Hàn Quốc kỳ vọng tỏa sáng trong vai trò 'ngoại giao cầu nối' tại APEC 2025

Hội nghị APEC 2025 dự kiến diễn ra từ ngày 31/10-1/11 tại Gyeongju, Hàn Quốc. (Nguồn: Getty Images)

Theo bài viết, với tư cách là nước chủ nhà của APEC 2025, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung sẽ cần xử lý mối quan hệ Mỹ-Trung Quốc đang căng thẳng, đồng thời thúc đẩy hợp tác thương mại và hòa bình trên Bán đảo Triều Tiên.

“Thế khó” của Hàn Quốc

Tuần lễ cấp cao APEC lần thứ 32 dự kiến diễn ra từ ngày 31/10 - 1/11 tại thành phố Gyeongju sẽ là cơ hội để Hàn Quốc thể hiện vai trò lãnh đạo trên trường quốc tế, dưới thời Tổng thống Lee Jae Myung. Vị chính trị gia 61 tuổi từng tuyên bố tại Đại hội đồng Liên hợp quốc lần thứ 80 hồi tháng 9/2025 rằng “một nước Đại Hàn Dân Quốc mới đã hoàn toàn trở lại với cộng đồng quốc tế”.

Chính quyền của Tổng thống Lee Jae Myung luôn nhấn mạnh nguyên tắc chính sách “ngoại giao thực dụng tập trung vào lợi ích quốc gia”, theo đó bày tỏ tầm nhìn về việc Hàn Quốc sẽ đóng vai trò là “cầu nối giao lưu và hợp tác" giữa phương Đông và phương Tây”.

Vai trò cầu nối của Hàn Quốc ngày càng trở nên quan trọng khi trật tự thương mại tự do toàn cầu đang phải đối mặt với những thách thức chưa từng có. Sự bất ổn này đặt lên vai quốc gia Đông Bắc Á trách nhiệm lớn hơn với tư cách là nước chủ nhà, giữa bối cảnh nhiều nước láng giềng ở châu Á-Thái Bình Dương bị ảnh hưởng trực tiếp bởi sự thay đổi trong quyền lực toàn cầu.

Do đó, Tuần lễ cấp cao lần này có thể là một diễn đàn cho đối thoại mới, hoặc có thể là một diễn đàn của những đối đầu.

Điểm nhấn của APEC 2025 dự kiến là cuộc gặp giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Đây là cuộc gặp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo hàng đầu thế giới sau 6 năm và đồng thời cũng là chuyến thăm đầu tiên của cả hai tới Hàn Quốc sau 13 năm.

Điều này sẽ mang đến cho Tổng thống Lee Jae Myung một cơ hội hiếm có để thúc đẩy đối thoại giữa Washington và Bắc Kinh, cũng là dịp để Hàn Quốc chứng minh uy tín với tư cách là một bên trung lập.

Ngoài ra, những diễn biến quan trọng cần theo dõi bao gồm liệu Mỹ và Trung Quốc có thể đạt được thỏa hiệp tạm thời về các vấn đề như thuế quan và kiểm soát xuất khẩu chất bán dẫn và đất hiếm hay không.

Tuy nhiên, những sự kiện tốt đẹp đã nối tiếp những sự kiện xấu. Về mặt tích cực, quyết định của Trung Quốc từ bỏ các đặc quyền dành cho các nước đang phát triển trong các hiệp định của Tổ chức thương mại thế giới (WTO) báo hiệu khả năng sẵn sàng giảm leo thang căng thẳng trước thềm APEC 2025

Ở chiều ngược lại, việc Trung Quốc tăng cường đáng kể các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đất hiếm vào tháng 10/2025 đã tạo ra điểm nghẽn mới trong chuỗi cung ứng công nghệ cao và quốc phòng toàn cầu, cũng như chuỗi cung ứng chế biến hạ nguồn.

Hiện có hai kịch bản có thể xảy ra, đó là Trung Quốc có thể đề nghị nới lỏng việc thực thi hoặc trì hoãn việc triển khai để đổi lấy giảm thuế. Hoặc nước này có thể yêu cầu đóng băng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với thiết bị sản xuất chip và chất bán dẫn tiên tiến do Mỹ sản xuất.

Dù sao đi nữa, thời điểm Bắc Kinh đưa ra động thái này dường như mang tính chiến lược – báo hiệu đòn bẩy gia tăng trước cuộc gặp dự kiến giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ-Trung Quốc tại APEC 2025.

