Hoàn thiện cơ chế quản lý nợ công và vay ODA, bảo đảm hiệu quả, minh bạch

Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng. (Ảnh: DUY LINH)

Sáng 3/11, tại phiên thảo luận tổ của Quốc hội về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công và Luật Kinh doanh bảo hiểm, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã phát biểu giải trình, làm rõ một số nội dung được nhiều đại biểu quan tâm.

Phát biểu tại tổ, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Luật Quản lý nợ công và Luật Bảo hiểm đã đi vào cuộc sống, góp phần quan trọng cho công tác quản lý tài chính quốc gia. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực tế vẫn còn nhiều vướng mắc, nhất là trong việc cho vay lại đối với địa phương và các đơn vị sự nghiệp công lập.

Bộ trưởng cho biết, nhiều đại biểu quan tâm đến nguyên tắc cho vay lại, nhất là với các đơn vị sự nghiệp công lập chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp. Dự thảo luật lần này đã bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp nhà nước hỗ trợ vốn, công ty con của tập đoàn, tổng công ty được vay trực tiếp thay vì qua bộ chủ quản, nhằm giảm bớt thủ tục. Tuy nhiên, ông cũng lưu ý, cần tiếp tục nghiên cứu cơ chế để bảo đảm trách nhiệm của công ty mẹ, tránh phát sinh rủi ro.

Đối với nguồn vốn vay ODA, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nêu rõ, dù vốn ODA có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế, nhưng quy trình hiện nay còn kéo dài, khiến nhiều dự án chậm tiến độ, thậm chí hết thời hạn hiệp định vẫn chưa giải ngân hết.

“Tôi đã trực tiếp làm việc với Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam và các tổ chức tài trợ lớn, đề nghị rút ngắn quy trình thủ tục. Họ cho biết, bình quân hiện nay khoảng 12 tháng, riêng một số dự án đặc thù có thể kéo dài hơn. Chúng ta cần cải cách để bảo đảm hiệu quả hơn”, Bộ trưởng cho biết.

Quang cảnh họp Tổ 11. (Ảnh: DUY LINH)

Ông nhấn mạnh, Nghị định mới về vốn ODA đã được sửa đổi theo hướng rút ngắn thời gian thẩm định, chỉ kéo dài tối đa 14 tháng với dự án phức tạp. Cùng với đó, luật sửa đổi lần này sẽ giúp tăng tính chủ động, hiệu quả và minh bạch trong quản lý nợ công.

Về đánh giá hiệu quả vay vốn ODA, Bộ trưởng cho rằng cần chú trọng hơn đến hiệu quả tài chính. Ông dẫn chứng: “Nhiều quốc gia có tỷ lệ nợ cao, nhưng họ vẫn duy trì ổn định vì sử dụng vốn vay có hiệu quả, tạo ra tích lũy cho quốc gia. Chúng ta cũng phải hướng tới nguyên tắc đó - vay phải đi đôi với hiệu quả”.

Bộ trưởng cũng thông tin, để nâng cao hiệu quả phối hợp, Chính phủ đã sắp xếp lại tổ chức bộ máy giữa Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, thống nhất đầu mối quản lý nợ công, qua đó giảm bớt khâu trung gian, tăng tính đồng bộ trong xử lý các khoản vay ODA.

Liên quan đối tượng được vay vốn ODA, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, cơ quan soạn thảo sẽ rà soát bổ sung quy định cho phép doanh nghiệp nhà nước có vốn chi phối, không chỉ 100% vốn nhà nước, được xem xét vay ODA trong những trường hợp cần thiết.

“Thí dụ như Vietnam Airlines, Nhà nước chiếm gần 100% vốn, nhưng khi gặp khó khăn thì lại không thuộc đối tượng vay ODA - đây là điểm cần xem xét để bảo đảm tính linh hoạt”, Bộ trưởng nêu rõ.

Với đơn vị sự nghiệp công lập, Bộ trưởng cho biết sẽ tiếp tục hoàn thiện cơ chế cho vay, cấp phát phù hợp với từng loại hình tự chủ tài chính. Chính phủ sẽ quy định chi tiết mức độ hỗ trợ cho các địa phương trong Nghị định hướng dẫn thi hành.

Đối với Luật Kinh doanh bảo hiểm, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết Bộ Tài chính sẽ tiếp thu các ý kiến của đại biểu Quốc hội về một số điều khoản, nhất là nội dung xác nhận của cơ quan quản lý bảo hiểm nước ngoài đối với doanh nghiệp không vi phạm nghiêm trọng quy định pháp luật sẽ được hoàn thiện để vừa bảo đảm thận trọng, vừa linh hoạt trong thực thi.

Về quy định tại Điều 36 liên quan bảo hiểm rủi ro tử vong, Bộ trưởng cho biết bản chất của nội dung này nhằm chuẩn hóa tên gọi và khái niệm trong luật, phù hợp với quy định về kinh doanh bảo hiểm. Ông khẳng định, tất cả các quy định sẽ được rà soát để bảo đảm tính thống nhất và khả thi trong thực tiễn.

TRUNG HƯNG