Hoàn thiện pháp luật đấu tranh phòng, chống tham nhũng

Qua bảy năm thực hiện Luật PCTN (từ 2007 đến 2013), các cơ quan chức năng đã truy tố gần 2.200 vụ án về tham nhũng với gần 5.300 bị can, nhưng đối tượng bị xử lý trong các vụ án tham nhũng chỉ tập trung vào các cán bộ, công chức, người có chức vụ trong các cơ quan nhà nước.

Trong khi đó, tội phạm tham nhũng ngày càng phức tạp, tinh vi, không chỉ trong các cơ quan Nhà nước mà còn cả những đối tượng là người có chức vụ trong khu vực ngoài nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, tổ chức có yếu tố nước ngoài.

Nhiều quốc gia đã quy định cụ thể hành vi tham nhũng đối với những đối tượng này để ngăn chặn, phát hiện, xử lý. Công ước quốc tế về PCTN mà Việt Nam là thành viên cũng quy định cụ thể các hành vi phạm tội, như hối lộ công chức nước ngoài hoặc công chức của tổ chức quốc tế, hối lộ trong lĩnh vực tư, tham ô tài sản, tham nhũng trong lĩnh vực tư.

Tuy nhiên, đến nay, hệ thống pháp luật Việt Nam chưa nội luật hóa được những hành vi nêu trên. Chưa có luật, nên hệ lụy là khó phòng ngừa, đấu tranh, xử lý, ảnh hưởng lớn đến công tác PCTN, gây khó khăn cho cơ quan bảo vệ pháp luật. Nhất là khi Nhà nước đã chuyển giao một số dịch vụ công vốn trước đây do cơ quan nhà nước thực hiện sang cho khu vực tư nhân như dịch vụ công chứng, y tế, giáo dục.

Những bất cập nêu trên trong chính sách pháp luật về hình sự nói chung, PCTN nói riêng cần được sửa đổi, bổ sung sớm. Bộ Tư pháp với tư cách cơ quan chủ trì soạn thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi) đang triển khai soạn thảo theo hướng, bên cạnh việc đưa ra các chế tài nghiêm khắc trong xử lý tội phạm tham nhũng liên quan cán bộ, công chức nhà nước, sẽ hình sự hóa các hành vi tham nhũng theo tinh thần Công ước quốc tế về PCTN, trong đó có các hành vi hối lộ công chức nước ngoài; tham ô, hối lộ trong lĩnh vực tư. Các cơ quan chức năng cũng nghiên cứu khả năng hình sự hóa hành vi làm giàu bất hợp pháp đối với cá nhân, tổ chức theo tinh thần Công ước quốc tế về PCTN. Ðiều này không chỉ phù hợp các quy định của Công ước quốc tế về PCTN mà còn phù hợp tinh thần chỉ đạo của Ðảng và Nhà nước trong công tác PCTN, để thật sự không chỉ không còn "vùng cấm" mà cả vùng "trống luật" trong công tác đấu tranh PCTN.

NGUYỄN VĂN THÁI