Seoul đang đi trên dây?

Ngay cả khi căng thẳng giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tạm thời lắng dịu, Hàn Quốc cũng sẽ có cơ hội tập trung vào mối quan hệ với Trung Quốc, vốn nhận được rất ít sự quan tâm về mặt ngoại giao.

Các chuyến thăm của Tổng thống Hàn Quốc tới Mỹ và Nhật Bản vào đầu nhiệm kỳ của mình đã củng cố liên minh ba bên. Tuy nhiên, Tuần lễ cấp cao APEC lần này cũng mang đến cho đất nước Đông Bắc Á cơ hội kịp thời để củng cố hợp tác với Trung Quốc, đặc biệt là trong việc giải quyết vấn đề hạt nhân của Triều Tiên.

Cuộc gặp được mong đợi giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình càng gây thêm áp lực lên Seoul trong việc cân bằng các lợi ích cạnh tranh.

Vào tháng 8/2025, Tổng thống Lee Jae Myung đã tuyên bố, không thể tiếp tục coi mối quan hệ Hàn Quốc-Mỹ chỉ tập trung vào an ninh, và mối quan hệ Hàn Quốc-Trung Quốc chỉ tập trung vào kinh tế.

"Hàn Quốc sẽ sát cánh cùng Mỹ trong một trật tự thế giới mới và chuỗi cung ứng tập trung vào Mỹ, nhưng Seoul cũng cần quản lý tốt mối quan hệ Hàn Quốc-Trung Quốc", Tổng thống Lee Jae Myung khẳng định hồi tháng 9/2025

Với vai trò là nước chủ nhà APEC năm 2026, Trung Quốc dự kiến sẽ tái khẳng định mối quan hệ hữu nghị và hợp tác với Hàn Quốc, đồng thời có thể đề cập kế hoạch trao đổi, bình thường hóa và phi hạt nhân hóa với Bán đảo Triều Tiên.

Một lĩnh vực đáng quan tâm khác có thể là khả năng Bắc Kinh dỡ bỏ các hạn chế về "Làn sóng văn hóa Hàn Quốc", được áp đặt sau khi Hàn Quốc triển khai Hệ thống phòng thủ tên lửa tầm cao giai đoạn cuối (THAAD) vào năm 2017.

Ngoài ra, Tổng thống Lee Jae Myung có thể thảo luận về việc 5 công ty con của Tập đoàn đóng tàu Hanwha Ocean (Hàn Quốc) đặt trụ sở tại Mỹ, gần đây bị Trung Quốc trừng phạt do liên quan đến các dự án hải quân của Washington.

Việc Triều Tiên tham gia APEC 2025 vẫn chưa chắc chắn, nhưng một cuộc đối thoại giữa Mỹ và Triều Tiên có thể diễn ra trùng thời điểm với sự kiện, mang đến cho Tổng thống Hàn Quốc cơ hội tạo động lực hướng tới sự gắn kết mới.

Nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un đã bày tỏ mong muốn mở lại đối thoại với Mỹ, cho rằng Gyeongju có thể sẽ là nơi thử nghiệm cam kết của ông Lee Jae Myung trong việc đóng vai trò cầu nối trong ngoại giao khu vực. Tuần lễ cấp cao APEC lần thứ 32 được nhận định sẽ là một phép thử về sự tinh tế trong chính sách ngoại giao của nước này.

Với tư cách là nước chủ nhà của APEC 2025, Hàn Quốc có cơ hội dẫn dắt các cuộc đối thoại đa phương và khẳng định vị thế của quốc gia Đông Bắc Á trong khu vực. Trong vai trò là một bên tham gia, Hàn Quốc đang đứng trước ngã ba đường của những thay đổi lớn, bao gồm các cuộc đàm phán thuế quan Mỹ - Hàn Quốc, mối quan hệ với Trung Quốc và tiến trình phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên.

Cách thức Seoul vượt qua những thách thức này sẽ quyết định liệu lời hứa của Tổng thống Lee Jae Myung nhằm đưa Hàn Quốc tỏa sáng trong vai trò cầu nối chính trị toàn cầu sẽ trở thành một thành tựu quan trọng hay chỉ là một tham vọng khó thành hiện thực.

(theo East Asia Forum)

Quỳnh Chi