Hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam

Chính phủ vừa ban hành Nghị định số 264/2025/NĐ-CP quy định về Quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia và quỹ đầu tư mạo hiểm của địa phương. Đây được xem là bước đi quan trọng trong việc hoàn thiện khung pháp lý, tạo nền tảng thúc đẩy hoạt động đầu tư mạo hiểm - lĩnh vực đóng vai trò ngày càng lớn trong phát triển kinh tế đổi mới sáng tạo tại Việt Nam.

Nghị định mới quy định cụ thể việc thành lập, cơ cấu tổ chức, hoạt động, cơ chế quản lý, sử dụng vốn và tỷ lệ vốn từ ngân sách nhà nước của các quỹ đầu tư mạo hiểm. Ngoài ra, văn bản cũng nêu rõ các nguyên tắc giám sát, quyền và nghĩa vụ của các tổ chức, cá nhân tham gia, phù hợp với quy định tại Điều 40 của Luật Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo.

Các đối tượng áp dụng bao gồm quỹ đầu tư mạo hiểm quốc gia, quỹ đầu tư mạo hiểm của địa phương, các nhà đầu tư trong và ngoài nước, cùng các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động điều hành và giám sát quỹ.

Nghị định 264/2025/NĐ-CP được đánh giá là bước hoàn thiện quan trọng trong cơ chế pháp lý về đầu tư mạo hiểm tại Việt Nam, góp phần thu hút các nguồn lực tài chính xã hội hóa, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, hỗ trợ phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp có tiềm năng tăng trưởng cao và tạo sức bật mới cho nền kinh tế tri thức.

Ảnh minh họa

Chính phủ đặt mục tiêu hình thành môi trường thuận lợi để các tổ chức tài chính, quỹ đầu tư, doanh nghiệp và nhà đầu tư cá nhân trong nước và quốc tế cùng tham gia đầu tư mạo hiểm. Việc mở rộng sự tham gia của khu vực tư nhân được xem là giải pháp chiến lược nhằm lan tỏa văn hóa đổi mới sáng tạo trong cộng đồng doanh nghiệp, đồng thời giảm dần sự phụ thuộc vào nguồn vốn ngân sách.

Theo đó, các doanh nghiệp được khuyến khích góp vốn vào các quỹ có sử dụng ngân sách nhà nước để đầu tư vào doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo phù hợp với chiến lược phát triển, kế hoạch đầu tư, sản xuất và kinh doanh của mình. Cơ chế này giúp tăng cường liên kết giữa khu vực công và khu vực tư, bảo đảm nguồn vốn đầu tư được sử dụng linh hoạt và hiệu quả.

Bên cạnh đó, Nghị định cũng nhấn mạnh việc xây dựng và vận hành các nền tảng số kết nối giữa doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, chuyên gia, nhà đầu tư, quỹ đầu tư mạo hiểm và các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp. Việc hình thành mạng lưới liên kết số này không chỉ giúp gia tăng tính minh bạch, rút ngắn quá trình kết nối đầu tư, mà còn mở rộng cơ hội tiếp cận vốn, đặc biệt cho các dự án khởi nghiệp tiềm năng ở địa phương.

Ngoài ra, Chính phủ khuyến khích các doanh nghiệp và tập đoàn kinh tế lớn thành lập hoặc đầu tư vào các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, phát triển các dự án, sản phẩm và mô hình kinh doanh mới.

Cách tiếp cận này nhằm thúc đẩy chuyển đổi mô hình tăng trưởng, mở rộng không gian đổi mới sáng tạo trong nền kinh tế và thu hút thêm các nguồn vốn đầu tư mạo hiểm trong nước và quốc tế.

Các quỹ đầu tư mạo hiểm được tổ chức và hoạt động tuân thủ pháp luật Việt Nam cũng như các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Trong trường hợp đầu tư ra nước ngoài, quỹ phải tuân thủ pháp luật của quốc gia hoặc vùng lãnh thổ nơi thực hiện đầu tư.

Hoạt động của quỹ được vận hành theo nguyên tắc thị trường, chấp nhận rủi ro có kiểm soát, đồng thời bảo đảm công khai, minh bạch, hiệu quả và bảo mật thông tin. Mọi quyết định đầu tư phải dựa trên cơ sở đánh giá khoa học, phù hợp với mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội và định hướng đổi mới sáng tạo của quốc gia.

Các quỹ ưu tiên đầu tư vào doanh nghiệp và dự án khởi nghiệp có tiềm năng tăng trưởng cao trong các lĩnh vực công nghệ cao, công nghệ số, công nghệ chiến lược, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững. Hoạt động đầu tư không chỉ hướng đến hiệu quả kinh tế mà còn tạo tác động tích cực đến xã hội và môi trường, góp phần xây dựng mô hình tăng trưởng bền vững và hiện đại.

Mục tiêu trọng tâm của các quỹ đầu tư mạo hiểm là huy động và phân bổ nguồn lực tài chính vào những doanh nghiệp và dự án khởi nghiệp sáng tạo có khả năng tạo ra đột phá về công nghệ và giá trị kinh tế - xã hội. Các dự án được lựa chọn không chỉ được kỳ vọng đóng góp vào tăng trưởng GDP, mà còn giải quyết các vấn đề về việc làm, năng suất, môi trường và phát triển địa phương.

Thông qua việc triển khai đồng bộ các quỹ đầu tư mạo hiểm, Chính phủ hướng tới việc hình thành thị trường đầu tư mạo hiểm Việt Nam chuyên nghiệp và hiệu quả, qua đó thúc đẩy hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong tiến trình hội nhập quốc tế.

Nghị định 264/2025/NĐ-CP quy định, các quỹ đầu tư mạo hiểm được quyền xây dựng cơ chế quản lý và điều hành phù hợp với đặc thù hoạt động, nhằm sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính, chuyên gia và công nghệ trong nước cũng như quốc tế. Các quỹ có thể ký kết thỏa thuận hợp tác hoặc thuê tổ chức chuyên nghiệp để thực hiện công tác quản lý, điều hành, bảo đảm tính chuyên nghiệp, khách quan và minh bạch trong quá trình vận hành.

Ngoài ra, quỹ sẽ xây dựng bộ tiêu chí, điều kiện và quy trình lựa chọn dự án đầu tư, quy định rõ quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia, đồng thời thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ với các cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức tư nhân trong hoạt động đầu tư.

Cơ chế quản lý linh hoạt và minh bạch này được kỳ vọng sẽ tăng hiệu quả sử dụng nguồn vốn, khuyến khích khu vực tư nhân cùng Nhà nước đồng hành đầu tư vào các dự án khởi nghiệp sáng tạo, từ đó tạo sức bật mới cho nền kinh tế Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi số và hội nhập sâu rộng.

NH