Hợp nhất lịch sử và thiên nhiên - nền tảng phát triển du lịch

Cảnh vật bên ngoài cửa động Phong Nha (Quảng Bình) đẹp như một bức tranh. (Ảnh: TTXVN phát)

Việc hợp nhất hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị (từ ngày 1/7/2025) mở ra cơ hội chưa từng có để tái cấu trúc phát triển toàn diện vùng đất mới (tỉnh Quảng Trị mới). Trong đó, du lịch được xác định là ngành đột phá đóng vai trò then chốt trong việc khai thác lợi thế tự nhiên và lịch sử sẵn có.

Sự giao thoa giữa thiên nhiên kỳ vĩ của Quảng Bình và chiều sâu lịch sử, tâm linh của Quảng Trị tạo nên một "chuỗi tài nguyên vàng" hiếm có, hứa hẹn đưa vùng đất này thành điểm đến nổi bật bậc nhất miền Trung.

Phóng viên Thông tấn xã Việt Nam thực hiện chùm 3 bài viết: "Đánh thức chuỗi tài nguyên vàng của tỉnh Quảng Trị mới," góp phần mở lối cho hành trình khám phá đậm chất bản sắc và đầy tiềm năng bứt phá tại địa phương này.

Việc hợp nhất hai tỉnh Quảng Bình và Quảng Trị thành tỉnh Quảng Trị mới không chỉ là bước thay đổi hành chính, mà còn mở ra cơ hội mang tính bước ngoặt trong phát triển kinh tế-xã hội toàn diện, đặc biệt trong lĩnh vực du lịch.

Với việc tích hợp các giá trị thiên nhiên, văn hóa, lịch sử và tâm linh, tỉnh Quảng Trị mới đang hội tụ đầy đủ các yếu tố để trở thành điểm đến du lịch nổi bật, hấp dẫn của miền Trung và cả nước.

Kết nối kỳ vĩ và chiều sâu

Cùng tọa lạc tại vị trí chiến lược ở Bắc Trung Bộ, Quảng Bình và Quảng Trị vốn có nhiều điểm tương đồng về địa lý, lịch sử, văn hóa. Hai địa phương không chỉ đóng vai trò là cầu nối giao thương Bắc-Nam mà còn là cửa ngõ quan trọng trong hành lang kinh tế Đông-Tây, kết nối Việt Nam với Lào, Thái Lan và các quốc gia trong tiểu vùng Mekong.

Vẻ đẹp của Sơn Đoòng (Quảng Bình) - hang động tự nhiên lớn nhất thế giới. (Nguồn: TTXVN)

Việc hợp nhất tạo ra một vùng đất có diện tích lớn, tài nguyên đa dạng, mở ra cơ hội phát triển các ngành kinh tế, trong đó du lịch được xác định là ngành mũi nhọn.

Tỉnh Quảng Trị mới là nơi gặp nhau giữa thiên nhiên hùng vĩ của Quảng Bình với những kỳ quan như Phong Nha-Kẻ Bàng, Nhật Lệ, Đá Nhảy và chiều sâu lịch sử, tâm linh của Quảng Trị với Thành cổ, cầu Hiền Lương-sông Bến Hải, Nghĩa trang Trường Sơn.

Ông Lê Minh Tuấn, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Trị nhận định: “Việc hợp nhất không chỉ là sáp nhập địa giới hành chính, mà là sự cộng hưởng về tài nguyên và tầm nhìn phát triển. Trong đó, du lịch là lĩnh vực mũi nhọn có vai trò dẫn dắt trong xây dựng thương hiệu tỉnh Quảng Trị mới.”

Hiếm có địa phương nào trên cả nước hội tụ đầy đủ rừng-biển-hang động-di tích-không gian tâm linh như tỉnh Quảng Trị mới.

Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng với hơn 400 hang động kỳ vĩ; các bãi biển Mỹ Thủy, Cửa Tùng, đảo Cồn Cỏ; cùng các di tích lịch sử như địa đạo Vịnh Mốc, Thành cổ Quảng Trị, Nghĩa trang Trường Sơn, Đường 9, cầu Hiền Lương-sông Bến Hải tạo nên một chuỗi điểm đến phong phú, đa dạng, đáp ứng mọi nhu cầu khám phá và trải nghiệm.

Theo thống kê, năm 2024, tỉnh Quảng Bình đón hơn 5 triệu lượt khách, tổng doanh thu từ du lịch đạt gần 6.000 tỷ đồng; Quảng Trị đón hơn 3 triệu lượt khách, doanh thu ước đạt khoảng 2.400 tỷ đồng.

Những con số này cho thấy sức hút ngày càng lớn của khu vực, đồng thời phản ánh tiềm năng phát triển du lịch vẫn còn rất lớn, chưa được khai thác hết.

Phó Giáo sư-Tiến sỹ Trần Hữu Tuấn, Hiệu trưởng Trường Du lịch-Đại học Huế đánh giá: “Đây là vùng đất có khả năng tạo ra những tour tuyến đa tầng cảm xúc. Buổi sáng khám phá hang động hàng triệu năm tuổi, chiều viếng Nghĩa trang Trường Sơn, tối thưởng thức ẩm thực bản địa - đó là trải nghiệm khiến du khách trong nước và quốc tế rất yêu thích.”

