Hòa An (Cao Bằng) không còn nhà tạm, nhà dột nát

Những ngày cuối tháng 6-2025, chúng tôi có dịp trở lại huyện Hòa An (tỉnh Cao Bằng) trong không khí hân hoan khi địa phương vừa chính thức về đích Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, sớm hơn tiến độ tỉnh đề ra 4 tháng và vượt 68 ngày so với kế hoạch của huyện. Hành trình ấy được mở đầu từ sự chỉ đạo quyết liệt của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp và được tiếp nối bằng những câu chuyện đầy xúc động của người dân.

Ngôi nhà 81m2 của anh Ngô Văn Lý (xóm Pàn Kèng, xã Quang Trung) vừa mới hoàn thiện được vài tháng. Mái lợp tôn sáng lóa trong nắng, nền gạch hoa còn thơm nồng mùi xi măng. Anh Lý thổ lộ: “Trước đây nhà tôi chỉ là mái fibro xi măng đã mục, tường gỗ rệu rã. Mỗi lần mưa gió lại lo nơm nớp. Khi nghe tuyên truyền về chương trình xóa nhà tạm, tôi bàn với vợ: Mình còn sức thì phải tự làm. Không chờ, không trông đợi”.

Đại tá Lê Ngọc Long, Phó tổng biên tập Báo Quân đội nhân dân (thứ ba, từ phải sang) và đoàn công tác phối hợp với Công ty Cổ phần Him Lam trao kinh phí xây dựng “Nhà đại đoàn kết” tại huyện Hòa An, Cao Bằng, tháng 12-2023. Ảnh: PHẠM KIÊN

Gia đình anh Lý đã bán bò, gom góp, vay mượn và nhờ anh em xóm làng giúp công. Sau 6 tháng thi công, ngôi nhà khang trang hoàn thành, đánh dấu bước ngoặt trong hành trình vươn lên thoát nghèo.

Không riêng gì anh Lý, nhiều gia đình trên địa bàn Hòa An cũng có chung tinh thần ấy. Như bà Trần Thanh Miện (xóm Nà Roác 2, xã Bạch Đằng), dù có tên trong danh sách được hỗ trợ nhưng đã viết đơn xin rút: “Còn nhiều nhà khó khăn hơn. Mình làm được thì nên nhường cho người cần hơn”.

Còn ông Hoàng Đặng Trường (xóm Lam Sơn Thượng, xã Hồng Việt) thì nghẹn ngào xúc động khi được hỗ trợ 60 triệu đồng từ Bộ CHQS tỉnh Cao Bằng để dựng lại ngôi nhà đã hư hỏng nghiêm trọng. Ở tuổi hơn 70, ông không giấu nổi xúc động: “Cứ ngỡ là sẽ chẳng kịp nữa rồi. Giờ có nhà mới, tôi chỉ mong con trai có thêm động lực để vươn lên”.

Hành động quyết liệt, tư duy sáng tạo

Ngay từ khi bắt đầu chiến dịch xóa nhà tạm, nhà dột nát cho nhân dân, lãnh đạo huyện Hòa An đã xác định rõ: Đây không chỉ là nhiệm vụ an sinh, mà còn là tiêu chí then chốt trong xây dựng nông thôn mới. Đặc biệt, cả hệ thống chính trị của địa phương coi đây là thước đo niềm tin của nhân dân với Đảng. Chiến dịch cao điểm 268 ngày đêm được phát động từ tháng 11-2024, với tên gọi: “Vì quê hương Hòa An - Không còn nhà dột nát” là minh chứng cho điều đó.

Lãnh đạo tỉnh Cao Bằng phát biểu tại Hội nghị tổng kết Chương trình thực hiện hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn huyện Hòa An (2021-2025).

Ngay sau lễ phát động, cả hệ thống chính trị vào cuộc. Ban Chỉ đạo huyện được thành lập, quy chế hoạt động rõ ràng, phân công trách nhiệm cụ thể. 15/15 xã, thị trấn thành lập tổ công tác hoàn thiện hồ sơ, rà soát thực trạng từng hộ. Định kỳ báo cáo tiến độ tại các cuộc họp Thường trực, Ban Thường vụ Huyện ủy.

Không chỉ ban hành kế hoạch một cách bài bản, Huyện ủy Hòa An còn sáng tạo cách triển khai: Giao nhiệm vụ rõ ràng đến từng cán bộ, từng xã, phân công giám sát trực tiếp từng hộ dân, lấy người dân làm trung tâm, “nói ít - làm nhiều”.

Một “sáng kiến” được đồng chí Bí thư Huyện ủy Nguyễn Quốc Trung chia sẻ là mô hình “Sổ tay giám sát hộ khó khăn”, nơi từng đoàn thể, cán bộ xã ghi chép cụ thể từng hoàn cảnh, tiến độ xây dựng, từng khó khăn phát sinh để kịp thời tháo gỡ. “Đừng để bất cứ gia đình nào bị bỏ lại phía sau chỉ vì thiếu thông tin hay chậm xử lý hồ sơ”, đồng chí Nguyễn Quốc Trung nhấn mạnh.

