Hiệu quả công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Thời gian qua, việc thực hiện Chỉ thị số 49-CT/TW, ngày 20-10-2015 của Ban Bí thư về công tác dân vận ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ.

Đời sống người dân được nâng lên

Những năm qua, cấp ủy, chính quyền các cấp thường xuyên tuyên truyền, vận động người dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác dân tộc, chính sách dân tộc và công tác phòng, chống dịch bệnh tại địa phương. Người dân giữ gìn và phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp các dân tộc, tinh thần đoàn kết các dân tộc ngày càng bền vững. Trong thời kỳ đổi mới, nhất là từ khi có Chỉ thị số 49 và các nghị quyết, chương trình, chính sách lớn của Chính phủ về phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi, đời sống người dân miền núi và các vùng ĐBDTTS ở Khánh Hòa có bước chuyển biến quan trọng. Quyền bình đẳng giữa các dân tộc được thể hiện trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; mối đoàn kết giữa các dân tộc được củng cố; kinh tế từng bước phát triển, cơ cấu kinh tế đang chuyển dịch theo hướng sản xuất hàng hóa; diện mạo nông thôn có nhiều khởi sắc, cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội được đầu tư từng bước đáp ứng nhu cầu sinh hoạt, học tập, lao động sản xuất và đời sống của người dân; nhiều mô hình hỗ trợ, đầu tư phát triển sản xuất hiệu quả được triển khai và nhân rộng, góp phần nâng cao thu nhập, giảm nghèo; đời sống vật chất và tinh thần của ĐBDTTS không ngừng được cải thiện.

Lễ hội đặc sắc của dân tộc Chăm.

Việc giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số được tỉnh thường xuyên quan tâm. Hằng năm, các ngành đã phối hợp tổ chức triển lãm không gian văn hóa các dân tộc; mở lớp truyền dạy nhạc cụ truyền thống của đồng bào Chăm, Raglai, Ê đê, T’rin và Tày. Các giá trị văn hóa phi vật thể về tiếng nói, chữ viết, tập quán tín ngưỡng, các lễ hội, làng nghề thủ công truyền thống và nghệ thuật dân gian của đồng bào, nhất là đồng bào dân tộc Chăm và Raglai được bảo tồn, phát huy và quảng bá đến nhiều quốc gia trên thế giới. Năm 2017, Lễ hội Katê của đồng bào Chăm được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Năm 2022, nghệ thuật làm gốm truyền thống của người Chăm Ninh Thuận (cũ) và Bình Thuận (cũ) được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.

Lĩnh vực y tế đã đầu tư nâng cấp, sửa chữa 27 trạm y tế và xây mới 1 trạm y tế xã; mua sắm bổ sung trang thiết bị y tế cho 28 trạm y tế xã với kinh phí hơn 21,5 tỷ đồng; ưu tiên tăng cường bổ sung đội ngũ bác sĩ tại các trạm y tế, đảm bảo 100% trạm y tế xã có bác sĩ làm việc. Nhờ đó, chất lượng chăm sóc sức khỏe cho đồng bào ngay từ tuyến cơ sở được nâng cao. Tỉnh triển khai các hoạt động nâng cao chất lượng dân số vùng ĐBDTTS và miền núi; chăm sóc sức khỏe dinh dưỡng bà mẹ - trẻ em và phòng, chống suy dinh dưỡng ở trẻ em, góp phần nâng cao sức khỏe, tầm vóc thanh, thiếu niên dân tộc thiểu số.

Học sinh dân tộc thiểu số được chăm lo.

Tỉnh cũng đã tập trung đầu tư phát triển giáo dục đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đổi mới hoạt động và phát triển các trường phổ thông dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh; thực hiện bổ sung, nâng cấp, sửa chữa phòng học, phòng bộ môn, khu nội trú cho học sinh, phòng công vụ cho giáo viên, nhà ăn, nhà bếp, công trình vệ sinh - nước sạch và mua sắm trang thiết bị... tại các trường phổ thông dân tộc nội trú trên địa bàn tỉnh, với tổng vốn đầu tư hơn 41,2 tỷ đồng. Đồng thời, thực hiện đầy đủ, kịp thời các chế độ, chính sách theo quy định nhằm hạn chế thấp nhất học sinh bỏ học và giữ vững kết quả phổ cập giáo dục tiểu học, THCS vùng ĐBDTTS và miền núi.

Ngoài ra, từ 2021 đến 2025, tỉnh đã hỗ trợ đất ở cho 176 hộ; xây mới nhà ở cho 1.470 hộ; hỗ trợ chuyển đổi nghề cho hộ nghèo thiếu đất sản xuất 853 hộ; hỗ trợ nước sinh hoạt phân tán cho 1.046 hộ và đầu tư 8 công trình hệ thống nước sinh hoạt tập trung để cấp nước cho Nhân dân.

