Hơn 10 triệu tài khoản chứng khoán, nhà đầu tư cá nhân chiếm áp đảo

Nhà đầu tư cá nhân tiếp tục là lực lượng chủ đạo

Theo số liệu vừa công bố từ Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSDC), tính đến cuối tháng 5/2025, tổng số tài khoản giao dịch chứng khoán trên toàn thị trường đã vượt mốc 10 triệu, đánh dấu cột mốc mới sau hơn hai thập kỷ hình thành và phát triển.

Đáng chú ý, trong tổng số tài khoản hiện hữu, nhà đầu tư cá nhân trong nước chiếm tới 99,8%, tương đương hơn 9,98 triệu tài khoản. Con số này cho thấy vai trò ngày càng lớn của khối nhà đầu tư nhỏ lẻ trong hoạt động giao dịch, góp phần quan trọng vào thanh khoản và sức sống của thị trường chứng khoán Việt Nam.

Sự bùng nổ tài khoản cá nhân bắt đầu từ năm 2021, khi thị trường chứng kiến làn sóng nhà đầu tư F0 tham gia mạnh mẽ giữa bối cảnh lãi suất tiết kiệm thấp và thị trường chứng khoán tăng trưởng ấn tượng. Từ mốc hơn 2,5 triệu tài khoản vào đầu năm 2021, chỉ sau 4 năm, số lượng tài khoản đã tăng gấp 4 lần, bất chấp những biến động về chính sách tiền tệ và tâm lý đầu tư.

Sự bền vững còn là dấu hỏi lớn

Mặc dù số lượng tài khoản tăng nhanh là tín hiệu tích cực về mức độ phổ cập tài chính, nhưng giới chuyên gia vẫn đặt dấu hỏi về chất lượng và tính ổn định của dòng vốn cá nhân. Phần lớn nhà đầu tư cá nhân hiện vẫn giao dịch ngắn hạn, theo phong trào và chưa có nền tảng kiến thức tài chính vững vàng.

Dữ liệu từ nhiều công ty chứng khoán cho thấy, tỷ lệ nhà đầu tư cá nhân lỗ trong năm đầu tiên gia nhập thị trường vẫn ở mức cao. Ngoài ra, tâm lý đầu cơ ngắn hạn vẫn chi phối mạnh các nhóm cổ phiếu vừa và nhỏ, tạo ra những đợt “sóng” khó lường và rủi ro cho hệ thống.

Không ít nhà đầu tư cá nhân sau giai đoạn thua lỗ đã rời bỏ thị trường, tạo nên tình trạng tài khoản “ngủ đông”. Theo một báo cáo phân tích nội bộ, khoảng 30–35% tài khoản mở mới trong các đợt bùng nổ không duy trì hoạt động quá 12 tháng.

Cần thúc đẩy đào tạo và phát triển hạ tầng đầu tư bền vững

Trong bối cảnh tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân ngày càng cao, việc nâng cao kiến thức tài chính cho người dân đang trở thành yêu cầu cấp thiết. Các công ty chứng khoán, sở giao dịch và cơ quan quản lý cần phối hợp triển khai các chương trình phổ cập kiến thức, cảnh báo rủi ro và hướng dẫn đầu tư có trách nhiệm.

Song song đó, hệ thống giao dịch và các sản phẩm tài chính cần được cải tiến để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của nhà đầu tư. Việc ra mắt các công cụ giao dịch phái sinh đơn giản, quỹ ETF, chứng quyền, hay giao dịch lô lẻ đã phần nào hỗ trợ nhà đầu tư cá nhân tiếp cận thị trường dễ hơn, minh bạch hơn.

Tuy nhiên, để thị trường phát triển lành mạnh, cần có thêm nhiều chính sách khuyến khích đầu tư trung dài hạn, thu hút vốn vào các doanh nghiệp có nền tảng bền vững, tránh tình trạng dòng tiền chạy theo những cổ phiếu đầu cơ thiếu nội lực.

Việc Việt Nam vượt mốc 10 triệu tài khoản chứng khoán được xem là bước tiến phù hợp với mục tiêu Chính phủ đề ra: đến năm 2025 có khoảng 5% dân số tham gia thị trường tài chính. Với dân số gần 100 triệu người, hiện nay khoảng 10% dân số trưởng thành đã mở tài khoản đầu tư – một con số tiệm cận với các thị trường mới nổi trong khu vực.

Nếu dòng tiền cá nhân được dẫn dắt đúng hướng, đây sẽ là nguồn lực vô cùng quan trọng không chỉ với thị trường chứng khoán mà còn với toàn bộ nền kinh tế. Sự phát triển của nhà đầu tư cá nhân cần đi kèm với kiến thức, kỷ luật và sự hỗ trợ của hệ thống tài chính – để từ đó hình thành một thế hệ nhà đầu tư hiểu biết, gắn bó và có trách nhiệm lâu dài với thị trường.

Minh Thành