Học sinh nào được học vượt lớp, vượt cấp?

Học sinh trường Tiểu học Nguyễn Bỉnh Khiêm (TP.HCM) trong lễ khai giảng năm học 2025-2026. Ảnh minh họa: Quỳnh Danh.

Luật Giáo dục và các văn bản khác đã có quy định và hướng dẫn về học vượt lớp.

Cụ thể, Điều 28 Luật Giáo dục quy định học sinh học vượt lớp trong trường hợp phát triển sớm về trí tuệ. Trong khi đó, Điều 83 quy định người học có quyền được học vượt lớp, học rút ngắn thời gian thực hiện chương trình, được tạo điều kiện để học các chương trình giáo dục theo quy định của pháp luật.

Cùng với đó, người học được giáo dục, học tập để phát triển toàn diện và phát huy tốt nhất tiềm năng của bản thân; được tôn trọng, bình đẳng về cơ hội giáo dục và học tập; được phát triển tài năng, năng khiếu, sáng tạo, phát minh...

Tại Thông tư 32/2020 về Điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thông có nhiều cấp học, Bộ GD&ĐT hướng dẫn đối với những học sinh được học vượt lớp ở cấp học trước thì tuổi vào lớp 6 và lớp 10 được giảm căn cứ vào tuổi của năm tốt nghiệp cấp học trước.

Việc xem xét trường hợp học vượt lớp được thực hiện theo các bước sau:

Cha mẹ hoặc người đỡ đầu có đơn đề nghị với nhà trường;
Hiệu trưởng thành lập Hội đồng khảo sát, tư vấn gồm thành phần: Đại diện của lãnh đạo trường và ban đại diện cha mẹ học sinh của trường; giáo viên dạy lớp học sinh đang theo học.
Căn cứ kết quả khảo sát của Hội đồng khảo sát, tư vấn, hiệu trưởng xem xét, quyết định.

Còn tại Thông tư 28/2020 về Điều lệ trường tiểu học, sau khi cha mẹ hoặc người giám hộ học sinh có đơn đề nghị, nhà trường sẽ khảo sát, tư vấn và báo cáo Phòng GD&ĐT quyết định. Luật Giáo dục sửa đổi đã bãi bỏ quy định này, thay vào đó là giao thẩm quyền cho bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định các trường hợp cụ thể học sinh được học vượt lớp và học muộn so với tuổi.

Trước đó, tại buổi gặp mặt, biểu dương học sinh đoạt giải quốc tế năm 2025, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu Bộ GD&ĐT phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng Đề án phát hiện và bồi dưỡng nhân tài trẻ, trong quý I/2026.

Người đứng đầu chính phủ nhấn mạnh việc xây dựng cơ chế, chính sách đột phá, nhất là ưu đãi, hỗ trợ học phí, cấp học bổng cho các học sinh tài năng. Đồng thời, ông đề nghị khuyến khích cơ chế đào tạo song bằng và thí điểm học vượt cấp, vượt lớp, phù hợp thực tiễn.

Thực tế, dù quy định đã có từ lâu, Việt Nam ít ghi nhận trường hợp học vượt lớp. Năm 2022, dư luận biết đến trường hợp của em Lữ Hoài Thương (sinh năm 2014), học sinh tại tỉnh Đồng Tháp được học vượt từ lớp 1 lên lớp 3.

Năm 2008, Sở GD&ĐT tỉnh Quảng Ngãi có quyết định cho phép em Nguyễn Thành Luân (sinh năm 2003) ở xã Nghĩa Dũng, TP Quảng Ngãi được học vượt cấp vào lớp 1 trước tuổi.

Hiện tại, Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Quốc gia TP.HCM cho phép học sinh phổ thông diện xuất sắc học trước tín chỉ đại học từ lớp 10, nhằm rút ngắn thời gian đào tạo cử nhân. Song, những em này vẫn vào đại học ở tuổi 18 thay vì vượt cấp.

Ngọc Bích