Hàng trăm cuộc họp trong 2 năm để điều chỉnh danh mục thuốc BHYT

Ngày 28-11, Bộ Y tế tổ chức hội thảo lấy ý kiến đối với dự thảo Thông tư ban hành danh mục thuốc hóa dược, sinh phẩm, chất phóng xạ và chất đánh dấu thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT, thay thế Thông tư 20/2022.

Đây là đợt cập nhật danh mục thuốc BHYT lớn nhất trong 8 năm với nhiều thay đổi quan trọng liên quan đến quyền lợi của người bệnh và cân đối quỹ BHYT.

Đợt bổ sung số lượng thuốc lớn nhất vào danh mục

Phát biểu tại hội thảo, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà nhấn mạnh thuốc luôn chiếm tỉ trọng lớn trong tổng chi khám chữa bệnh BHYT. Việc bảo đảm quyền lợi về thuốc cho người tham gia BHYT đóng vai trò quan trọng trong thực hiện hiệu quả chính sách BHYT và chính sách bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của nhân dân.

Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Vũ Mạnh Hà. Ảnh: TRẦN MINH

Tỉ lệ thuốc trên tổng chi khám chữa bệnh BHYT vẫn chiếm tỉ trọng chi tiêu lớn nhất từ quỹ BHYT. Cụ thể, năm 2022 là 40,01 nghìn tỉ đồng, chiếm 33,41%; năm 2023 là 45,841 nghìn tỉ đồng, chiếm 32,82%; năm 2024 là 50,784 nghìn tỉ đồng, chiếm 31,22%.

“Việc lựa chọn sử dụng và chi trả BHYT cho thuốc một cách hợp lý cần được quan tâm để góp phần giảm chi phí điều trị, sử dụng hiệu quả quỹ BHYT và giảm chi tiền túi của người dân", ông Hà nói.

Cũng theo ông Hà, lần cập nhật, sửa đổi, bổ sung lần này còn tập trung mở rộng danh mục thuốc cho trạm y tế xã, thực hiện đúng chủ trương của Nghị quyết 72 và Chỉ thị 52 về phát triển hệ thống y tế, nâng cao chất lượng, hiệu quả y tế cơ sở, tăng cường tiếp cận y tế đầy đủ, thuận lợi cho người dân ngay tại cấp ban đầu.

Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế) Trần Thị Trang cho biết danh mục thuốc lần này đảm bảo mục tiêu, giải pháp mở rộng phạm vi, quyền lợi chi trả của quỹ BHYT, nghiên cứu cơ chế tăng nguồn tài chính cho quỹ BHYT.

Trừ đợt điều chỉnh năm 2022 dành riêng cho thuốc phòng chống COVID-19, danh mục thuốc BHYT đã 8 năm chưa được sửa đổi tổng thể. Theo bà Trang, lần này rà soát, cập nhật này là đợt bổ sung số lượng thuốc lớn nhất từ trước đến này.

Theo đó, Bộ Y tế đã rà soát toàn bộ 1.037 hoạt chất trong danh mục thuốc được quy định tại Thông tư 20. Kết quả rà soát, Bộ Y tế đề xuất bổ sung 81 thuốc mới vào danh mục (nhiều nhất là nhóm thuốc điều trị ung thư, tiếp đó là kháng sinh, tim mạch, tiểu đường), thay đổi quy định về tỉ lệ, điều kiện thanh toán đối với 41 thuốc, đồng thời đưa ra khỏi danh mục 130 thuốc không còn đáp ứng tiêu chí.

Nhóm chống nhiễm khuẩn (kháng nấm, kháng khuẩn, ký sinh trùng) tiếp tục được bổ sung do tỉ lệ mắc bệnh cao và ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng bệnh nhân.

Danh mục cũng mở rộng nhóm tim mạch, nội tiết - đái tháo đường, cùng các thuốc tâm thần - thần kinh, đặc biệt là những thuốc vốn ít phát minh mới và người bệnh khó tiếp cận.

"Đợt này, nhiều thuốc bị phản ánh hiệu quả điều trị thấp hoặc không còn được các cơ sở y tế đấu thầu cũng đã được đưa vào diện xem xét loại bỏ để tạo dư địa bổ sung thuốc mới có chi phí hiệu quả cao hơn", bà Trang nhấn mạnh.

ThS Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ BHYT (Bộ Y tế). Ảnh: TT

Đưa 357 thuốc về trạm y tế xã: Đột phá cho tuyến cơ sở

Dự thảo thông tư cũng điều chỉnh phạm vi sử dụng thuốc, không chỉ theo hạng bệnh viện, cấp cơ bản, mà mở rộng 357 thuốc thuộc phạm vi được sử dụng tại trạm y tế xã, cấp cơ sở y tế ban đầu.

Các nhóm thuốc ưu tiên gồm: thuốc kháng viêm, giảm đau; thuốc điều trị nhiễm khuẩn; thuốc tim mạch, tăng huyết áp; thuốc điều trị đái tháo đường; thuốc tâm thần và tâm thần kinh an toàn cho ngoại trú.