Ban Thường vụ Tỉnh ủy phân công Ủy viên Ban Thường vụ tỉnh phụ trách công tác dân vận tại vùng ĐBDTTS và chỉ đạo 172 cơ quan, đơn vị giúp đỡ các xã vùng ĐBDTTS và miền núi với tổng kinh phí hỗ trợ hơn 38,7 tỷ đồng. Công tác dân vận trong lực lượng vũ trang được thực hiện hiệu quả thông qua các hoạt động tặng quà, xây nhà, tuyên truyền pháp luật, vận động Nhân dân thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước.

Hội Bảo tồn Di sản, Văn hóa và Du lịch tâm linh tỉnh Khánh Hòa tặng quà người dân xã Đông Khánh Sơn. Ảnh: N.T

Tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi trong tỉnh luôn được giữ vững. Các mô hình tự quản về an ninh trật tự như “Xóm đạo bình yên”, “Gương sáng già làng”, “Tộc họ không có người vi phạm pháp luật”… tiếp tục được nhân rộng. ĐBDTTS tích cực tham gia phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, phát huy vai trò của người có uy tín trong cộng đồng. Công tác vận động quần chúng đã góp phần làm thay đổi nhận thức của đồng bào trong lao động sản xuất, ổn định kinh tế gia đình, nhất là ổn định về tư tưởng, nhận thức đúng đắn đường lối đổi mới của Đảng trong giai đoạn cách mạng hiện nay.

Cùng với đó, công tác xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số được chú trọng. Tính đến năm 2024, toàn tỉnh có 3.858 cán bộ, công chức, viên chức là người dân tộc thiểu số, chiếm 9,86% tổng số cán bộ, công chức, viên chức toàn tỉnh. Hệ thống chính trị cơ sở thường xuyên được củng cố, tỷ lệ cán bộ dân tộc thiểu số tham gia cấp ủy, HĐND các cấp tăng.

Từ ngày 1-7-2025, bộ máy địa phương 2 cấp của tỉnh Khánh Hòa sau hợp nhất chính thức đi vào hoạt động, tình hình kinh tế - xã hội, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và đời sống của người dân vùng ĐBDTTS tương đối ổn định. Đồng bào rất phấn khởi, yên tâm tin tưởng vào sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp. Tỉnh Khánh Hòa sau sáp nhập có diện tích tự nhiên gần 8.556km2; dân số hơn 2,23 triệu người; có 64 xã, phường và 1 đặc khu; 36 dân tộc thiểu số đang sinh sống với dân số hơn 246.000 người, chiếm 11,75% dân số toàn tỉnh. Toàn tỉnh có 56 xã vùng ĐBDTTS và miền núi; trong đó có 35 xã khu vực III, 6 xã khu vực II, 15 xã khu vực I; 137 thôn đặc biệt khó khăn (số xã, thôn được tổng hợp trên số liệu của 2 tỉnh trước khi sáp nhập).

Nông dân thăm vườn sầu riêng Ri6 ở xã Tây Khánh Sơn. Ảnh: HẢI LĂNG

Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo chính quyền các cấp xây dựng chương trình, chính sách thực hiện các quan điểm, chủ trương của Đảng về công tác dân vận ở vùng ĐBDTTS; rà soát, bổ sung, điều chỉnh các chương trình, chính sách theo chỉ đạo của Trung ương, phù hợp với đặc điểm, tình hình của tỉnh, mang lại hiệu quả thiết thực. Đặc biệt quan tâm đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội thiết yếu, bảo đảm giao thông đi lại thuận lợi và nước tưới tiêu cho vùng sản xuất nông nghiệp tập trung, hỗ trợ đồng bào các dân tộc phát triển sản xuất và nâng cao thu nhập, ổn định đời sống, chú trọng các xã đặc biệt khó khăn, xã khu vực III, khu vực II, khu vực I thuộc vùng ĐBDTTS và miền núi gồm: Bắc Khánh Vĩnh, Trung Khánh Vĩnh, Tây Khánh Vĩnh, Nam Khánh Vĩnh, Khánh Sơn, Tây Khánh Sơn, Đông Khánh Sơn, Bác Ái, Ninh Sơn, Thuận Bắc.

