Hành động toàn diện trong kiểm soát sốt xuất huyết

Quang cảnh Hội nghị về sốt xuất huyết năm 2025 tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Đây là thông tin được các chuyên gia y tế đưa ra tại Hội nghị khoa học toàn quốc về sốt xuất huyết Dengue 2025 vừa diễn ra tại Thành phố Hồ Chí Minh.

Theo đánh giá của các chuyên gia y tế, Việt Nam hiện là một trong những điểm nóng về sốt xuất huyết Dengue trên toàn cầu. Tổ chức y tế thế giới (WHO) xếp sốt xuất huyết vào nhóm mười mối đe dọa sức khỏe cần ưu tiên ứng phó. Thực tế mỗi năm trong nước ghi nhận hơn 100.000 ca mắc, riêng năm 2022 từng lên mức cao nhất trong lịch sử với gần 370.000 ca. Trong mười tháng đầu năm 2025, cả nước có 110.503 trường hợp mắc và 23 trường hợp tử vong, tăng hai trường hợp so với cùng kỳ năm 2024.

Số liệu của Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương cho thấy, tỷ lệ mắc sốt xuất huyết trên 100.000 dân nằm trong nhóm cao nhất trong các bệnh truyền nhiễm. Bệnh này lưu hành rộng, tập trung chủ yếu ở phía nam và lan mạnh ra miền bắc, miền trung và Tây Nguyên. Đặc biệt, độ tuổi mắc sốt xuất huyết đã thay đổi với nguy cơ ở mọi lứa tuổi, không chỉ riêng trẻ em như trước.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh phát biểu.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur Thành phố Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Biến đổi khí hậu khiến mật độ muỗi tăng, đô thị hóa nhanh làm thay đổi môi trường sống và sự di chuyển lớn của dân cư tạo điều kiện cho dịch lan rộng. Vì vậy, chiến lược ứng phó phải đồng thời bao gồm dự phòng, giám sát, điều trị, truyền thống và phối hợp đa ngành”.

Không có thuốc điều trị đặc hiệu, sốt xuất huyết buộc hệ thống y tế phải đặt trọng tâm vào phòng bệnh và phát hiện sớm. Theo Giáo sư, Tiến sĩ Vũ Sinh Nam, Cố vấn cao cấp về sốt xuất huyết Dengue thuộc Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, Tổng thư ký Hội Y học dự phòng Việt Nam cho rằng, Việt Nam chỉ có thể kiểm soát hiệu quả dịch khi chuyển hẳn sang mô hình chủ động, tích hợp các biện pháp theo khuyến cáo của WHO.

“Kiểm soát muỗi truyền bệnh, giám sát dịch tễ liên tục, điều trị dựa trên y học chứng cứ, truyền thông thay đổi hành vi và dự phòng bằng tiêm chủng. Chỉ khi các biện pháp được triển khai xuyên suốt từ cộng đồng đến tuyến y tế cơ sở và bệnh viện mới có thể giảm nguy cơ bùng phát dịch”, ông nhấn mạnh.

Ông Benjamin Ping, Tổng Giám đốc Tadeka Việt Nam.

Trong khi đó, qua khảo sát của đơn vị dược phẩm Tadeka Việt Nam cho thấy, người dân vẫn đánh giá thấp mức độ nghiêm trọng của bệnh sốt xuất huyết. “Về nguy cơ, bệnh đã xảy ra quanh năm trên phạm vi cả nước từ nam ra bắc và ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi từ trẻ em cho đến người cao tuổi. Sốt xuất huyết có thể dẫn đến nhập viện, khiến các bậc phụ huynh phải nghỉ làm và trẻ em phải nghỉ học trong thời gian dài, gây áp lực tài chính đáng kể đối với các gia đình và toàn xã hội”, ông Benjamin Ping, Tổng giám đốc Takeda Việt Nam nhấn mạnh.

Điều này cho thấy yêu cầu đặt ra là sự chung tay của toàn xã hội, trong đó có việc duy trì vệ sinh môi trường, loại bỏ điểm đọng nước và chủ động tiếp cận thông tin phòng bệnh. Các chuyên gia y tế thừa nhận, hiện nay chưa có thuốc điều trị đặc hiệu đối với bệnh sốt xuất huyết, vì vậy dự phòng chủ động với vắc xin đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Vaccine sốt xuất huyết của Takeda đã được WHO phê duyệt tại 41 quốc gia với hơn 21 triệu liều được phân phối trên toàn cầu, bên cạnh đó, tổ chức này khuyến nghị sử dụng vắc xin tại các quốc gia có gánh nặng bệnh cao.

Để phòng ngừa sốt xuất huyết một cách toàn diện, các chuyên gia y tế đã nêu ra bốn chiến lược trọng tâm gồm truyền thông đóng vai trò dẫn dắt thay đổi hành vi, phải rõ ràng, kịp thời, áp dụng nhiều hình thức phù hợp với từng nhóm dân cư. Thứ hai là nâng cao năng lực điều trị tuyến cơ sở giúp giảm tỷ lệ ca nặng và tử vong.

Thông tin truyền thông phòng chống sốt xuất huyết.

Thứ ba, dự phòng cần được triển khai đồng bộ từ kiểm soát muỗi đến tiêm chủng và thứ tư là làm tốt dự báo dịch dựa trên công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI) mở ra hướng tiếp cận hiện đại, tăng độ chính xác trong cảnh báo sớm, hỗ trợ các địa phương chủ động chuẩn bị nguồn lực, giảm thiểu rủi ro bùng phát dịch trên diện rộng.

Thực tiễn cho thấy, khi dịch bùng phát rộng đã tác động lớn đến đời sống kinh tế-xã hội, do đó cách tiếp cận toàn diện kết hợp dự phòng chủ động, nâng cao năng lực hệ thống y tế và đẩy mạnh truyền thông được xem là nền tảng quan trọng để Việt Nam nói chung và Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng ứng phó hiệu quả hơn với sốt xuất huyết trong thời gian tới.

NHẬT THÀNH