Bà Nguyễn Khánh Phương, Viện trưởng Viện Chiến lược và Chính sách y tế (Bộ Y tế), đánh giá việc tăng cường 357 thuốc về trạm y tế xã là một đột phá, giúp mở rộng đáng kể các dịch vụ mà y tế tuyến đầu có thể cung ứng.

Bà Phương cũng cho rằng danh mục thuốc mới phù hợp với mô hình bệnh tật tại Việt Nam. "Tuy nhiên, nên có so sánh, phân tích sâu hơn để hiểu rõ hơn rằng danh mục này đáp ứng như thế nào về nhu cầu điều trị, giúp giảm gánh nặng bệnh tật. Khi đó, đánh giá tác động đối với chính sách sẽ được nhìn được toàn diện hơn", bà Phương nói.

PGS.TS Nguyễn Hoàng Anh, Phó Trưởng khoa Dược - Bệnh viện Bạch Mai, kiến nghị một số loại thuốc nên ưu tiên cho các cơ sở khám chữa bệnh ở cấp chuyên môn kỹ thuật chuyên sâu, hạn chế dùng ở tuyến dưới để đảm bảo an toàn, hiệu quả.

"Danh mục thuốc được đề xuất nhìn chung tương đối ổn, tuy nhiên, về danh mục kháng sinh, cần điều chỉnh một số chỉ định ở một số loại thuốc. Cùng với đó, một số thuốc mang tính bổ trợ cũng nên cân nhắc đưa vào danh mục, hoặc nên có yêu cầu cụ thể hơn để thăm dò, phân tích phản hồi về hiệu quả điều trị từ các cơ sở khám chữa bệnh", ông Hoàng Anh nói.

Trong khi đó, theo Thứ trưởng Thường trực Vũ Mạnh Hà, trạm y tế xã đang và sẽ được tạo thêm nhiều điều kiện để phát triển. Nhân lực tại trạm y tế cũng sẽ được bổ sung, nâng cao, do đó không nên quá lo ngại về năng lực của trạm y tế hay việc sử dụng thuốc tại trạm y tế.

"Những thuốc được đưa vào danh mục thuốc BHYT đợt này chắc chắn phải là thuốc tốt. Các đơn vị cần phải thương thảo, cân bằng làm sao để người bệnh được hưởng thuốc tốt nhất", ông Hà nói thêm.

Đây được đánh giá là đợt cập nhật danh mục thuốc lớn nhất trong 8 năm, với nhiều thay đổi quan trọng liên quan đến quyền lợi của người bệnh và cân đối quỹ BHYT. Ảnh: TRẦN MINH

Tăng chi từ quỹ BHYT khoảng 2.600 tỉ đồng mỗi năm

Theo Vụ trưởng Vụ BHYT Trần Thị Trang, quá trình đánh giá, rà soát danh mục thuốc BHYT đã được thực hiện trong gần 3 năm, với sự tham gia của nhiều chuyên gia, đơn vị, doanh nghiệp, hội đồng.

Theo thống kế, năm 2024, có khoảng 40 triệu người đi khám chữa bệnh BHYT với tổng cộng 186 triệu lượt khám nội trú và ngoại trú, quỹ BHYT chi gần 160 nghìn tỉ đồng, mức thu cũng tương đương. “Chúng ta mới chỉ cân đối được quỹ ở mức tối thiểu. Có những năm mức chi còn cao hơn mức thu, vì thế rất cần mở rộng bao phủ BHYT từ nhiều nguồn khác", bà Trang cho hay.

Theo tính toán, việc cập nhật danh mục lần này sẽ làm tăng chi BHYT khoảng 2.600 tỉ đồng/năm; đồng thời có thể giảm 1.700 tỉ đồng nhờ loại bỏ thuốc kém hiệu quả

Mặc dù quỹ BHYT hiện vẫn cân đối thu - chi nhờ phần dự phòng, khoản dự phòng này chỉ đủ cho khoảng 2 năm tới.

Do đó, Bộ Y tế đang nghiên cứu đề xuất tăng mức đóng BHYT theo lộ trình, bắt đầu từ năm 2027; mở rộng nguồn tài chính (BHYT bổ sung, bảo hiểm thương mại); cùng với đó là tăng hỗ trợ cho nhóm yếu thế (người nghèo, cận nghèo, người thu nhập thấp, người cao tuổi, các đối tượng chính sách).

Bộ Y tế cũng đề xuất mở rộng nguồn thu cho quỹ thông qua chính sách thuế thuốc lá, cũng như huy động từ chương trình Mục tiêu quốc gia đối với các hoạt động sàng lọc, dự phòng.

Các giải pháp này được kỳ vọng giúp giảm chi phí không hiệu quả, tạo nguồn để chi cho thuốc mới, trang thiết bị và kỹ thuật hiện đại cho người bệnh.

Bộ Y tế cũng đang xây dựng đề án thí điểm để thống nhất cơ chế hỗ trợ thuốc, gắn với mục tiêu trong tương lai tiến tới miễn viện phí cơ bản cho người dân thông qua việc kết hợp nguồn từ ngân sách, quỹ BHYT và nguồn xã hội hóa.

Thông tư dự kiến có hiệu lực từ tháng 1-2026.

THANH TÚ