác này, các nhà khoa học, các trường, viện trên địa bàn mong muốn thúc đẩy các dự án liên ngành, khai thác sâu dữ liệu mẫu vật và phát triển các ứng dụng công nghệ sinh học trong bảo tồn thiên nhiên, cũng như liên kết để thúc đẩy tinh thần nghiên cứu khoa học trong sinh viên.

Từ nền tảng hợp tác, Bảo tàng đặt mục tiêu trở thành trung tâm nghiên cứu về bảo tồn và môi trường. Trước tiên, Ban điều phối hợp tác nghiên cứu thường trực sẽ được thành lập và tiến hành xây dựng kế hoạch hoạt động cụ thể theo từng giai đoạn, ưu tiên các vấn đề cấp bách như: điều tra thực trạng và giải pháp bảo vệ các loài nguy cấp tại khu vực dãy Trường Sơn; khảo sát các địa danh có giá trị địa chất đặc trưng ở vùng ven biển Huế - Quảng Trị - Quảng Nam; xây dựng cơ sở dữ liệu mẫu vật số; ứng dụng công nghệ sinh học trong bảo tồn tài nguyên sinh vật; nghiên cứu bảo tồn loài nguyên vị và chuyển vị, phát triển bền vững các hệ sinh thái.

Đặc biệt, dự án "Phát triển khu rừng mưa nhiệt đới" tại An Tây (quận Thuận Hóa) như một mô hình mẫu về bảo tồn chuyển vị thực vật bản địa vùng duyên hải miền Trung. Đồng thời, Bảo tàng cũng định hướng kịch bản trưng bày tại trung tâm, tích hợp các thành tựu khoa học vào không gian trưng bày nhằm nâng cao giá trị học thuật và giáo dục.

Việc ký kết hợp tác nghiên cứu khoa học với các đơn vị, nhà khoa học không chỉ là một cột mốc quan trọng của Bảo tàng Thiên nhiên Duyên hải miền Trung mà còn mở ra giai đoạn phát triển mới; trong đó, Bảo tàng đóng vai trò kết nối tri thức - gìn giữ thiên nhiên - phục vụ cộng đồng, từng bước trở thành trung tâm nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học tự nhiên, bảo tồn và giáo dục khu vực miền Trung. Điều này còn có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu và suy giảm đa dạng sinh học ngày càng diễn biến phức tạp.

Bài, ảnh: HOÀI NGUYÊN