Tập trung thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm

Trong bối cảnh hiện nay, bên cạnh những thuận lợi thì vẫn còn không ít khó khăn, thách thức: Tình hình kinh tế, chính trị, an ninh khu vực và trên thế giới diễn biến phức tạp, các thế lực thù địch bên ngoài cấu kết với bọn phản động trong nước để kích động, dụ dỗ, mua chuộc ĐBDTTS tham gia các hoạt động chống phá Đảng, chính quyền; chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phá hoại sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa của Đảng và Nhân dân ta.

Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 49-CT/TW của Ban Bí thư, trong thời gian tới, công tác dân vận ở vùng ĐBDTTS cần tập trung làm tốt những việc trọng tâm sau:

Các em học sinh hiếu học ở xã Bác Ái nhận học bổng của Vietcombank.

Một là, tiếp tục quán triệt, nâng cao nhận thức, trách nhiệm và hành động vào cuộc mạnh mẽ, đồng bộ, quyết liệt của cả hệ thống chính trị, của đội ngũ cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên về công tác dân tộc; phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc theo tinh thần Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII; Chỉ thị số 49 của Ban Bí thư; Nghị quyết số 10/NQ-CP, ngày 28-1-2022 của Chính phủ về Chiến lược công tác dân tộc giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045 gắn với việc tiếp tục thực hiện các chương trình, chính sách về công tác dân tộc, Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi, đặc biệt là Chương trình hành động số 30-CTr/TU, ngày 23-2-2022 của Tỉnh ủy thực hiện Nghị quyết số 09-NQ/TW, ngày 28-1-2022 của Bộ Chính trị về xây dựng, phát triển tỉnh Khánh Hòa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Hai là, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về công tác dân tộc và thực hiện chính sách dân tộc ở các cấp, ngành trong toàn tỉnh. Tập trung huy động các nguồn lực triển khai thực hiện có hiệu quả các dự án, nhiệm vụ, các mục tiêu của Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, trọng tâm là tiếp tục đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng kinh tế - xã hội, ưu tiên đầu tư cho các xã, thôn đặc biệt khó khăn, các công trình dự án trọng điểm để tạo điều kiện, động lực cho sự phát triển, nhất là đầu tư kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đường giao thông, công trình thủy lợi, chợ, cơ sở vật chất và thiết bị trường học. Xây dựng, bổ sung các chính sách phù hợp, tạo điều kiện thuận lợi để thu hút các doanh nghiệp đầu tư, mở rộng, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh ở vùng ĐBDTTS và miền núi để tạo việc làm, sinh kế cho người dân và tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội nhanh, bền vững.

Ba là, chủ động giải quyết những vấn đề khó khăn, bức xúc mà thực tiễn vùng ĐBDTTS và miền núi đang đặt ra; đảm bảo nguồn lực đầu tư phát triển theo hướng có trọng tâm, trọng điểm. Tạo điều kiện thuận lợi để các lực lượng xã hội, tổ chức, cá nhân tham gia vào các nhiệm vụ về công tác dân vận trong phát triển kinh tế - xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi gắn với tăng cường huy động các nguồn xã hội hóa để thực hiện tốt các chính sách dân tộc, miền núi. Nghiên cứu, đề xuất thực hiện công tác giảm nghèo theo hướng giảm hình thức đầu tư trực tiếp, các chính sách nhỏ lẻ, không cần thiết.

Bốn là, phát huy vai trò giám sát của Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội đối với việc thực hiện các chính sách dân tộc, các chương trình, dự án phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội vùng ĐBDTTS và miền núi; nắm chắc tình hình tư tưởng của đồng bào các dân tộc thiểu số và đề nghị cấp ủy, chính quyền các cấp giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, nổi cộm phát sinh. Phát huy quyền làm chủ của Nhân dân thông qua việc thực hiện nghiêm túc Quy chế dân chủ ở cơ sở, tạo điều kiện để Nhân dân tích cực, chủ động tham gia xây dựng, thực hiện và giám sát việc thực hiện các chính sách, chương trình, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng ở địa phương.

Năm là, chú trọng phát hiện, xây dựng và tổ chức bồi dưỡng đối với lực lượng cốt cán, già làng tiêu biểu, người có uy tín để làm công tác vận động quần chúng; nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ cơ sở, nhất là cán bộ người dân tộc thiểu số; đẩy mạnh phát triển đảng viên là ĐBDTTS; tăng cường vận động, tranh thủ người có uy tín trong ĐBDTTS tham gia xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; kịp thời phát hiện, ngăn chặn âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch nhằm chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc, gây mất ổn định chính trị - xã hội ở vùng ĐBDTTS và miền núi; vận động người dân xóa bỏ các tập tục lạc hậu, thực hiện đời sống văn hóa mới; bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc; tham gia các phong trào thi đua yêu nước.

THỦY NGÂN

Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy