Hiệu trưởng cho rằng áp dụng cứng nhắc mức trần dạy thêm 2 tiết/tuần là chưa phù hợp

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung Thông tư số 29/2024/TT-BGDĐT (ban hành ngày 30/12/2024) về quy định dạy thêm, học thêm để lấy ý kiến góp ý. Trong đó, dự thảo đề xuất sửa đổi điểm c khoản 4 Điều 5 theo hướng: Mỗi môn học chỉ được tổ chức dạy thêm tối đa 2 tiết/tuần, trừ những trường hợp đặc biệt do Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo xem xét, quyết định trên cơ sở đề nghị của Hiệu trưởng hoặc người đứng đầu cơ sở giáo dục.

Linh hoạt thời lượng dạy thêm giúp hỗ trợ học sinh đúng nhu cầu và bảo đảm công bằng

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, cô Ngô Thị Thanh Thoa - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nguyễn Thiện Thuật (Đà Nẵng) cho biết: Hiện nay, quy định giới hạn số tiết dạy thêm trong nhà trường, theo đó mỗi môn học không được vượt quá 2 tiết/tuần còn mang tính cứng nhắc và chưa phản ánh đúng thực tế hoạt động dạy – học ở các trường phổ thông.

Trên thực tế, nhu cầu học tập của học sinh không diễn ra đồng đều trong suốt năm học mà có sự biến động rõ rệt theo từng giai đoạn. Chẳng hạn, vào thời điểm bồi dưỡng học sinh giỏi, học sinh cần được tăng cường thời lượng học tập chuyên sâu, hay trong giai đoạn ôn tập nước rút trước các kỳ thi quan trọng của học sinh cuối cấp, nhu cầu được học thêm để hệ thống kiến thức, rèn kỹ năng làm bài là rất lớn.

Việc áp dụng cứng nhắc mức trần 2 tiết/tuần cho mọi thời điểm vì vậy có thể gây khó khăn cho cả giáo viên và học sinh trong việc đáp ứng yêu cầu học tập thực tế.

Do đó, cô Thoa cho rằng việc điều chỉnh quy định theo hướng linh hoạt về thời lượng dạy thêm trong nhà trường là hết sức cần thiết. Đặc biệt, nếu giao thẩm quyền cho Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định thời lượng dạy thêm trong những trường hợp đặc biệt sẽ mang lại nhiều thuận lợi.

Với vai trò là cơ quan quản lý trực tiếp, Sở có điều kiện nắm bắt sát sao tình hình thực tế của từng nhà trường cũng như bức tranh tổng thể về hoạt động chuyên môn trên toàn địa bàn. Việc xem xét và quyết định thời lượng dạy thêm ở cấp này không chỉ bảo đảm tính khách quan, phù hợp với nhu cầu thực tiễn, mà còn tạo ra sự linh hoạt cần thiết, giúp các nhà trường chủ động hơn trong việc tổ chức dạy học và đáp ứng tốt yêu cầu học tập của học sinh.

Mặt khác, cơ chế này cũng góp phần tăng cường hiệu quả quản lý, bảo đảm công khai, minh bạch và hạn chế những phát sinh tiêu cực trong hoạt động dạy thêm, học thêm.

Cô Ngô Thị Thanh Thoa - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Nguyễn Thiện Thuật (Đà Nẵng). Ảnh: website nhà trường.

Trong khi đó, theo cô Nguyễn Thị Vân Hồng - Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chương Dương (Hà Nội), trên thực tế, nhu cầu học thêm của học sinh không giống nhau giữa các thời điểm, đặc biệt là trong các giai đoạn ôn tập chuẩn bị cho kỳ thi tuyển sinh, thi chuyển cấp hoặc các kỳ đánh giá quan trọng. Bên cạnh đó, điều kiện dạy học, đội ngũ giáo viên và mặt bằng học lực của học sinh cũng có sự khác biệt rõ rệt giữa khu vực thành thị, nông thôn hay vùng khó khăn.

