Hiện thực hóa Nghị quyết 68 để doanh nghiệp tư nhân bứt phá

Để kinh tế tư nhân có thể phát triển và bứt phá, các chiến lược, giải pháp đưa ra trong Nghị quyết 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân cần được hiện thực hóa một cách đồng bộ và quyết liệt. Đây là nội dung được các chuyên gia chia sẻ tại Tọa đàm “Loại bỏ những rào cản để kinh tế tư nhân phát triển theo Nghị quyết 68” do Báo Pháp luật TP. Hồ Chí Minh tổ chức, ngày 10/6.

Quang cảnh Tọa đàm Loại bỏ những rào cản để kinh tế tư nhân phát triển theo Nghị quyết 68. Ảnh: Xuân Anh -TTXVN

Nghị quyết 68 đặt mục tiêu: loại bỏ mọi rào cản để doanh nghiệp tư nhân vươn lên, điển hình nhất là yêu cầu cắt giảm tối thiểu 30% thời gian, chi phí và điều kiện kinh doanh. Đây được xem là một “mệnh lệnh” cải cách mạnh mẽ, nhưng từ quyết tâm chính trị đến hiện thực hóa không hề dễ dàng. Luật sư Vũ Xuân Hưng, Trưởng phòng Pháp chế Chi nhánh Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tại TP. Hồ Chí Minh dẫn chứng kết quả khảo sát từ cộng đồng doanh nghiệp cho thấy, năm 2024, một doanh nghiệp điển hình phải dành tới 23,72% quỹ thời gian chỉ để tìm hiểu và tuân thủ các quy định pháp luật. Trong khi, đáng lẽ ra, doanh nghiệp chỉ cần và nên dồn nguồn lực cho sản xuất, đổi mới và tìm kiếm thị trường.

Nỗi ám ảnh cố hữu mang tên “đất đai” và “thuế, phí” vẫn tiếp tục đeo bám doanh nghiệp khi đây là hai lĩnh vực bị doanh nghiệp phàn nàn nhiều nhất trong năm 2024, với tỷ lệ lần lượt là 40% và 33% doanh nghiệp được khảo sát. Đáng lo ngại hơn, có tới 36,61% doanh nghiệp cho biết phải trả chi phí không chính thức và gần 67% cảm nhận hiện tượng nhũng nhiễu khi giải quyết thủ tục là phổ biến. Những con số này đang bào mòn sức cạnh tranh và niềm tin của doanh nghiệp về môi trường đầu tư kinh doanh. Để Nghị quyết 68 thực sự đi vào cuộc sống, đáp ứng kỳ vọng của cộng đồng doanh nghiệp, Luật sư Vũ Xuân Hưng đề xuất, cần có chiến dịch rà soát văn bản quy phạm pháp luật dựa trên bốn tiêu chí là minh bạch, thống nhất, khả thi và hợp lý. Đồng thời, nhanh chóng triển khai gói hỗ trợ tín dụng ưu đãi riêng cho doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ; dành 5-10% quỹ đất tại các khu công nghệ cao cho startup thuê với giá ưu đãi; xây dựng các trung tâm tư vấn pháp lý miễn phí hoặc được trợ giá.

Luật sư Vũ Xuân Hưng, Trưởng phòng Pháp chế Chi nhánh Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam tại TP. Hồ Chí Minh thông tin vướng mắc được doanh nghiệp phản ánh tại tọa đàm. Ảnh: Xuân Anh -TTXVN

“Để cắt giảm 30% thời gian xử lý thủ tục hành chính, 30% chi phí tuân thủ pháp luật và 30% thủ tục hành chính phải đẩy mạnh số hóa và cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4; rút gọn quy trình, loại bỏ các bước không cần thiết; nâng cao hiệu quả xử lý của cán bộ công chức; công khai, minh bạch danh sách điều kiện kinh doanh; áp dụng cơ chế hậu kiểm thay cho tiền kiểm”, Luật sư Vũ Xuân Hưng nêu giải pháp.
Cùng quan điểm, Tiến sĩ Trần Quý, Viện trưởng Viện phát triển kinh tế số Việt Nam khẳng định, chủ trương chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm là minh chứng rõ nét nhất của việc thay đổi tư duy quản lý, chấm dứt tình trạng “không quản được thì cấm”, tạo ra một cuộc “cởi trói” thực sự đối với cộng đồng doanh nghiệp. Dẫn chứng lợi ích từ việc thay đổi từ tiền kiểm sang hậu kiểm trong quản lý an toàn thực phẩm theo Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, đã giúp giảm trên 90% chi phí hành chính, tiết kiệm khoảng 3.700 tỷ đồng mỗi năm.

