Hàng loạt sông vượt lũ lịch sử, nhiều hồ chứa đang xả điều tiết

Mưa đặc biệt lớn, nhiều nơi vượt 800–1.000mm

Bộ Nông nghiệp và Môi trường cho biết, từ chiều 19 đến tối 20/11, các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk và Khánh Hòa xuất hiện mưa rất to đến đặc biệt lớn, nhiều trạm đo ghi nhận lượng mưa trên 250mm. Một số nơi ở Đắk Lắk mưa tới 332mm (Sông Hinh), 297mm (Ea M'Đoal), trong khi Khánh Hòa ghi nhận lượng mưa cực lớn: Hồ Hoa Sơn 684mm, Hồ Đá Đen 344mm.

Tính từ 16 đến 21/11, Đắk Lắk là tâm mưa lớn nhất, tổng lượng mưa phổ biến 500–1.000mm, có điểm vượt 1.800mm. Riêng ngày 19/11, khu vực Đắk Lắk (thuộc địa bàn tỉnh Phú Yên cũ) ghi nhận mưa đặc biệt lớn trên diện rộng, có nơi lên tới 841mm.

Mưa lũ đặc biệt lớn tại Trung Bộ: Hàng loạt sông vượt lũ lịch sử, nhiều hồ chứa đang xả điều tiết.

Dự báo trong ngày 21–22/11, phía Đông các tỉnh từ Đà Nẵng đến Đắk Lắk và khu vực phía Bắc Khánh Hòa tiếp tục có mưa vừa đến mưa to, cục bộ mưa rất to trên 150mm.

Lũ trên sông Ba, sông Kỳ Lộ (Đắk Lắk) và sông Dinh (Khánh Hòa) đã đạt đỉnh vượt lũ lịch sử từ 0,2–1,1m. Một số trạm xuất hiện mực nước cao nhất trong nhiều chục năm qua.

Lúc 6h ngày 21/11, mực nước trên nhiều sông vẫn ở mức cao: Sông Ba tại Củng Sơn đạt 33,86m, chỉ dưới báo động 3 là 0,64m; tại Phú Lâm 3,1m (trên báo động 2: 0,4m). Sông Kôn tại Thạnh Hòa 7,26m, trên báo động 2: 0,26m. Sông Dinh tại Ninh Hòa 6,28m, vượt báo động 3: 0,58m. Sông Krông Ana tại Giang Sơn 426,39m, vượt báo động 3: 2,39m và tiếp tục lên.

Dự báo 24 giờ tới, lũ trên sông Ba và sông Kôn sẽ xuống; riêng sông Krông Ana vẫn duy trì trên mức báo động 3.

Đêm 20 và ngày 21/11, Bắc Biển Đông có gió đông bắc cấp 7–8, giật cấp 9–10. Vùng biển từ Nam Quảng Trị đến Quảng Ngãi, phía Bắc Biển Đông và khu vực từ Gia Lai đến TP.HCM đều có gió mạnh cấp 6–7, giật cấp 8–9, cảnh báo nguy hiểm cho tàu thuyền.

Hồ chứa đồng loạt xả điều tiết, đã cắt giảm hơn 109 triệu m³ nước. Đến 7h ngày 21/11, phần lớn các hồ thủy điện, thủy lợi khu vực Trung Bộ – Tây Nguyên đang xả điều tiết để giảm lũ cho hạ du. Riêng liên hồ chứa sông Ba đã cắt giảm được 109,7 triệu m³ nước.

Tại Bắc Trung Bộ, 2.323 hồ thủy lợi đạt 80–96% dung tích thiết kế, hiện có 132 hồ hư hỏng. Khu vực Nam Trung Bộ và Tây Nguyên cũng có 1.773 hồ đạt 87–96% dung tích, trong đó 61 hồ hư hỏng.

Các tuyến đê từ Quảng Trị tới Khánh Hòa chủ yếu có nhiệm vụ ngăn mặn, giữ ngọt, nên khi lũ lớn đều bị tràn. Đến sáng 21/11, nhiều tuyến đê vẫn bị ngập: Ở Gia Lai: đê bao hạ lưu sông Kôn, Hà Thanh và đê Đông đầm Thị Nại. Ở Đắk Lắk: các tuyến đê hạ lưu sông Kỳ Lộ. Ở Khánh Hòa: đê sông Dinh tại Ninh Hòa còn ngập.

Theo báo cáo nhanh của Cục Quản lý đê điều và Phòng, chống thiên tai, mưa lớn kéo dài từ ngày 16 đến 21/11 đã gây thiệt hại rất nghiêm trọng tại các tỉnh Gia Lai, Đắk Lắk, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Huế và Đà Nẵng. Tổng cộng 52 người chết và mất tích, hàng chục nghìn nhà dân bị ngập, diện tích canh tác thiệt hại lớn và nhiều tuyến giao thông trọng yếu tê liệt.

