Hàng Việt rộng cửa vào EU nhờ Hiệp định Thương mại tự do

EVFTA là động lực thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu

Theo Bộ Công Thương, kim ngạch thương mại Việt Nam - EU tăng từ 55,4 tỷ USD năm 2020 lên 68,3 tỷ USD năm 2024, với xuất khẩu của Việt Nam đạt 40,1 tỷ USD năm 2024. Trong 8 tháng/2025, xuất khẩu của Việt Nam sang EU (27 nước) đạt 36,94 tỷ USD, tăng 8,1%, tương ứng tăng 2,78 tỷ USD so với cùng kỳ năm trước. Những con số này chứng minh EVFTA không chỉ là thỏa thuận trên giấy, mà là động lực thực sự thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu.

EVFTA mang lại lợi thế cạnh tranh vượt trội cho hàng hóa Việt Nam trên thị trường EU

EVFTA nổi lên như một đòn bẩy chiến lược, mang lại lợi thế cạnh tranh vượt trội cho hàng hóa Việt Nam trên thị trường EU. Với cam kết xóa bỏ gần 99% dòng thuế trong vòng 7 năm, EVFTA không chỉ giảm chi phí xuất khẩu mà còn mở ra cơ hội chiếm lĩnh thị phần từ các đối thủ truyền thống.

Đơn cử, thuế suất đối với áo sơ mi xuất khẩu sang Đức giảm từ 12% xuống 0%, giúp tiết kiệm gần 1 triệu USD cho một lô hàng 1 triệu chiếc áo. Tương tự, thuế suất cà phê rang xay giảm từ 7-11% xuống 0%, tạo lợi thế lớn cho các nhà xuất khẩu Việt Nam so với Brazil hay Indonesia.

Bà Phương Nguyễn, Giám đốc điều hành Công ty TradeComply, nhấn mạnh rằng EVFTA là "đòn bẩy vàng" cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) Việt Nam. Việc thuế suất bằng 0 không chỉ giúp giành lại thị phần mà còn thúc đẩy đầu tư vào công nghệ, nâng tầm sản phẩm. Ngành dệt may, da giày, gỗ nội thất, nông sản chế biến và thủy sản; những ngành xuất khẩu chủ lực mà Việt Nam đang hưởng ưu đãi.

Cụ thể, khoảng 90% sản phẩm gỗ được EU đưa về mức thuế 0% ngay khi EVFTA có hiệu lực, dẫn đến Việt Nam chiếm hơn 10% thị phần nội thất gỗ tại EU chỉ trong 5 năm, trở thành nguồn cung cấp quan trọng tại Đức, Pháp và Hà Lan. Trước đây, sản phẩm gỗ Việt chủ yếu ở phân khúc gia công giá rẻ, nay đã hiện diện trong các chuỗi bán lẻ lớn, thậm chí cạnh tranh ở phân khúc cao cấp vốn thuộc về Italy và Ba Lan.

Không chỉ dừng lại ở đó, các ngành nông sản như cà phê, hạt điều, hồ tiêu, rau quả chế biến; thủy sản như tôm và cá tra; da giày và điện tử cũng đang tận dụng EVFTA để gia tăng hiện diện. Thủy sản mở rộng thị phần nhờ tiêu chuẩn an toàn thực phẩm nghiêm ngặt, trong khi da giày hưởng lợi từ việc xóa bỏ gần như toàn bộ thuế, tạo ưu thế trước đối thủ châu Á. Ngành điện tử hưởng lợi kép từ miễn thuế và dòng dịch chuyển đầu tư từ các tập đoàn đa quốc gia.

Doanh nghiệp cần xây dựng một chiến lược đồng bộ để giữ vững lợi thế và mở rộng thị phần

Ông Trần Ngọc Quân, Tham tán thương mại tại Bỉ và EU khẳng định: EVFTA đã mang lại lợi thế lớn cho Việt Nam, là cơ hội để doanh nghiệp đa dạng hóa thị trường và gia tăng sự hiện diện tại EU. Tuy nhiên, cơ hội luôn đi kèm với thách thức. Ông Trần Ngọc Quân cũng cảnh báo rằng doanh nghiệp Việt Nam sẽ phải đối mặt với sự siết chặt kiểm tra an toàn thực phẩm và các biện pháp tự vệ đối với thép và hợp kim.

Bà Nguyễn Thị Hoàng Thúy, Tham tán thương mại tại Thụy Điển cũng cho rằng, về dài hạn, khi EU quay trở lại quỹ đạo phát triển bền vững, chỉ những doanh nghiệp đáp ứng chuẩn xanh, sản xuất có trách nhiệm mới duy trì được vị thế. Đây là điều kiện bắt buộc, không còn là sự lựa chọn. Những yêu cầu khắt khe này đặt ra bài toán khó cho doanh nghiệp Việt Nam khi phải vừa đáp ứng tiêu chuẩn cao, vừa cạnh tranh với các đối thủ quốc tế.

Để giữ vững lợi thế và mở rộng thị phần tại EU, Việt Nam cần xây dựng một chiến lược đồng bộ. Trên bình diện chính sách, cần tăng cường phối hợp với các hiệp hội ngành hàng, siết chặt quản lý xuất xứ để ngăn chặn tình trạng lẩn tránh, đồng thời tận dụng tối đa cơ chế của EVFTA và các FTA khác.

Theo các chuyên gia, việc tìm kiếm giải pháp đột phá không chỉ dừng ở đổi mới sản phẩm, dịch vụ, mà còn bao gồm nâng cấp năng lực quản trị, ứng dụng công nghệ số, xây dựng thương hiệu, và tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) đã ký kết để mở rộng thị trường... không chỉ dừng lại ở việc mở rộng thị trường, các doanh nghiệp còn cần nâng cao chất lượng xuất khẩu, đẩy mạnh tỷ lệ nội địa hóa, đổi mới công nghệ và hình thành chuỗi cung ứng bền vững, có như vậy mới gia tăng năng lực cạnh tranh, tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới.

Bên cạnh đó, yêu cầu cấp thiết là phải chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh, bền vững; đầu tư công nghệ chế biến, đóng gói và truy xuất nguồn gốc để đáp ứng ngay từ đầu các tiêu chuẩn khắt khe của EU. Doanh nghiệp cũng phải nghiêm túc khắc phục những cảnh báo liên quan đến an toàn thực phẩm để giữ vững niềm tin của thị trường. Qua đó, góp phần đưa thương hiệu Việt nâng cao uy tín quốc gia và tạo động lực phát triển bền vững cho nền kinh tế.

Đức Thuận