Hơn 1.000 hiện vật, tư liệu chờ… nơi quản lý

Các hiện vật tại Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao quận Thuận Hóa (cũ) chưa được phát huy giá trị

Người dân Huế và du khách gần như đều biết đến hai công trình của khu nhà kiến trúc Pháp đặc trưng tại số 23-25 Lê Lợi, ven bờ Nam sông Hương. Nhiều năm qua, nơi đây đã trở thành không gian tổ chức các hoạt động văn hóa cộng đồng phục vụ người dân địa phương và du khách đến trải nghiệm.

Kết nối với đó là các không gian tham quan, địa chỉ văn hóa được quy hoạch bài bản ở ven sông gồm: Trung tâm nghệ thuật Điềm Phùng Thị, Trung tâm nghệ thuật Lê Bá Đảng, Trung tâm Văn hóa Phật giáo Liễu Quán, Không gian trưng bày, giới thiệu sản phẩm và trình diễn nghề truyền thống Huế…

Cũng vì Bảo tàng Văn hóa Huế bị “khai tử”

Trước đây, vào năm 2012, sau khi UBND thành phố Huế (cũ) chuyển trụ sở về Trung tâm hành chính công mới, chính quyền địa phương đã cho phép thành lập Bảo tàng Văn hóa Huế và sử dụng khu nhà 23-25 Lê Lợi để lưu giữ, bảo quản các hiện vật sưu tập được, cũng như trưng bày các bộ sưu tập và tổ chức các hoạt động văn hóa liên quan.

Thế nhưng chỉ sau 8 năm, cái tên Bảo tàng Văn hóa Huế bị “khai tử” vì phải sáp nhập cùng các đơn vị khác và lấy tên là Trung tâm Văn hóa Thông tin và Thể thao thành phố Huế (cũ); khu nhà đất và các tài liệu, hiện vật tại 23-25 Lê Lợi cũng được chuyển đổi hình thức hoạt động khác hơn trước đây.

Từ 1.1.2025, thành phố Huế (cũ) được tách thành hai quận Thuận Hóa và Phú Xuân, khu nhà này và các hiện vật, tài liệu đã được giao cho Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao quận Thuận Hóa quản lý. Sau các lần sáp nhập và chia tách, chức năng bảo tàng không còn là chức năng chính, cơ sở vật chất, trang thiết bị, kinh phí hoạt động và nhân lực cho công tác bảo tàng không còn đảm bảo…

Trước khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao quận Thuận Hóa đã có các văn bản báo cáo, đề xuất xin chuyển giao những tài liệu, hiện vật tại khu nhà 23-25 Lê Lợi cho Bảo tàng Lịch sử TP Huế để có phương án bảo quản an toàn và phát huy giá trị, đúng với chức năng, nhiệm vụ chuyên môn.

Vấn đề này, cuối tháng 5.2025, UBND TP Huế cũng đã có văn bản thống nhất chủ trương chuyển giao tài liệu, hiện vật đang lưu giữ tại Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao quận Thuận Hóa cho Bảo tàng Lịch sử thành phố, đồng thời giao cho Sở VHTT và UBND quận Thuận Hóa thực hiện các thủ tục bàn giao, tiếp nhận theo đúng quy định.

Tấm bia đá cổ có khắc chữ của người Chăm để dọc hành lang ở khu nhà kiến trúc Pháp số 23-25 Lê Lợi, thành phố Huế

Lại chờ bàn giao

Để thực hiện việc bàn giao, tiếp nhận quản lý và phát huy giá trị các hiện vật, Bảo tàng Lịch sử thành phố đã cử các cán bộ chuyên môn hỗ trợ thực hiện việc kiểm kê, đóng gói hiện vật, đảm bảo an toàn và đúng quy định.

Ông Nguyễn Đức Lộc, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử thành phố Huế thông tin, qua kiểm kê có hơn 1.000 tài liệu, hiện vật với đa dạng các chất liệu, từ sành sứ, kim loại, đá cho đến đồ mộc, vải da, giấy… Việc kiểm kê đã hoàn tất vào tháng 6 và chỉ chờ thực hiện bàn giao.

Tuy nhiên sau đó, phía Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao quận Thuận Hóa muốn giữ lại một số hiện vật, tài liệu liên quan để phục vụ hoạt động theo chức năng nên tạm dừng việc bàn giao để rà soát lại. Được biết, số các hiện vật được kiểm kê có nhiều hiện vật quý có giá trị lịch sử, văn hóa, như các hiện vật thời Chămpa, các bia đá cổ…

Do chuyển đổi công năng và cách thức hoạt động nên tại trụ sở của Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao quận Thuận Hóa (cũ) không còn không gian để trưng bày và phát huy giá trị hệ thống các tư liệu, hiện vật. Thời điểm trước sáp nhập, nhiều hiện vật bằng đá phải để dọc các hành lang, ven các bậc cấp lối đi khiến nhiều người dân và du khách tiếc nuối.

Nhiều người bày tỏ rằng, nếu không tổ chức trưng bày và phát huy giá trị các hiện vật thì cần có giải pháp bảo quản khoa học; công tác bàn giao cần sớm được tổ chức để đảm bảo an toàn cho các hiện vật.

Bà Nguyễn Hồng Hoa Tranh, Phó Chủ tịch UBND phường Thuận Hóa cho biết, do thời điểm tháng 6 vừa qua, địa phương tập trung thực hiện các công việc để vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp nên quy trình chuyển giao và tiếp nhận tài liệu, hiện vật tại Trung tâm Văn hóa, Thông tin và Thể thao quận Thuận Hóa (cũ) tạm thời gián đoạn.

Hiện nay, phường Thuận Hóa đã thành lập Trung tâm Dịch vụ sự nghiệp công với việc sáp nhập trung tâm này cùng với Nhà thiếu nhi, Đội quản lý đô thị và kiện toàn lại Ban giám đốc, sắp xếp và phân công các bộ phận theo chức năng. Khi Trung tâm Dịch vụ sự nghiệp công phường Thuận Hóa đi vào ổn định, UBND phường sẽ chỉ đạo trung tâm tiếp tục rà soát, xây dựng danh mục nào phù hợp để lại và thực hiện bàn giao các hiện vật, tài liệu cho Bảo tàng Lịch sử thành phố Huế.

SƠN THÙY