Thiệt hại tăng nhanh: hàng loạt khu dân cư ngập sâu nhiều mét, giao thông chia cắt

Theo Cục Quản lý đê điều và Phòng chống thiên tai, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, từ khu vực Gia Lai, Đắk Lắk đến Khánh Hòa, mưa lớn kéo dài đã khiến hàng trăm thôn, buôn bị cô lập. Tại Đắk Lắk – tâm điểm mưa đặc biệt lớn – nhiều huyện như Krông Bông, Krông Ana, M'Drắk ghi nhận tình trạng ngập sâu từ 1–2,5m, nhiều nơi nước lên nhanh trong đêm khiến người dân không kịp trở tay.

Tại Gia Lai, các xã Tuy Phước, Tuy Phước Đông, Tuy Phước Tây, An Nhơn, Quy Nhơn cùng nhiều khu vực ven sông Ba và sông Kôn bị ngập rộng, giao thông bị chia cắt. Một số tuyến tỉnh lộ và quốc lộ bị sạt lở taluy, đất đá vùi lấp mặt đường, các phương tiện không thể lưu thông.

Ở Đắk Lắk, thiệt hại đặc biệt nghiêm trọng tập trung tại các xã Ea Ly, Ea Bá, Đức Bình, Vân Hòa, Hòa Mỹ, Suối Trai, Krông Bông, Ea Wer, Ea Súp… Nước lũ dâng đã tràn vào hàng nghìn nhà dân, nhiều hộ phải sơ tán khẩn cấp trong đêm. Các vùng trũng như Krông Ana, Krông Bông ghi nhận nước lên nhanh sau khi sông Krông Ana vượt báo động 3 hơn 2m – mức cao nhất trong nhiều năm.

Khánh Hòa là một trong những địa phương thiệt hại nặng nhất khi mưa đặc biệt lớn trút xuống trong hai ngày 20–21/11. Hàng loạt xã, phường ở Ninh Hòa, Nha Trang và Cam Ranh bị ngập sâu. Nhiều khu dân cư ở Ninh Hòa như Nam Ninh Hòa, Bắc Ninh Hòa, Đông Ninh Hòa ngập 0,8–1,5m, nước tràn qua đê ngăn mặn khiến tình trạng lũ dâng càng nghiêm trọng.

Do lượng nước đổ về quá lớn, nhiều tuyến đê từ Gia Lai đến Khánh Hòa bị tràn hoặc ngập: Đê sông Kỳ Lộ, đê Đông đầm Thị Nại, đê hạ lưu sông Ba (Gia Lai) bị ngập kéo dài. Đê hạ lưu sông Krông Ana (Đắk Lắk) vỡ mái nhiều đoạn, nước tràn mạnh gây ngập lan rộng. Đê sông Dinh tại Ninh Hòa (Khánh Hòa) vẫn đang ngập, khiến nước lũ tràn sâu vào nội thị.

Hàng chục điểm sạt lở lớn xuất hiện ở các tuyến đường miền núi. Một số huyện tại Khánh Hòa, Đắk Lắk và Gia Lai ghi nhận sạt lở đất vùi lấp đường giao thông liên xã, chia cắt hoàn toàn nhiều khu dân cư.

Hệ thống điện tại nhiều xã miền núi bị gián đoạn do cột điện gãy đổ. Một số trạm biến áp phải tạm ngừng hoạt động để đảm bảo an toàn.

Mưa lũ kéo dài gây ngập úng hàng chục nghìn hécta hoa màu. Tại Đắk Lắk, các vùng cà phê, hồ tiêu, lúa nước bị thiệt hại lớn, nhiều diện tích bị cuốn trôi hoàn toàn. Ở Gia Lai, lũ quét ở các lưu vực sông Ayun và sông Ba gây mất trắng nhiều diện tích ngô, sắn đang thời kỳ thu hoạch. Tại Khánh Hòa, nước lũ từ sông Dinh và sông Tô Hạp đổ về cuốn trôi nhiều diện tích lúa vụ mùa và cây ăn quả.

Tính đến sáng 21/11, hàng nghìn hộ dân tại Gia Lai, Đắk Lắk và Khánh Hòa đã phải sơ tán do ngập sâu hoặc nguy cơ sạt lở. Các lực lượng quân đội, công an, dân quân tự vệ đã huy động xuồng, ca nô, xe lội nước và lực lượng tại chỗ để đưa người dân ra khỏi vùng nguy hiểm.

Nhiều địa phương ghi nhận cảnh cán bộ, chiến sĩ lội nước sâu tới ngực để đưa người già, trẻ nhỏ và người yếu thế đến khu vực an toàn. Một số trường học, trụ sở xã, nhà văn hóa thôn được trưng dụng làm nơi tránh trú tạm thời, đảm bảo ăn uống, chỗ ở trong thời gian mưa lũ.

Thủ tướng Chính phủ đã ban hành liên tiếp 5 công điện từ ngày 16 đến 20/11, yêu cầu các tỉnh Trung Bộ – Tây Nguyên dồn lực cứu hộ, đảm bảo an toàn cho người dân, tuyệt đối không để xảy ra thiếu đói, rét hoặc bệnh dịch sau lũ.

Tô Hội