Tuy nhiên “cởi trói” không có nghĩa là buông lỏng quản lý để các “công ty ma” lợi dụng kẽ hở để mua bán hóa đơn, trốn thuế, gây thất thu ngân sách. Do đó, quản lý hậu kiểm đòi hỏi năng lực của cơ quan Nhà nước phải cao hơn, phức tạp hơn. Để hậu kiểm thực sự trở thành động lực mới cho môi trường kinh doanh, cơ quan quản lý phải có cuộc cách mạng trong tư duy, chuyển từ chờ doanh nghiệp mắc lỗi để xử phạt sang cảnh báo sớm để doanh nghiệp không mắc lỗi. Đồng thời, đầu tư vào công nghệ và dữ liệu nhằm phân tích, quản lý rủi ro một cách hiệu quả, có cơ chế thưởng – phát nghiêm minh.

Tiến sĩ Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh tế và quản lý TP. Hồ Chí Minh đề xuất các giải pháp triển khai hiệu quả Nghị quyết 68. Ảnh: Xuân Anh -TTXVN

Nhìn tổng thể, Tiến sĩ Trần Quang Thắng, Viện trưởng Viện Kinh tế và quản lý TP. Hồ Chí Minh cho rằng, tháo gỡ các điểm nghẽn không thể bằng những giải pháp đơn lẻ mà cần một chiến lược tổng thể. Về pháp lý, phải quyết liệt giảm rào cản, không hình sự hóa các quan hệ kinh tế dân sự. Về tài chính, cần cải cách thị trường vốn, thúc đẩy các quỹ bảo lãnh tín dụng cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, triển khai tín dụng xanh.

Đặc biệt, cần có đòn bẩy thúc đẩy doanh nghiệp đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D), khuyến khích đổi mới sáng tạo thông qua việc cho phép khấu trừ thuế thu nhập doanh nghiệp. Đối với hệ sinh thái khởi nghiệp, việc mở rộng không gian pháp lý thử nghiệm (sandbox) sẽ cho phép các startup công nghệ thử nghiệm sản phẩm mới. Ngay cả với các hộ kinh doanh cá thể, việc chuyển đổi sang hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền và lộ trình xóa bỏ thuế khoán cũng là bước đi cần thiết.

Tiến sĩ Trần Du Lịch phát biểu tại tọa đàm. Ảnh: Xuân Anh -TTXVN

Ở góc độ doanh nghiệp, bà Lê Thị Giàu, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty cổ phần Thực phẩm Bình Tây chia sẻ, cộng đồng doanh nghiệp mong chờ Nghị quyết 68 như trời hạn mong mưa. Với những mục tiêu, giải pháp rõ ràng, doanh nghiệp kỳ vọng Nghị quyết 68 sẽ tạo ra môi trường cạnh tranh minh bạch, công bằng giữa các thành phần kinh tế. Tuy nhiên, với những chiến lược mang tính đột phá như đưa hộ kinh doanh cá thể vào diện kê khai thuế, đóng bảo hiểm xã hội cần có sự hướng dẫn cụ thể và thời gian thích nghi, tránh tạo ra tâm lý “sốc” chính sách khiến họ thấy khó mà bỏ cuộc.
Các doanh nghiệp khác thì đề xuất cần đa dạng hóa thị trường vốn cho doanh nghiệp mở rộng hoạt động. Hiện nay, hầu hết ngân hàng thương mại đều cho vay dựa trên tài sản cầm cố, trong khi doanh nghiệp nhỏ, doanh nghiệp khởi nghiệp hầu như không có bất động sản. Vì vậy, rất cần sự đồng hành của các quỹ tín dụng, quỹ hỗ trợ có điều kiện cấp vốn linh hoạt, dựa trên tính khả thi của phương án kinh doanh hoặc sản phẩm hình thành trong tương lai của doanh nghiệp.

Xuân Anh/TTXVN