Hôm nay (28/10), Quốc hội thảo luận Báo cáo về môi trường

Theo báo cáo của Đoàn Giám sát của Quốc hội, việc ban hành và thực hiện chính sách, pháp luật về bảo vệ môi trường kể từ khi Luật Bảo vệ Môi trường năm 2020 có hiệu lực thi hành đã đạt được nhiều kết quả nổi bật, quan trọng, tích cực. Việc ban hành chính sách, pháp luật đã thể chế hóa, cụ thể hóa các chủ trương của Đảng về quản lý tài nguyên, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, phát triển kinh tế tuần hoàn. Các mục tiêu, chỉ tiêu về môi trường đã cơ bản đạt được theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, 03/05 chỉ tiêu đã vượt kế hoạch đặt ra cho năm 2025.

Chỉ số phát triển bền vững của Việt Nam đứng thứ 54/166 quốc gia (năm 2024), tăng 24 bậc so với năm 2016, xếp thứ hai trong ASEAN. Ngân sách nhà nước chi cho sự nghiệp môi trường luôn được đảm bảo không thấp hơn 1% tổng chi ngân sách nhà nước, với xu hướng tăng qua các năm (năm 2024 đạt 1,12%). Nguồn lực xã hội hóa và đầu tư từ doanh nghiệp cho bảo vệ môi trường cũng có những chuyển biến tích cực. Từ năm 2022 đến nay đã ban hành thêm 41 Quy chuẩn Việt Nam và 61 Tiêu chuẩn Việt Nam về môi trường.

Nhiều chỉ tiêu quan trọng trong thực thi và kiểm soát ô nhiễm vượt mục tiêu như:

- Tỷ lệ thu gom và xử lý chất thải rắn sinh hoạt đô thị đạt 97,26%, vượt chỉ tiêu 90% đặt ra cho năm 2025;

- Tỷ lệ Khu công nghiệp, Khu chế xuất có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt 94,9%, vượt chỉ tiêu 92% đặt ra cho năm 2025;

- Tỷ lệ che phủ rừng đạt 42,02%, vượt chỉ tiêu duy trì 42% năm 2025.

Dù vậy, Đoàn Giám sát nhận thấy một số quy định của Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 chưa đáp ứng yêu cầu của thực tiễn; việc tổ chức thực hiện còn một số hạn chế, bất cập. Chẳng hạn, việc thực hiện một số biện pháp khẩn cấp xử lý, khắc phục ô nhiễm môi trường chưa kịp thời, dẫn đến tình trạng ô nhiễm ở một số nơi còn diễn biến phức tạp, có thời điểm ở mức độ nghiêm trọng.

Trong đó, ô nhiễm không khí (do bụi mịn) đang là vấn đề nhức nhối tại một số đô thị lớn, chất lượng môi trường một số đoạn sông tập trung khu vực đông dân cư còn phức tạp. Ngoài ra, việc lập quy hoạch tổng thế quốc gia, quy hoạch BVMT quốc gia, quy hoạch vùng, tỉnh còn chậm, ảnh hưởng đến triển khai Chiến lược Bảo vệ Môi trường quốc gia.

Việc đầu tư đồng bộ hạ tầng thu gom, xử lý nước thải đô thị chưa được quan tâm đúng mức (chỉ khoảng 18% tổng lượng nước thải đô thị được thu gom, xử lý). Hạ tầng kỹ thuật xử lý chất thải rắn sinh hoạt còn lạc hậu, hình thức chôn lấp trực tiếp vẫn chiếm tỷ lệ cao (62%). Còn xảy ra tình trạng đơn thư khiếu nại, tố cáo về môi trường phức tạp, liên quan đến xả thải của cơ sở chăn nuôi, hoạt động tập kết/xử lý rác thải.

Bên cạnh đó, việc đầu tư đồng bộ hạ tầng thu gom, xử lý nước thải sinh hoạt đô thị, cụm công nghiệp, làng nghề còn chưa được quan tâm đúng mức; hạ tầng kỹ thuật xử lý chất thải rác sinh hoạt còn lạc hậu, hình thức chôn lấp trực tiếp vẫn chiếm tỉ lệ cao...

Theo Chương trình, sau khi các Đại biểu Quốc hội cho ý kiến về Báo cáo của Đoàn Giám sát và dự thảo nghị quyết của Quốc hội về kết quả giám sát, Thành viên Chính phủ liên quan sẽ giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu nêu.

Hoàng Hợp