Hoàn thiện cơ sở pháp lý về công nghiệp an ninh, đáp ứng yêu cầu thực tiễn

Dự án Luật được ban hành sẽ góp phần hoàn thiện cơ sở pháp lý cho công nghiệp an ninh, song hành và đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển của hệ thống cơ sở công nghiệp an ninh, tạo sự kết nối giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân hoạt động trong công nghiệp an ninh, đáp ứng yêu cầu nâng cao tiềm lực bảo vệ an ninh quốc gia, xây dựng lực lượng CAND hiện đại, góp phần bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Một hội thảo giới thiệu sản phẩm công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên số do Bộ Công an tổ chức.

Thể chế hóa nghị quyết, kết luận của Bộ Chính trị

Luật Công nghiệp QPAN và động viên công nghiệp được Quốc hội khóa XV thông qua tại Kỳ họp thứ 7, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2025. Tuy nhiên, ngay sau khi Luật Công nghiệp QPAN và động viên công nghiệp được thông qua, nhiều chủ trương, chính sách lớn của Đảng có liên quan đến công nghiệp an ninh đã được ban hành, đặc biệt là các nghị quyết của Bộ Chính trị: Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 04/5/2025 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân...

Đặc biệt, Kết luận số 158-KL/TW của Bộ Chính trị về xây dựng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc đề ra nhiều chủ trương, định hướng mới chưa được thể chế hóa trong luật và cần được khẩn trương sửa đổi, bổ sung trong luật để hoàn thiện cơ sở pháp lý phục vụ xây dựng và phát triển công nghiệp an ninh.

Kết luận số 158-KL/TW của Bộ Chính trị mở ra hướng đi rất mới, mang tính đột phá cho phát triển công nghiệp an ninh. Theo đó, công nghiệp an ninh không chỉ bó hẹp phục vụ lực lượng CAND mà được mở rộng phục vụ toàn hệ thống chính trị và xã hội, hướng đến xuất khẩu, đóng góp tích cực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa, chuyển đổi số quốc gia, tạo thế đan cài về lợi ích, củng cố thế trận, vành đai an ninh từ xa, nâng cao uy tín, vị thế đất nước.

Hoạt động sản xuất, cung cấp sản phẩm, dịch vụ công nghiệp an ninh không chỉ bó hẹp trong các công ty, doanh nghiệp trong ngành Công an mà được mở rộng, thu hút sự tham gia của các công ty, trung tâm nghiên cứu trong nhà nước và tư nhân, hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia do nhà nước (Bộ Công an) dẫn dắt với các cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ, mua sắm công, hỗ trợ tiếp cận, chuyển giao công nghệ, hỗ trợ đầu ra sản phẩm.

Bên cạnh đó, nhiều văn bản quy phạm pháp luật có liên quan trực tiếp và gián tiếp đến hoạt động công nghiệp an ninh cũng đã được sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới như Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp có hiệu lực từ ngày 1/8/2025, Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo có hiệu lực từ ngày 1/10/2025, Luật Doanh nghiệp, Luật Đấu thầu, Luật Đầu tư theo phương thức công tư, Luật Hải quan, Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Luật Đầu tư, Luật Đầu tư công, Luật Quản lý, sử dụng tài sản công đều đã được sửa đổi, bổ sung…

So với thời điểm Luật Công nghiệp QPAN và động viên công nghiệp được Quốc hội thông qua, hệ thống cơ sở công nghiệp an ninh đã và đang có nhiều sự điều chỉnh cả về quy mô và chất lượng. Bên cạnh đó, việc thành lập Hiệp hội Dữ liệu quốc gia và Hiệp hội An ninh mạng quốc gia do đồng chí Bộ trưởng Bộ Công an là Chủ tịch, việc xây dựng, đưa vào vận hành Trung tâm Dữ liệu quốc gia số 1 là các cơ sở quan trọng thúc đẩy phát triển các doanh nghiệp công nghệ dữ liệu gắn với bảo đảm an ninh, an toàn thông tin và bảo mật dữ liệu.

Đây là những tiền đề vững chắc để hình thành Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia, đồng thời, đặt ra yêu cầu phải có cơ chế, chính sách đặc thù, phù hợp, đặc biệt về nguồn lực tài chính để tháo gỡ các điểm nghẽn, rào cản, khó khăn trong quá trình nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các sản phẩm khoa học, công nghệ an ninh.

Nghiên cứu, khảo sát kinh nghiệm phát triển công nghiệp an ninh của các nước tiên tiến trên thế giới (Mỹ, Nga, Pháp, Israel...) đều cho thấy cần thiết hình thành tổ hợp công nghiệp an ninh mạnh, cùng các quỹ đầu tư và cơ chế đặc thù để đủ sức phát triển, làm chủ và bảo vệ các công nghệ chiến lược, sản xuất các sản phẩm công nghiệp an ninh lưỡng dụng hiện đại đáp ứng yêu cầu bảo đảm an ninh, an toàn trong nước và xuất khẩu.

Do đó, việc xây dựng dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp QPAN và động viên công nghiệp để kịp thời quy phạm hóa chủ trương của Đảng về xây dựng công nghiệp an ninh trong kỷ nguyên phát triển, vươn mình của dân tộc là rất cần thiết.

Tách Quỹ công nghiệp QPAN, thành lập Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Công nghiệp QPAN và động viên công nghiệp gồm 2 điều. Trong đó, dự thảo luật đã đề xuất sửa đổi, bổ sung các quy định có liên quan tại Luật Công nghiệp QPAN và động viên công nghiệp để tách Quỹ công nghiệp QPAN thành 2 quỹ độc lập, gồm Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh và Quỹ công nghiệp quốc phòng.

Trong đó, phân cấp quản lý Quỹ công nghiệp quốc phòng từ Chính phủ cho Bộ Quốc phòng, giao Bộ Công an quản lý Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh để thể chế hóa nội dung Kết luận số 158-KL/TW của Bộ Chính trị. Ngoài ra, bổ sung một số quy định đặc thù của Quỹ đầu tư phát triển công nghiệp an ninh gồm nguồn tài chính từ đóng góp của các thành viên tham gia Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia, nguyên tắc hoạt động chấp nhận rủi ro, đầu tư mạo hiểm nhằm xây dựng, phát triển công nghiệp an ninh...

Dự thảo luật đề xuất bổ sung 1 mục về Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia vào chương II, gồm 4 điều, quy định về chức năng, nhiệm vụ, thành phần của tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia (Điều 45a), hạt nhân tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia (Điều 45b), thành viên tham gia tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia (Điều 45c) và chính sách của nhà nước đối với tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia (Điều 45d). Nội dung bổ sung cơ bản tương đồng với quy định về Tổ hợp công nghiệp quốc phòng tại Mục 7 Chương II, tuy nhiên, quy định cụ thể những nội dung đặc thù của Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia so với Tổ hợp công nghiệp quốc phòng để tránh trùng dẫm, chồng chéo và thể chế hóa yêu cầu của Bộ Chính trị về Tổ hợp công nghiệp an ninh quốc gia.

Nguyễn Hương