Hiểu về xét tuyển đại học sớm như thế nào cho đúng?

Thí sinh Hà Nội dự thi tốt nghiệp THPT năm 2024. Ảnh: Ngọc Tú

Xét tuyển sớm và phương thức xét tuyển là hai việc khác nhau

Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhiều trường và thí sinh đang bị nhầm lẫn khái niệm xét tuyển sớm và các phương thức tuyển sinh. Do hiểu nhầm là chỉ có kỳ xét tuyển sớm mới được sử dụng các phương thức xét tuyển riêng (mà không sử dụng điểm kỳ thi tốt nghiệp THPT) nên các trường lo lắng khi bị giới hạn con số 20% chỉ tiêu. Học sinh không yên tâm khi bị giới hạn cơ hội xét tuyển ở các phương thức tuyển sinh mà các trường sử dụng như xét học bạ, xét điểm kỳ thi đánh giá năng lực, đánh giá tư duy…

Tuy nhiên, giai đoạn xét tuyển sớm hay giai đoạn xét tuyển theo kế hoạch chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thí sinh vẫn có thể tham gia xét tuyển bằng các phương thức xét tuyển khác nhau mà các em đã và đang chuẩn bị.

Hai năm nay, Bộ Giáo dục và Đào tạo cung cấp đầy đủ dữ liệu về kết quả học tập THPT (học bạ) và hỗ trợ các trường tổ chức kỳ thi riêng (như đánh giá năng lực, đánh giá tư duy…) đưa kết quả thi lên hệ thống tuyển sinh chung, tạo điều kiện thuận tiện cho các cơ sở đào tạo thực hiện xét tuyển trong đợt xét tuyển chung. Do đó, dự thảo không hạn chế bất kỳ phương thức xét tuyển nào của các trường.

Xét tuyển sớm và phương thức xét tuyển là hai việc khác nhau. Cụ thể, xét tuyển sớm được sử dụng để phân biệt về mặt thời gian so với đợt xét tuyển theo kế hoạch chung của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Đây là phương thức tuyển sinh độc lập, không phụ thuộc vào kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT. Phương thức này sử dụng những hình thức xét tuyển như: Xét học bạ THPT, xét điểm kỳ thi đánh giá năng lực, xét tuyển sinh đặc thù, các hình thức ưu tiên theo quy định riêng của từng trường.

Với thí sinh, phương thức xét tuyển sớm có ưu điểm là thêm cơ hội tham gia xét tuyển vào ngành, trường mình mong muốn bằng các phương thức khác (ngoài phương thức truyền thống là sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT). Đây cũng là phương thức giúp không ít thí sinh giảm áp lực trong kỳ thi tốt nghiệp. Với các trường đại học, việc tổ chức xét tuyển sớm giúp thêm cơ hội tăng quy mô nguồn tuyển.

Còn phương thức xét tuyển được sử dụng ở bất kỳ đợt xét tuyển nào. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện có khoảng 20 phương thức xét tuyển đại học được các cơ sở đào tạo trên cả nước áp dụng, trong đó có phương thức xét tuyển sớm. Về mặt thời gian, việc xét tuyển sớm là trước kỳ thi tốt nghiệp THPT, nên lúc đó chưa thể dùng phương thức xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT.

Lợi ích của việc siết chặt chỉ tiêu xét tuyển sớm

Trước lo lắng của nhiều học sinh, Vụ trưởng Vụ Giáo dục Đại học (Bộ Giáo dục và Đào tạo) Nguyễn Thu Thủy cho biết, quy định giới hạn 20% chỉ tiêu cho phương thức xét tuyển sớm được căn cứ tình hình thực tiễn công tác tuyển sinh những năm qua, để việc xét tuyển sớm chỉ tập trung vào những thí sinh có năng lực và thành tích học tập vượt trội, hạn chế tác động đến việc học tập của học sinh ở kỳ học cuối cùng năm lớp 12 và ôn thi tốt nghiệp THPT.

Theo bà Nguyễn Thu Thủy, việc giảm quy mô xét tuyển sớm không những không gây khó khăn, mà còn tạo điều kiện thuận lợi hơn cho công tác tuyển sinh của các trường và các thí sinh. Có xét tuyển sớm hay chỉ xét tuyển trong đợt tuyển sinh chung thì tổng số thí sinh đăng ký dự tuyển cũng không thay đổi.

Bà Nguyễn Thu Thủy đặt câu hỏi: Vậy thì tại sao các trường phải vất vả chạy đua xét tuyển sớm? Tại sao học sinh chưa hoàn thành chương trình lớp 12 phải vất vả nộp hồ sơ nhiều nơi, không yên tâm học tập, trong khi Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có hệ thống hỗ trợ tuyển sinh chung với đầy đủ cơ sở dữ liệu, quy trình trực tuyến thuận lợi cho cả thí sinh và các trường?

Bà Nguyễn Thu Thủy nhấn mạnh, tất cả thí sinh dự tuyển vào một ngành đào tạo sẽ được xét tuyển một cách công bằng dựa trên một thang điểm chung và một điểm chuẩn trúng tuyển chung. Do đó, cơ hội trúng tuyển của những thí sinh có năng lực thực sự sẽ tăng lên, giúp chất lượng “đầu vào” của các trường cũng tăng theo.

Về việc liệu siết chỉ tiêu của phương thức xét tuyển sớm có làm tăng điểm chuẩn trúng tuyển của phương thức này, gây khó khăn cho thí sinh hay không, bà Nguyễn Thu Thủy cho biết, dự thảo thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế tuyển sinh đại học, tuyển sinh cao đẳng ngành giáo dục mầm non do Bộ Giáo dục và Đào tạo xây dựng đã quy định về cách thức quy đổi phải bảo đảm cơ hội cho mọi thí sinh có thể đạt mức điểm tối đa của thang điểm chung, đồng thời không có thí sinh nào có điểm xét tuyển vượt mức điểm tối đa.

Vì vậy, các nhà trường phải nghiên cứu để quy định lại việc cộng điểm các chứng chỉ ngoại ngữ và điểm ưu tiên khác, hạn chế việc lạm dụng, gây mất công bằng giữa các thí sinh có điều kiện học khác nhau.

An Nhiên