Hành trình kết nối xanh: Làng đan Phò Trạch, làm du lịch từ cỏ

Trong tập phát sóng tuần này, hai khách mời MC Huyền Châu và nhiếp ảnh gia Khánh Phan sẽ khám phá một ngôi làng đậm chất Huế, nơi những bó cỏ bàng được giã đều tay và kết tinh thành ký ức văn hóa sống động: Làng đan Phò Trạch.

Làng đan Phò Trạch-nơi thấu hiểu sự tinh tế từ sợi cỏ bàng

Nằm cách trung tâm thành phố Huế khoảng 50km về phía Bắc, làng đan Phò Trạch là một điểm đến lý tưởng cho những ai yêu du lịch văn hóa và muốn hiểu sâu hơn về một Huế mộc mạc, bình dị mà không kém phần tinh tế. Khác với vẻ trầm mặc của lăng tẩm hay sự nên thơ của dòng Hương giang, Phò Trạch mang vẻ đẹp rất đời thường, nơi cây cỏ bàng vươn mình trên đồng bằng thềm biển, trải dài như tấm thảm thiên nhiên. Nghề đan từ cỏ bàng ở đây đã có tuổi đời hơn 400 năm, khởi nguồn từ thời lập làng, gắn bó máu thịt với từng thế hệ cư dân. Cây bàng được trồng xen trong ruộng, bãi bồi, sau một năm mới thu hoạch được. Cắt, phơi, giã, bó, tất cả đều được thực hiện hoàn toàn thủ công. “Giã bàng” là công đoạn đặc biệt quan trọng trong quy trình đan lát. Đừng tưởng việc này nhẹ nhàng như giã gạo, thực tế giã bàng đòi hỏi sức lực và kỹ thuật cao hơn gấp bội. Chỉ khi cỏ bàng được giã mềm và đều, mới có thể đưa vào đan thành phẩm. Thường sẽ có hai người đàn ông phụ trách giã, một người đứng lên điều khiển cối, người còn lại giữ bó cỏ, liên tục đảo tay để đảm bảo độ mềm đồng đều. Một bó bàng mất khoảng 40–45 phút giã liên tục. Tiếng cối dập đều tay vang lên như tiếng trống làng, vừa là âm thanh lao động, vừa là nhịp thở của truyền thống.

Những sản phẩm độc đáo làm từ cỏ bàng

Nơi cỏ bàng "hóa vàng" dưới bàn tay nghệ nhân

Một trong những gương mặt tiêu biểu của làng nghề là chú Nam, người đã gắn bó hàng chục năm với cỏ bàng. Hàng chục năm miệt mài với nghề, chú không chỉ là người gìn giữ những giá trị truyền thống mà còn là người tiên phong trong việc biến cỏ bàng thành những sản phẩm tinh xảo, mang hơi thở của cuộc sống hiện đại. Chú chia sẻ: “Tôi ra Hà Nội thấy người ta làm đẹp lắm. Về làng, tôi nghĩ: Mình cũng có cỏ, có nghề, tại sao không thử?”. Chính từ suy nghĩ trăn trở ấy, cùng với đôi bàn tay khéo léo và khối óc đầy ắp ý tưởng, gần 300 mẫu sản phẩm mới đã lần lượt ra đời. Từ những chiếc túi xách thanh lịch, mũ nón thời trang, đến những món đồ decor cao cấp, mỗi sản phẩm đều là một minh chứng cho sự tài hoa và óc thẩm mỹ của chú. Những sáng tạo độc đáo của chú Nam đã góp phần quan trọng đưa các sản phẩm từ cỏ bàng Phò Trạch không chỉ vượt ra khỏi lũy tre làng mà còn vươn xa hơn, chinh phục những thị trường khó tính và giới thiệu nét đẹp của làng nghề Việt Nam đến với bạn bè quốc tế.

Làng gốm Phước Tích - nơi cái om cũng mang linh hồn

Rời Phò Trạch, hành trình kết nối xanh ghé qua làng gốm Phước Tích, được ví như một “báu vật sống” khác của đất cố đô. Nơi đây nổi danh với “om cơm tiến vua”, được truyền rằng từng được dùng trong cung đình nhà Nguyễn. Gốm Phước Tích được làm từ đất sét quý ven sông Ô Lâu, nung bằng phương pháp thủ công cổ truyền với men hữu cơ từ tro củi. Ngày xưa, mỗi năm dân làng phải nộp 400 chiếc om để phục vụ bữa ăn của vua nhà Nguyễn. Câu nói “Om Phước Tích – ngon cơm hoàng đế” chính là minh chứng cho đẳng cấp và chất lượng của loại gốm này. Gốm Phước Tích không chỉ đẹp bởi dáng hình mà còn quyến rũ bởi lớp men hữu cơ óng ánh – được tạo ra từ tro củi, nhiệt độ và bàn tay tài hoa của người thợ. Mỗi sản phẩm đều giữ lại hơi thở của đất, của lửa và của một thời vàng son xứ Huế.

Một số sản phẩm làm từ gốm của làng Phước Tích ngày xưa

Chương trình “Hành trình kết nối xanh” không chỉ đơn giản là chuyến đi, mà là lời hứa với truyền thống, với thiên nhiên và với tương lai. Qua từng bó cỏ bàng, từng lò nung đỏ lửa, khán giả thấy được giá trị của sự bền bỉ, của đôi tay cần mẫn và kết nối hiện tại với cội nguồn và thắp lên hy vọng xanh cho tương lai.