Hơn 100 'điểm đen' đất nhiễm độc thuốc bảo vệ thực vật chờ xử lý

Sau 15 năm triển khai Quyết định 1946 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ về xử lý, phòng ngừa ô nhiễm môi trường do thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) tồn lưu, hơn 120 "điểm đen" trên cả nước đã được xử lý, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Kết quả thực hiện Kế hoạch 1946 năm 2010 của Thủ tướng Chính phủ về xử lý, phòng ngừa ô nhiễm môi trường do hóa chất bảo vệ thực vật tồn lưu trên phạm vi cả nước

Những vùng đất từng ám mùi thuốc trừ sâu, cây cỏ khó sống, người dân sống trong nỗi lo bệnh tật nay đã dần hồi sinh.

Thôn Vạn Diệp, xã Nam Phong, TP Nam Định (nay là phường Vị Khê, Ninh Bình) từng là điểm ô nhiễm nghiêm trọng do tồn lưu hóa chất BVTV, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân. Giai đoạn 2013-2015, nhờ nguồn vốn Trung ương và ngân sách địa phương, khu vực này được xử lý, giúp người dân yên tâm sinh sống, canh tác trở lại.

Đến nay, hơn 120 điểm ô nhiễm trên cả nước đã được xử lý, minh chứng cho những nỗ lực trong việc cải tạo môi trường, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Tuy nhiên, kết quả khảo sát gần đây lại phát hiện thêm nhiều điểm ô nhiễm mới, đặt ra thách thức cho hành trình làm sạch đất trong giai đoạn tới.

Trong khuôn khổ "Dự án lồng ghép chống chịu biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường để phát triển các đô thị xanh", Cục Môi trường phối hợp với Viện Khoa học và Công nghệ Môi trường (Đại học Bách khoa Hà Nội) đã đánh giá kết quả thực hiện Quyết định 1946 và đề xuất danh mục điểm ô nhiễm cần xử lý, phục hồi.

Kết quả cho thấy 130 điểm ô nhiễm mới được phát hiện, tập trung chủ yếu tại Quảng Trị, Nghệ An và Thanh Hóa. Các khu vực này cần sớm được điều tra chi tiết, lập dự án xử lý để ngăn nguy cơ lan rộng, ảnh hưởng lâu dài tới đời sống người dân.

Cần cơ chế, chính sách xử lý điểm đen nhiễm độc thuốc bảo vệ thực vật

Theo PGS-TS Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Môi trường (Đại học Bách khoa Hà Nội), phần lớn các điểm ô nhiễm do thuốc BVTV tồn lưu tập trung ở miền Trung, nhất là Nghệ An. Trong khi đó, chi phí xử lý lớn, nguồn ngân sách địa phương hạn chế, việc bố trí kinh phí đối ứng gặp khó khăn.

PGS-TS Nguyễn Thị Ánh Tuyết, Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Môi trường (Đại học Bách khoa Hà Nội), Chuyên gia Dự án "Lồng ghép chống chịu biến đổi khí hậu và bảo vệ môi trường để phát triển các đô thị xanh

"Chúng ta đã có kinh nghiệm và năng lực xử lý, vấn đề quan trọng hiện nay là cơ chế, chính sách và nguồn lực để tiếp tục hành trình, tiến tới xóa bỏ hoàn toàn các điểm đen ô nhiễm thuốc BVTV, bảo vệ môi trường và sức khỏe người dân" - PGS-TS Nguyễn Thị Ánh Tuyết nhấn mạnh.

Các chuyên gia cho rằng Việt Nam cần sớm ban hành kế hoạch mới nhằm xử lý, cải tạo, phục hồi những khu vực ô nhiễm do lịch sử để lại hoặc không xác định được đơn vị gây ô nhiễm. Định hướng đến năm 2035, mục tiêu đặt ra là tiếp tục điều tra, xử lý và phục hồi môi trường tại các điểm tồn lưu hóa chất BVTV, đồng thời tăng cường phòng ngừa, giảm thiểu tác hại tới con người và cộng đồng.

Theo đó, UBND các tỉnh cần chủ động điều tra, phê duyệt dự án xử lý và phục hồi đất ô nhiễm nghiêm trọng, đồng thời bảo đảm nguồn vốn, nhân lực thực hiện. Bộ Nông nghiệp và Môi trường được đề xuất ban hành định mức kinh tế - kỹ thuật, hoàn thiện hành lang pháp lý cho các dự án xử lý; đồng thời hỗ trợ địa phương điều tra chi tiết, lập danh mục điểm ô nhiễm đưa vào kế hoạch hỗ trợ của Chính phủ.

Thùy Linh