Ông Tuấn nhấn mạnh: “Nếu được quy hoạch hợp lý, sự tiếp giáp giữa hai vùng Quảng Bình và Quảng Trị có thể hình thành một trục du lịch liên vùng đặc sắc-nơi du khách được trải nghiệm liền mạch từ thiên nhiên nguyên sơ đến chiều sâu lịch sử.”

Thành cổ Quảng Trị nằm ở trung tâm thị xã Quảng Trị. Trong cuộc tổng tấn công và nổi dậy năm 1972, Thành cổ được cả thế giới biết đến qua cuộc chiến 81 ngày đêm giữ thành đầy khốc liệt. (Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN)

Theo ông Lê Lưu Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Trách nhiệm hữu hạn Jungle Boss - đơn vị chuyên khai thác du lịch mạo hiểm, việc hợp nhất hai tỉnh là cơ hội lớn để phát triển du lịch thiên nhiên gắn với văn hóa-lịch sử.

Tuyến đường Hồ Chí Minh nhánh Tây đi qua Khe Sanh sẽ là trục kết nối di sản tự nhiên của Phong Nha-Kẻ Bàng với các địa điểm lịch sử ở miền Tây Quảng Trị như Khe Sanh, Lao Bảo. Đảo Cồn Cỏ cũng là điểm đến giàu tiềm năng phát triển du lịch sinh thái biển, nghỉ dưỡng, lặn san hô, kết hợp với các hoạt động mạo hiểm tại thác Tà Puồng, Tà Đủ (Hướng Hóa) và các bản làng miền núi.

Ông Dũng cho rằng: “Việc sáp nhập chính là bước đột phá giúp Quảng Trị mới khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch Việt Nam và khu vực.”

Khoảng trống trong kết nối và trải nghiệm

Dù có tiềm năng dồi dào, nhưng hoạt động du lịch của hai tỉnh trước khi hợp nhất vẫn còn mang tính rời rạc, thiếu sự liên kết, thiếu hệ sinh thái dịch vụ đồng bộ.

Các trục giao thông ngang như La Lay, Cha Lo chưa được đầu tư đầy đủ; cơ sở lưu trú chất lượng cao còn tập trung chủ yếu tại thành phố Đồng Hới, trong khi các khu vực miền Tây như Khe Sanh, Lao Bảo còn hạn chế.

Bà Nguyễn Thị Thanh Hoa, chủ một homestay ven sông Thạch Hãn chia sẻ: “Nhiều khách đến Thành cổ chỉ ở lại nửa ngày rồi rời đi vì không có dịch vụ bổ trợ, chưa có hoạt động trải nghiệm ban đêm, bảo tàng sống hay công nghệ kể chuyện để du khách gắn bó lâu hơn.”

Chuyên gia du lịch Đinh Ngọc Hưng nhấn mạnh: “Du lịch ký ức cần được dẫn dắt bằng cảm xúc. Cần một hệ thống kể chuyện sống động để mỗi di tích không chỉ là nơi tham quan, mà là không gian hồi tưởng và kết nối lịch sử.”

Công tác quảng bá hiện cũng còn rời rạc, thiếu hệ thống. Việc ứng dụng công nghệ số như thực tế ảo (VR), thực tế tăng cường (AR) trong thuyết minh, giới thiệu điểm đến vẫn còn rất sơ khai.

Các chuyên gia kiến nghị tỉnh cần sớm xây dựng bản đồ du lịch số, tích hợp các chức năng như đặt tour, dẫn đường, bản đồ tương tác, nội dung đa ngữ nhằm phục vụ du khách hiện đại.

Đền tưởng niệm - Bến thả hoa bờ Bắc sông Thạch Hãn, thuốc Di tích quốc gia đặc biệt Thành cổ Quảng Trị. (Ảnh: Hồ Cầu/TTXVN)

Theo ông Đặng Đông Hà, Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Bình, việc hợp nhất tạo ra không gian phát triển rộng lớn hơn với tài nguyên phong phú hơn, nhưng cũng đòi hỏi có chiến lược phát triển đồng bộ, phù hợp, định vị sản phẩm rõ ràng, xây dựng thương hiệu thống nhất, đầu tư hạ tầng và đào tạo nhân lực toàn diện.

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Hà Văn Siêu nhận định: “Để phát triển bền vững, cần hoàn thiện hệ thống hạ tầng du lịch, nhất là kết nối các điểm xa trung tâm; đầu tư hệ thống chỉ dẫn thông minh đa ngôn ngữ; và đa dạng hóa sản phẩm. Trong đó, khai thác mạo hiểm và trải nghiệm thiên nhiên là thế mạnh đặc trưng của Quảng Bình, còn du lịch ký ức, văn hóa-tâm linh là điểm tựa của Quảng Trị.”

Hợp nhất địa giới là cơ hội để hợp nhất cả về tư duy phát triển. Du lịch không thể phát triển đơn lẻ giữa các vùng, mà cần sự phối hợp, liên kết, quy hoạch bài bản để tạo ra một bản đồ trải nghiệm hoàn chỉnh.

Bài toán chiến lược đặt ra là: Làm thế nào để biến chuỗi tài nguyên quý giá thành động lực tăng trưởng thực chất, nâng cao vị thế Quảng Trị mới trên bản đồ du lịch quốc gia và khu vực./.

Bài 2: Kết nối di sản - tạo bản đồ du lịch liên vùng

(TTXVN/Vietnam+)