Ngoài ra, huyện còn thành lập nhóm “phản ứng nhanh” hỗ trợ kỹ thuật, gồm các thợ nề, thợ mộc, thanh niên tình nguyện, sẵn sàng đến tận nơi hỗ trợ dựng nhà, vận chuyển vật liệu đến các địa bàn vùng sâu, vùng xa khi thiếu nhân lực.

Niềm tin của nhân dân từ những con số biết nói

Trao đổi với đồng chí Luân Chiến Công, Phó bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Hòa An, chúng tôi được biết, từ năm 2021 đến giữa năm 2025, huyện Hòa An đã hỗ trợ làm mới, sửa chữa 1.352 căn nhà tạm, nhà dột nát. Trong đó, 1.202 hộ thực hiện theo Đề án, 150 hộ là đối tượng được hỗ trợ thêm từ các nguồn xã hội hóa. Tổng kinh phí thực hiện gần 63 tỷ đồng, huy động từ ngân sách Nhà nước, địa phương, xã hội hóa và các tổ chức, cá nhân, doanh nghiệp.

“Cán bộ xã đi từng nhà, nắm từng hoàn cảnh. Có những hôm trèo đèo, lội suối, có khi đêm xuống mới về đến nhà. Nhưng ai cũng thấy vui, vì đang làm việc có ích cho dân”, đồng chí Luân Chiến Công chia sẻ.

Đại diện Báo Quân đội nhân dân đón nhận sự tri ân của huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng tại Hội nghị tổng kết Chương trình thực hiện xóa nhà tạm, nhà dột nát.

Cùng với sự vào cuộc của cấp ủy, chính quyền, công tác tuyên truyền cũng được triển khai mạnh mẽ. Trung tâm Văn hóa - Truyền thông huyện sản xuất hơn 130 tin, bài, phóng sự. 554 hội nghị, hàng trăm cuộc họp thôn, xóm được tổ chức để vận động, thuyết phục. Những mô hình, cách làm hay được lan tỏa rộng khắp. Với sự hỗ trợ tài chính từ các nguồn khác nhau, mỗi căn nhà làm mới được hỗ trợ từ 40 đến 60 triệu đồng tùy giai đoạn, nhà sửa chữa hỗ trợ từ 30 triệu đồng. Ngoài ra, còn có sự hỗ trợ ngày công, vật liệu, thiết kế từ cộng đồng.

Nhìn lại chặng đường hơn 4 năm, đồng chí Nguyễn Quốc Trung, Bí thư Huyện ủy, Trưởng ban Chỉ đạo xóa nhà tạm, nhà dột nát huyện Hòa An đúc rút nhiều bài học quý: Phải giao việc đến tận người đứng đầu; phải bám sát địa bàn; phải huy động được cả hệ thống chính trị cùng tham gia; tăng cường kết nối với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nhằm huy động tối đa nguồn lực xã hội hóa. Và quan trọng nhất: Phải khơi dậy được ý chí tự lực, tránh tâm lý ỷ lại trong nhân dân.

Chiến dịch xóa nhà tạm, nhà dột nát ở Hòa An không chỉ mang ý nghĩa an sinh xã hội, đó còn là chỉ dấu cho sự thành công của phương châm “Ý Đảng - Lòng dân”, là kết quả của sự gắn bó máu thịt giữa Đảng với nhân dân, là thước đo niềm tin trong công cuộc xây dựng nông thôn mới.

Đại tá Đàm Minh Tuân, Chỉ huy trưởng Bộ CHQS tỉnh Cao Bằng (thứ tư, từ phải sang) và đoàn công tác trao kinh phí hỗ trợ xây nhà tặng gia đình ông Lý Văn Phong, xóm Bình Lương, xã Hồng Việt (Hòa An, Cao Bằng), tháng 1-2025. Ảnh: PHẠM HÀ

Từ một huyện còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, Hòa An đã viết nên câu chuyện rất đỗi xúc động về sự đổi thay, về hành trình “kiên cố hóa niềm tin” với Đảng bằng từng viên gạch, từng mái tôn.

Ngôi nhà không chỉ là nơi trú ngụ, mà là nền móng để người dân đứng lên làm chủ cuộc sống. Hòa An hôm nay không còn nhà dột nát, và hơn hết, không còn những phận người lặng lẽ trong đêm gió lùa qua mái vách. Có được điều đó là nhờ sự chung sức, đồng lòng, quyết tâm của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là nhờ những người dân sẵn sàng vươn lên bằng chính đôi tay của mình.

Bài và ảnh: NGUYỄN HỒNG SÁNG