Khi lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo trực tiếp xem xét, quyết định thời lượng dạy thêm, học thêm trong trường hợp quá 2 tiết/tuần sẽ giúp trường học thuận lợi hơn trong việc đáp ứng yêu cầu thực tế.

Tuy nhiên, cô Vân Hồng cũng lưu ý rằng cơ chế này vẫn tiềm ẩn không ít rủi ro nếu thiếu các hướng dẫn cụ thể và thống nhất. Khi thẩm quyền được giao cho lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo, mỗi địa phương có thể vận dụng theo những cách khác nhau, dẫn đến sự chênh lệch trong quy định về thời lượng dạy thêm, học thêm giữa các tỉnh, thành phố. Điều này dễ phát sinh tâm lý so sánh, thắc mắc, thậm chí băn khoăn từ phía phụ huynh, giáo viên và học sinh về tính công bằng và đồng bộ của chính sách.

Bên cạnh đó, trong trường hợp quy trình phê duyệt, giám sát và đánh giá việc tổ chức dạy thêm chưa được quy định rõ ràng, minh bạch, các nhà trường và hiệu trưởng có thể phải gánh thêm áp lực về thủ tục hành chính, đồng thời chịu trách nhiệm giải trình lớn hơn trong quá trình thực hiện, ảnh hưởng đến công tác quản lý và tổ chức dạy học thường xuyên.

Theo cô Vân, khung thời lượng dạy thêm hiện nay là không quá 2 tiết/tuần vừa tạo ra “giới hạn an toàn” để tránh lạm dụng dạy thêm nhưng vẫn dành một khoảng không gian nhất định để nhà trường chủ động hỗ trợ học sinh theo nhu cầu thực tế, từ phụ đạo học sinh yếu, củng cố kiến thức cho học sinh trung bình đến bồi dưỡng học sinh khá, giỏi. Tuy nhiên, hiệu quả của quy định phụ thuộc rất lớn vào khâu tổ chức và giám sát, bảo đảm dạy thêm đúng đối tượng, đúng mục đích, thực sự mang tính hỗ trợ, không gây áp lực học tập hay biến dạy thêm thành hoạt động bắt buộc dưới bất kỳ hình thức nào.

Cô Nguyễn Thị Vân Hồng – Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Chương Dương (Hà Nội). Ảnh: NVCC.

Dạy thêm phải gắn với chất lượng chính khóa và đảm bảo minh bạch

Cô Nguyễn Thị Vân Anh – Phó Hiệu trưởng Trường Trung học cơ sở Đắk Nang (Lâm Đồng) cho rằng quy định thời lượng dạy thêm trong nhà trường không quá 2 tiết/tuần đối với mỗi môn học hiện nay chưa thật sự phù hợp với thực tiễn dạy học. Theo cô, phần lớn học sinh có nhu cầu học thêm là những em có khả năng tiếp thu còn hạn chế, cần được hỗ trợ thường xuyên để củng cố và bù đắp những “lỗ hổng” kiến thức. Trong bối cảnh đó, thời lượng tối đa 2 tiết/tuần khó có thể đáp ứng được yêu cầu nâng cao hiệu quả học tập cho nhóm học sinh này.

Từ thực tế trên, cô Vân Anh cho rằng quy định về thời lượng dạy thêm cần được thiết kế theo hướng linh hoạt hơn, dựa trên đặc thù của từng môn học cũng như nhu cầu cụ thể của học sinh. Chẳng hạn, đối với những môn học đòi hỏi tư duy logic, khả năng vận dụng cao và cần rèn luyện thường xuyên, học sinh cần được đầu tư nhiều thời gian hơn thì mới có thể đạt được kết quả mong muốn.

Cô cũng nhấn mạnh rằng trong thực tế dạy học, giáo viên là lực lượng gần gũi nhất với học sinh, nắm rõ trình độ, khả năng tiếp thu cũng như mức độ cần thiết của việc học thêm đối với từng em. .

