Hàng trăm cục huyết khối bít tắc mạch máu do thuốc lá

Ông N.N.P (43 tuổi, trú tại Khánh Hòa) được chuyển lên TPHCM cấp cứu trong tình trạng nguy kịch, đe dọa tính mạng.

Hai ngày trước khi nhập viện, ông P. bắt đầu cảm thấy những cơn đau ngực âm ỉ sau xương ức, lan lên vai trái. Ban đầu, ông P. chỉ nghĩ đó là dấu hiệu mệt mỏi thông thường. Nhưng chỉ sau 5 giờ, cơn đau trở nên dữ dội, kèm theo khó thở, buộc ông phải đi cấp cứu tại bệnh viện địa phương.

Kết quả xét nghiệm và chụp mạch vành cho thấy động mạch liên thất trước (mạch máu chính nuôi tim) bị hàng trăm cục máu đông bít tắc gần như hoàn toàn, kéo dài 15cm từ lỗ xuất phát đến mỏm tim. Chẩn đoán cuối cùng là nhồi máu cơ tim cấp, một tình trạng nguy kịch đe dọa tính mạng.

Tại bệnh viện, bệnh nhân được điều trị bằng thuốc chống đông và chuyển lên TPHCM để can thiệp khẩn cấp. Ê-kíp cấp cứu đã phải hút huyết khối và đặt stent để tái thông mạch vành.

Tuy nhiên, quá trình này tiềm ẩn nhiều rủi ro chết người. Nếu các mảng huyết khối vỡ ra trong lúc can thiệp có thể trôi đi, gây tắc mạch máu não dẫn đến đột quỵ hoặc làm tắc mạch ngoại biên, chặt đứt dòng máu đến tim, khiến bệnh nhân ngưng tim hoặc đột tử.

Thuốc lá gây tắc mạch máu.

Chức năng tim của bệnh nhân chỉ còn 20%, cho thấy tình trạng suy tim nặng. Nếu chờ 2-3 ngày để huyết khối tan hết, nguy cơ sốc tim hoặc ngưng tim đột ngột là rất cao. Vì vậy, bác sĩ quyết định thực hiện "thủ thuật kép": vừa hút huyết khối vừa sử dụng thuốc giãn vi mạch vành và đặt stent. Để đảm bảo an toàn, bác sĩ sử dụng ống thông lớn để hút sạch máu đông, đồng thời chuẩn bị hệ thống tim phổi nhân tạo (ECMO) sẵn sàng ứng phó với mọi tình huống nguy cấp.

Huyết khối mạch vành là một tình trạng nghiêm trọng khi một hoặc nhiều cục máu đông hình thành trong mạch máu nuôi tim. Cục máu đông không chỉ chặn dòng máu mà còn có thể vỡ ra và di chuyển đến nơi khác trong cơ thể, gây ra các tình trạng đe dọa tính mạng như đột quỵ, nhồi máu cơ tim. Nghiên cứu cho thấy huyết khối mạch vành gây ra 1/3 số ca đột tử do tắc nghẽn hoàn toàn động mạch vành.

Theo bác sĩ chuyên khoa 2 Huỳnh Ngọc Long, nguyên là Phó khoa Thông tim can thiệp - Viện Tim mạch TPHCM, nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nguy kịch của bệnh nhân chính là thói quen hút thuốc lá hơn 20 năm, hơn một gói mỗi ngày.

Hút thuốc lá là yếu tố hàng đầu làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông trong mạch vành, dẫn đến nhồi máu cơ tim cấp. Các xét nghiệm cho thấy cơ địa ông P. dễ đông máu hơn người bình thường, kết hợp với tác động của thuốc lá, đã khiến mảng xơ vữa trong mạch vành nứt vỡ, tạo điều kiện cho hàng trăm cục máu đông hình thành, chặn đứng dòng máu nuôi tim.

Người hút thuốc có nguy cơ xuất hiện nhồi máu cơ tim tăng gấp đôi so với những người không hút thuốc và khi đã xuất hiện nhồi máu cơ tim thì ít nhất 60% những người hút thuốc lá có nguy cơ tử vong cao hơn so với những người không hút thuốc.

Phương Thúy