Hệ thống phòng không nào từng hạ gục máy bay tàng hình 'Chim ưng đêm' của Mỹ?

Quá trình phát triển

Trang Army Recognition cho biết, vào thập niên 1950, quân đội Liên Xô đã đề xuất dự án hệ thống tên lửa phòng không tầng thấp mới, có khả năng “bắn trúng mục tiêu bay với vận tốc 1.500 km/h ở độ cao từ 100m - 5.000m, với tầm bắn đạt 12km”. Moscow sau đó giao trọng trách chế tạo vũ khí cho Cục thiết kế Almaz.

Đến cuối thập niên 1950, tên lửa của hệ thống phòng không mới với tên gọi V-600 được đưa vào thử nghiệm. V-600 trong các bài bắn thử lúc đó đã thể hiện nhiều tính năng vượt trội so với yêu cầu đề ra, khi có thể tấn công mục tiêu bay với tốc độ lên tới 2.000 km/h, ở độ cao từ 200m - 10.000m.

Bệ phóng tên lửa của hệ thống phòng không S-125. Ảnh: Parkpatriot.ru

Sang thập niên 1960, quá trình thử nghiệm tên lửa V-600 hoàn tất và hệ thống phòng không mới với tên gọi S-125 chính thức được đưa vào biên chế phục vụ quân đội Liên Xô.

Số liệu kỹ thuật

Hệ thống phòng không S-125 có hai thành phần chính là bệ phóng tên lửa và radar. Tên lửa V-600 trên bệ phóng của S-125 mang đầu đạn nặng 60kg, với tầm bắn đạt 15km. Đến thập niên 1970, các chuyên gia Liên Xô đã ra mắt bản nâng cấp S-125M với loại tên lửa mới có tên V-601P/5V27, mang đầu đạn 70kg và có tầm bắn trong khoảng 3,5 - 35km.

Bệ phóng tên lửa và radar của hệ thống S-125-2TM Pechora-2TM ở Belarus. Ảnh: Army Recognition

S-125 sử dụng hệ thống radar P-15. Theo số liệu do trang Radartutorial.eu cung cấp, P-15 có thể phát hiện mục tiêu đối phương ở khoảng cách 200km.

Kỳ tích hạ máy bay tàng hình Nighthawk

Theo trang National Interest, Mỹ bắt đầu trang bị máy bay tàng hình F-117 Nighthawk (Chim ưng đêm) cho không quân nước này từ thập niên 1980. Trong cuộc chiến Vùng Vịnh, F-117 đã có màn chiến đấu ấn tượng khi “tiêu diệt 1.500 mục tiêu có giá trị cao mà không mất một chiếc nào”.

Trong cuộc xung đột ở Kosovo năm 1999, Mỹ tiếp tục điều động F-117 tham gia tác chiến. Vào đêm thứ 4 của cuộc xung đột, một chiếc F-117 của Mỹ bắt đầu xuất kích.

Một chiếc F-117. Ảnh: Không quân Mỹ/Af.mil

Tuy nhiên, các điệp viên Nam Tư đã nắm được thông tin về nhiệm vụ của máy bay tàng hình nói trên và nhanh chóng chuyển dữ liệu cho chỉ huy quân đội Nam Tư là sĩ quan Zoltan Dani. Với kinh nghiệm chiến đấu dày dặn, ông Dani hiểu rõ các kíp điều khiển hệ thống S-125 của Nam Tư không bao giờ được bật radar quá 40 giây, vì nếu làm vậy sẽ khiến đối phương phát hiện vị trí của mình.

Ở lần bật radar thứ 3, các kíp điều khiển hệ thống S-125 phát hiện vị trí và hướng bay của máy bay F-117 do phi công Mỹ đã cho mở khoang bom. Ông Dani nhận thấy thời cơ đã đến, nên ra lệnh phóng tên lửa vào chiếc F-117. Phi công Mỹ dù nhìn thấy quả tên lửa lao đến nhưng không kịp điều khiển máy bay né đòn tấn công.

“Quả tên lửa bay nhanh gấp 3 lần vận tốc âm thanh, nên tôi không có thời gian để phản ứng. Vụ va chạm rất dữ dội… Khi cố gắng kích hoạt ghế phóng thoát hiểm, trong đầu tôi nghĩ rằng điều này thực sự rất tệ”, viên phi công Mỹ điều khiển chiếc F-117 kể lại giây phút bị bắn hạ. Rất may, phi công này đã nhảy dù an toàn và được các lực lượng Mỹ giải cứu.

Theo nhận định của trang National Interest, vụ hệ thống tên lửa phòng không S-125 bắn hạ máy bay tàng hình F-117 của Mỹ là điển hình cho việc nắm ưu thế công nghệ không hẳn đã giành được chiến thắng trong thực chiến.

Tuấn Trần