Hàn Quốc khai thác 'quyền lực mềm' qua bộ sưu tập nghệ thuật của gia tộc cố tỷ phú Samsung

Bức bình phong gấp thế kỷ XIX "Chaekgado: Đồ dùng của học giả trong tủ sách", một trong hơn 200 tác phẩm nghệ thuật Hàn Quốc được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật châu Á quốc gia ở Washington, Mỹ. (Nguồn: Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc)

Quyền lực mềm văn hóa Hàn Quốc

Trong hơn bảy thập kỷ, gia tộc Samsung đã xây dựng một trong những bộ sưu tập nghệ thuật lớn nhất châu Á. Sau khi Chủ tịch Lee Kun-hee qua đời, hàng nghìn tác phẩm vô giá trong bộ sưu tập này được chuyển giao cho Nhà nước và bắt đầu phục vụ mục tiêu mới: Củng cố quyền lực mềm văn hóa của Hàn Quốc.

Hơn 200 trong số 23.000 hiện vật được cố Chủ tịch Samsung Lee Kun-hee tặng cho Hàn Quốc vào năm 2021 sẽ được trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật châu Á quốc gia Smithsonian ở Washington, Mỹ trong tháng này.

Trải qua 1.500 năm, những hiện vật được các giám tuyển của Smithsonian lựa chọn cho triển lãm "Kho báu Hàn Quốc: Sưu tầm, trân trọng, sẻ chia" mang đến cho du khách cái nhìn thoáng qua về nguồn gốc và sự phát triển của bản sắc hiện đại Hàn Quốc, cũng như động lực phát triển của gia tộc họ Lee.

Các hiện vật bao gồm các tác phẩm điêu khắc Phật giáo quý hiếm và kinh sách, đồ nội thất cổ và các bức tranh thế kỷ XX của những nghệ sĩ tiên phong như Lee Ungno và Kim Whanki, vốn được đánh giá là định nghĩa lại hội họa Hàn Quốc trong thế giới hiện đại.

Khởi nguồn từ niềm đam mê nghệ thuật của nhà sáng lập Samsung Lee Byung-chul, bộ sưu tập Lee Kun-hee có quy mô và giá trị chưa từng có. Gần toàn bộ 23.000 hiện vật đã được chuyển về Bảo tàng quốc gia Hàn Quốc và Bảo tàng Nghệ thuật hiện đại và đương đại quốc gia, nơi các giám tuyển phối hợp cùng Viện Smithsonian tổ chức triển lãm.

Sau khi nhận số hiện vật này, chính phủ Hàn Quốc công bố kế hoạch xây dựng bảo tàng hoàn toàn mới tại Seoul để trưng bày bộ sưu tập, với hy vọng sẽ "củng cố bản sắc thương hiệu của Hàn Quốc như một cường quốc văn hóa".

Triển lãm tại Washington, Mỹ bao gồm một số khu vực dành riêng cho Joseon, vương triều cuối cùng của Hàn Quốc, tồn tại từ năm 1392-1910. Các giám tuyển trưng bày những tác phẩm nghệ thuật cung đình và đồ vật nghi lễ, chia sẻ những lý tưởng, thẩm mỹ và hệ thống bảo trợ đã định hình nên văn hóa Hàn Quốc.

Triển lãm cũng đề cập đến Phật giáo và ảnh hưởng của tôn giáo này trên bán đảo Triều Tiên, cùng cách các nghệ sĩ đương đại phản ánh những biến chuyển sâu rộng trong nước và trên thế giới.

Bản sắc đã hình thành

Một số sản phẩm từ triển lãm ở Washington, Mỹ cũng sẽ được trưng bày tại Chicago và London vào năm tới, trong bối cảnh thế giới ngày càng say mê mọi thứ liên quan đến Hàn Quốc, từ K-beauty đến K-pop.

Chase F. Robinson, Giám đốc Bảo tàng Nghệ thuật châu Á quốc gia Smithsonian phát biểu: “Thật tuyệt vời khi Hàn Quốc đang đóng góp cho văn hóa đại chúng toàn cầu. Hàn Quốc vẫn còn những kho tàng, mạch nguồn sâu thẳm, đặc biệt là văn hóa thị giác. Đây là cơ hội để chúng ta thưởng thức điều đó”.

Ông Robinson nói thêm, chủ đề này đặc biệt phù hợp với quy mô, ảnh hưởng và sức mạnh văn hóa ngày càng tăng của cộng đồng người Mỹ gốc Á tại Mỹ. Đây cũng là lần đầu tiên hầu hết các hiện vật của Hàn Quốc được trưng bày tại nước ngoài.

Phó giám tuyển nghệ thuật đương đại châu Á của bảo tàng Carol Huh cho biết: “Điều đáng chú ý, đáng ghi nhận chính là việc sở hữu một di sản đa chiều và phong phú đến vậy, thể hiện tầm quan trọng của văn hóa Hàn Quốc”.

Theo bà Huh, di sản của gia tộc Lee đã lấp đầy khoảng trống trong lịch sử nghệ thuật đương đại Hàn Quốc, với tác phẩm của gần 300 nghệ sĩ thế kỷ XX. Đó cũng là giai đoạn xác định và khẳng định những hình thức văn hóa đặc trưng của Hàn Quốc.

Bộ sưu tập của cố Chủ tịch Lee Kun-hee bao gồm tranh vẽ, tác phẩm điêu khắc, bản thảo, đồ nội thất và hiện vật lịch sử, chẳng hạn như những chiếc bình gốm tráng men thế kỷ XV này. (Nguồn: Bảo tàng Quốc gia Hàn Quốc)

Di sản được tích lũy

Xuất phát từ mong muốn đưa các giá trị nghệ thuật lịch sử trở về quê hương, nhiều hiện vật do nhà sáng lập Samsung Lee Byung-chul sở hữu, vốn bị đưa ra nước ngoài, thất lạc hoặc mất mát qua nhiều thế kỷ, đã được ông nỗ lực tìm lại.

Trong cuốn tự truyện, ông viết: “Di sản văn hóa của dân tộc Hàn Quốc không nên bị phân tán hay thất lạc ở nước ngoài”.

Trong nhiều thập kỷ, gia đình ông đã tặng hàng loạt tác phẩm cho các bảo tàng trên khắp Hàn Quốc. Dù đã quyên góp lượng hiện vật lớn vào năm 2021, gia đình vẫn giữ lại một bộ sưu tập đáng kể, một phần đang trưng bày tại Bảo tàng Nghệ thuật Leeum do Samsung quản lý ở Seoul, nơi tiếp nối di sản sưu tầm của họ.

Gia tộc Lee dường như cũng tự đặt mình vào câu hỏi về bản sắc trong thời đại toàn cầu hóa. Bộ sưu tập phản ánh cách họ và các cố vấn nhìn nhận bản sắc Hàn Quốc và điều họ mong muốn giới thiệu với thế giới.

Ông Lee Kun-hee từng nhấn mạnh: “Khi bản sắc Hàn Quốc thấm vào đời sống hàng ngày, chúng ta sẽ có được sức cạnh tranh văn hóa trên trường quốc tế”.

(theo CNN)

Quang Anh