Hoạt hình Việt Nam: Sẵn sàng tâm thế mở đường để 'vượt ngàn chông gai'

Cách làm bài bản

Cách đây nhiều năm, câu hỏi bao giờ chúng ta có hoạt hình chiếu rạp luôn đau đáu và là ước mong của những người làm nghề và quan tâm đến loại hình nghệ thuật này. Vào tháng 10.2023 phim hoạt hình Việt Nam Wolfoo và hòn đảo kỳ bí ra rạp đã khiến nhiều người đặt kỳ vọng, không chỉ cho riêng phim hoạt hình mà còn là công nghiệp văn hóa.

Phải nói đây là bộ phim hoạt hình “chào sân” có cách làm khá bài bản. Trước khi ra rạp, Wolfoo là nhân vật khá quen thuộc với khán giả quốc tế. Thành công từ thị trường quốc tế, Wolfoo quay trở lại chinh phục khán giả trong nước bằng phim chiếu trên mạng. Không những thế, Wolfoo còn phát triển thành một hệ sinh thái như truyện, gấu bông…

Vào dịp Tết thiếu nhi 1.6, một phim hoạt hình nữa tiếp tục ra rạp là “Dế Mèn: Cuộc phiêu lưu tới xóm Lầy Lội”. Đây là bộ phim lấy cảm hứng từ tác phẩm văn học nổi tiếng Dế Mèn phiêu lưu ký của nhà văn Tô Hoài. Tác phẩm cũng được trích và giảng dạy trong trường học nên độ “phổ cập” và lan tỏa trong các thế hệ học sinh là không nhỏ.

Tác phẩm Dế Mèn phiêu lưu ký cũng trở thành cuốn sách thiếu nhi gối đầu giường của không ít thế hệ, được tái bản nhiều lần. Cho đến nay, tác phẩm cũng có rất nhiều phiên bản, từ truyện chữ đến truyện tranh, tranh truyện, in màu, minh họa đẹp…

Mai Phương - đạo diễn của bộ phim Dế Mèn cũng thừa nhận việc lấy cảm hứng từ tác phẩm văn học nổi tiếng để làm phim cũng là một lợi thế. Bởi vì đây là một câu chuyện phổ biến, rất nhiều người biết đến, đã trở thành một phần tuổi thơ của cả một thế hệ.

Cũng có cách làm tương tự với bộ phim hoạt hình “chào sân” kể trên là phim đang chiếu tại rạp “Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu”. Dự án phim này được công bố với công chúng cách đây một năm tại Liên hoan phim hoạt hình lần thứ nhất.

Trạng Quỳnh trước khi ra rạp vài năm đã có serie phim chiếu trên youtube với lượt người xem khả quan. Hình ảnh “cậu bé Quỳnh” cũng dần trở nên thân quen với khán giả nhỏ tuổi.

Chưa hết, thông tin bộ phim chưa ra rạp đã có đến 3.000 vé đặt trước, khiến công chúng đặt niềm tin “Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu” sẽ có những đột phá về doanh thu cũng như kỳ vọng về hiệu ứng từ bộ phim.

Cùng với đó, khi Trạng Quỳnh nhí ra rạp, ê kíp cũng đã tung âm nhạc, thông tin xung quanh bộ phim không chỉ phủ sóng khá rộng trên truyền thông mà tác phẩm còn nhận được đánh giá tích cực từ giới chuyên môn.

Nếu nhìn lại quá trình một bộ phim hoạt hình từ khi còn sơ khai cho đến khi ra rạp như kể trên, có thể khẳng định đội ngũ làm phim đã tận dụng mọi yếu tố và có cách làm bài bản. Một bộ phim hoạt hình chiếu rạp với kinh phí đầu tư khá tốn kém không phải là cuộc dạo chơi và sự chỉn chu, thận trọng, tính toán là cần thiết.

Con đường gian nan

Thế nhưng, khi nhìn vào doanh thu, những bộ phim hoạt hình ra rạp lại không được như kỳ vọng. Cho đến thời điểm này, theo boxofficevietnam thì Dế Mèn khả quan hơn cả với doanh thu hơn 20 tỷ. Còn lại, “Wolfoo và hòn đảo kỳ bí” chỉ mang về doanh thu hơn 5 tỷ; “Trạng Quỳnh nhí: Truyền thuyết Kim Ngưu” từ ngày khởi chiếu 20.6 đến ngày 3.7 doanh thu của chỉ nhỉnh 3 tỷ. Đây là một con số khá khiêm tốn và chưa được như kỳ vọng.

