Hiểm nguy từ những chuyến 'săn gỗ' trên sông Nậm Nơn

Dọc bờ lưu vực sông Nậm Nơn dài hàng chục km qua địa phận các xã Nhôn Mai, Bắc Lý, Mỹ Lý... có vô số điểm tập kết gỗ bên bờ.

Sông Nậm Nơn bắt nguồn từ Lào, men theo các xã Keng Đu, Bắc Lý, Mỹ Lý, Nhôn Mai, Hữu Khuông (tỉnh Nghệ An) đổ vào lòng hồ thủy điện Bản Vẽ. Sau bão số 7 cuối tháng 7/2025 và thêm hai cơn bão số 5, số 6 quét qua, lưu vực con sông này biến thành nơi chất chứa vô số thân gỗ lớn nhỏ trôi nổi. Riêng khu vực lòng hồ, lượng gỗ cùng rác thải dồn về lên đến hàng chục nghìn tấn.

Vài tháng trở lại đây, bà con sống dọc hai bờ Nậm Nơn lại rủ nhau xuống sông vớt củi gỗ, tận dụng làm nhà cửa, chuồng trại hay tích trữ cho mùa đông. Mỗi chuyến đi thường kéo dài nhiều ngày, tất cả đều làm thủ công như gom gỗ, kết bè, lai dắt bằng xuồng máy, rồi kéo từng thân gỗ từ mép nước lên bến tập kết.

Công việc tưởng chừng đơn giản lại ẩn bao rủi ro. Dòng chảy thất thường, bè gỗ nặng, máy nổ yếu… chỉ một phút sơ sẩy có thể khiến người dân đối mặt nguy hiểm. Tuy nhiên vì sinh kế, họ vẫn bám sông mưu sinh.

Người dân xuôi dòng Nậm Nơn bằng xuồng máy nhỏ về lòng hồ thủy điện Bản Vẽ để vớt gỗ.

Suốt dọc bờ sông Nậm Nơn xuất hiện dày đặc những bãi tập kết gỗ tự phát của người dân.

Hành trình người dân về sông Nậm Nơn bằng thuyền máy nhỏ để về lòng hồ thủy điện Bản Vẽ vớt gỗ. Mỗi hành trình mất thời gian từ 2 đến 4 ngày.

Để thuận lợi cho việc lai dắt, di chuyển gỗ từ lưu vực sông Nậm Nơm, lòng hồ thủy điện Bản Vẽ về điểm tập kết, vô số thân gỗ được kết lại thành mảng lớn và dùng thuyền máy kéo về bản làng ven sông.

Người phụ nữ kéo dây cáp tời trên con dốc trơn trượt để xuống điểm tập kết gỗ bên sông Nậm Nơn. Việc dùng đòn bẩy điều chỉnh, nâng thân gỗ lớn lên những thanh gỗ làm đà trượt rất nguy hiểm.

Dùng cưa xăng để xẻ những thân gỗ lớn ngay tại bờ sông Nậm Nơn.

Dù là tự phát, nhưng tại các điểm tập kết, cưa xẻ, sơ chế lượng thân gỗ, khúc gỗ tập trung quy mô như một công trường ngay bên mép sông. Người dân đo đạc, kẻ chỉ và cưa xẻ các thân gỗ tốt để làm cột, ván cho nhà sàn ngay bên mép nước.

Một bãi tập kết lớn với hàng trăm khúc gỗ nằm ngổn ngang bên bờ sông và hành lang quốc lộ 16.

Hoạt động sơ chế thân gỗ thành các tấm gỗ, trụ, cột nhà sàn diễn ra ngay tại bờ Nậm Nơn.

Quá trình kéo thân gỗ lớn, nặng và dài lên khỏi bờ sông trên dốc đứng, cao rất dễ xảy ra sự cố đứt dây cáp, thân gỗ văng lật và nguy hiểm cho người đứng phía dưới.

Người dân vận hành máy tời tự chế để kéo gỗ lên khu vực tập kết.

Tại những điểm tập kết gỗ, sơ chế, xẻ gỗ, người dân dựng lều ngay bên bờ sông để kéo gỗ, xẻ gỗ từ sáng sớm đến chiều muộn.

Thân gỗ tạp được người dân cưa ngắn thành từng khúc, chẻ nhỏ thành miếng rồi bày bán dọc hai bên đường.

Song Hoàng