Theo cô Vân Anh, dự thảo bổ sung nội dung trường hợp đặc biệt Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định là phương án phù hợp. Với cái nhìn tổng thể và bao quát tình hình chung của các cơ sở giáo dục trên địa bàn, lãnh đạo Sở có điều kiện đưa ra những quyết định khách quan, đồng đều và phù hợp với thực tiễn.

Theo cơ chế này, nhà trường và hiệu trưởng căn cứ vào nhu cầu thực tế của học sinh để đề xuất, còn Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo sẽ xem xét và quyết định. Cách làm này không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy thêm, học thêm trong nhà trường mà còn bảo đảm tính minh bạch, hạn chế các phát sinh tiêu cực so với việc để các trường tự quyết hoàn toàn.

Trước băn khoăn cho rằng cơ chế này có thể làm gia tăng thủ tục hành chính, cô Vân Anh cho rằng trong bối cảnh chuyển đổi số đang được đẩy mạnh hiện nay, các thủ tục hoàn toàn có thể được thực hiện thông qua hệ thống dịch vụ công trực tuyến. Điều này giúp rút gọn quy trình, giảm bớt các khâu trung gian và không gây thêm áp lực cho nhà trường trong quá trình triển khai.

Việc quy định thời lượng dạy thêm cần được thiết kế linh hoạt hơn, căn cứ vào đặc thù từng môn học. Ảnh minh họa

Còn theo cô Nguyễn Thị Vân Hồng, để các quy định về dạy thêm, học thêm thực sự đi vào cuộc sống một cách hiệu quả, khả thi và nhận được sự đồng thuận của xã hội, cần có những giải pháp đồng bộ và cụ thể ngay từ khâu xây dựng chính sách đến tổ chức thực hiện.

Trước hết, Bộ Giáo dục và Đào tạo nên ban hành một khung hướng dẫn thống nhất, trong đó làm rõ các nguyên tắc chung, tiêu chí áp dụng, đối tượng được phép tổ chức dạy thêm, học thêm cũng như các điều kiện cho phép linh hoạt về thời lượng, nhằm tránh tình trạng mỗi địa phương vận dụng theo một cách khác nhau, gây so sánh và băn khoăn trong dư luận.

Song song với đó, cần quy định rõ ràng trách nhiệm, quyền hạn và phạm vi quyết định của hiệu trưởng trong việc đề xuất tổ chức dạy thêm, học thêm, bảo đảm sự phân định minh bạch, tránh tình trạng “trao quyền nhưng rủi ro, áp lực và trách nhiệm giải trình lại dồn hết về phía nhà trường”.

Bên cạnh yếu tố quản lý, cô Vân Hồng nhấn mạnh việc cho phép tổ chức dạy thêm cần gắn chặt với chất lượng dạy học chính khóa, coi đây là hoạt động hỗ trợ, bổ trợ cho quá trình học tập của học sinh, chứ không phải là giải pháp để bù đắp cho những hạn chế trong giờ học chính. Nếu chất lượng dạy học chính khóa chưa được bảo đảm, việc mở rộng dạy thêm có thể làm gia tăng áp lực học tập và tạo ra những hệ lụy không mong muốn.

Đồng thời, các hoạt động dạy thêm, học thêm cần được công khai, minh bạch về đối tượng, nội dung, thời lượng và hình thức tổ chức, qua đó tạo điều kiện để phụ huynh, học sinh và xã hội cùng giám sát.

Theo cô Hồng, việc phát huy vai trò giám sát của phụ huynh không chỉ giúp hạn chế tiêu cực mà còn góp phần bảo đảm dạy thêm, học thêm được tổ chức đúng nhu cầu thực tế, đúng tinh thần tự nguyện, vì lợi ích của học sinh.

ĐÀO HIỀN