Như vậy, những phần phim chiếu trên mạng trước đó được coi là khởi đầu cho hành trình ra rạp dù có lượng người xem đông không phải là “bảo chứng” cho thành công. Khán giả mạng không đồng nhất với khán giả ở rạp. Thói quen xem phim của khán giả trên mạng “miễn phí” chưa thể thay đổi và khiên họ di chuyển đến rạp.

Cũng phải thừa nhận một điều rằng, nhiều năm qua thị trường phim hoạt hình chiếu rạp trong nước để lại khoảng trống khá lâu và các phim bom tấn của nước ngoài đã nhanh chóng lấp vào khoảng trống đó. Khi hoạt hình trong nước xuất hiện còn non trẻ phải đứng trước một người khổng lồ thì tự bản thân đã bị so sánh và trở thành một đối trọng khó mà cân xứng.

Điều này vô hình chung khiến chúng ta liên tưởng đến những vị khách quen đến, quen được thưởng thức nhiều bữa tiệc thịnh soạn, các món ăn khác sau đó được đem ra kém vị hơn sẽ bị loại bỏ không thương tiếc.

Nếu như thị trường phim trong nước sau nhiều năm ra rạp với đầy đủ thành công, thất bại, ít nhiều chúng ta cũng “đo lường” và đúc rút được ra một số “mẫu số chung”. Chẳng hạn như việc khơi dậy lòng yêu nước của giới trẻ khiến khán giả có tâm lý tự hào khi được xem phim. Hay tâm lý “sợ bị lỗi thời” nếu không xem bộ phim này vì được đề cập đến quá nhiều trong đời sống cũng như trên truyền thông…

Còn với thị trường phim hoạt hình chiếu rạp, việc đi tìm “mẫu số chung” cho thị hiếu khán giả nhỏ tuổi nói riêng và khán giả nói chung vẫn là một ẩn số, một khoảng trống cần phải lấp đầy. Và việc lấp đầy này không phải một sớm một chiều.

Điều này có nghĩa là những bộ phim hoạt hình ra rạp thời điểm này có lẽ phải chuẩn bị tâm lý của “người mở đường”, chấp nhận những chông gai, thậm chí là thất bại. Vì nếu không có người mở đường thì làm gì có đường mà đi. Nếu không mở đường lúc này thì sẽ là lúc nào?

Có cùng nhận định này, tại buổi ra mắt phim Dế Mèn, đạo diễn Mai Phương cho rằng, không quan tâm doanh thu. Và nếu kỳ vọng doanh thu sao cho phim không bị lỗ, thì ê kíp bộ phim đã có lãi rồi. Lãi ở đây, không phải về mặt tiền bạc, mà quan trọng hơn là sự quan tâm của khán giả.

Ngay khi mang Trạng Quỳnh nhí ra rạp, đạo diễn Trịnh Lâm Tùng cho biết cũng đã bắt đầu lên kế hoạch cho "Trạng Quỳnh nhí" phần 2. Đạo diễn cho rằng cần thêm thời gian để nhìn lại và cải thiện những điểm chưa trọn vẹn ở phần đầu. Để thành công hơn cho phần sau, đạo diễn Trịnh Lâm Tùng mong muốn nhận được sự ủng hộ, tin tưởng của khán giả.

Một trong những tín hiệu nữa khả quan đó là, tới đây hình tượng Wolfoo (dù doanh thu phần phim trước đó chỉ hơn 5 tỷ) vẫn tiếp tục chinh phục khán giả trong bộ phim chiếu rạp mang tên “Wolfoo và cuộc đua tam giới” vào ngày 6.7.

Muốn chạm tay vào giấc mơ phim hoạt hình chiếu rạp, bên cạnh tâm lý của người mở đường, có lẽ cũng cần phải có quyết tâm, tiền lực tài chính để đi đường dài. Đây là điều không hề dễ vì việc một tác phẩm chưa thành công ngay khó thu hút, kêu gọi đầu tư. Do đó, cần phải tìm được những đối tác dám mạo hiểm và am hiểu để song hành.

HẠ YÊN