Hạ tầng công nghệ mới - 'đường cao tốc' để thị trường chứng khoán bùng nổ

Hiện thực hóa các chuẩn mực quốc tế

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang trải qua giai đoạn “siêu sóng” khi chỉ số VN-Index vào ngày 21/8/2025 có lúc tiệm cận vùng 1.700 điểm, vượt xa mức đỉnh cũ 1.528,47 điểm ngày 6/1/2022; vào ngày 4/8/2025, giá trị giao dịch trên sàn HOSE đã vượt 78.000 tỷ đồng, trong khi mức kỷ lục trước đó chỉ quanh 40.000 tỷ đồng/phiên.

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang là một trong những thị trường sôi động, với quy mô vốn hóa và thanh khoản thuộc top đầu khu vực ASEAN. Có thể nói, chứng khoán Việt Nam đang đứng trước một cơ hội lịch sử - đúng vào thời điểm đất nước đang là điểm sáng nhất trên bản đồ châu Á về tăng trưởng, cải cách và chuyển đổi số.

Kinh tế vĩ mô ổn định, Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng cao, quá trình cải cách thể chế diễn ra mạnh mẽ, lợi nhuận doanh nghiệp được cải thiện, kỳ vọng thị trường chứng khoán được nâng hạng vào tháng 10/2025 bởi tổ chức PTSE Russell… là những động lực lớn; mặt khác, việc Mỹ áp thuế đối ứng 20% lên hàng hóa Việt Nam đã giải tỏa lo ngại của nhà đầu tư đồng thời kích hoạt dòng vốn đầu cơ đổ vào mạnh mẽ. Trong bối cảnh đó, một dấu hỏi lớn được đặt ra về năng lực hạ tầng công nghệ của thị trường chứng khoán Việt Nam hiện nay.

Tại Tọa đàm “Đảm bảo hạ tầng công nghệ thời chứng khoán bùng nổ” - thuộc chuỗi chương trình “Đổi mới sáng tạo - Đòn bẩy cho kỷ nguyên mới”- do Báo Tài chính - Đầu tư tổ chức sáng 25/8, bà Vũ Yến Dung - Giám đốc Phòng vận hành chứng khoán, Công ty Chứng khoán VPS cho biết, thời điểm chứng khoán “bùng nổ” vừa qua, hệ thống của VPS có lúc ghi nhận con số 500.000 - 700.000 khách hàng và lượng lệnh lên tới 700.000 - 800.000 lệnh/phiên, cao nhất trong những năm trở lại đây; song hệ thống hạ tầng phục vụ giao dịch tại VPS vẫn hoạt động ổn định, thông suốt.

Tọa đàm “Đảm bảo hạ tầng công nghệ thời chứng khoán bùng nổ” - thuộc chuỗi chương trình “Đổi mới sáng tạo - Đòn bẩy cho kỷ nguyên mới”

Ông Ngô Quang Huy - Phó tổng giám đốc, Công ty Giải pháp phần mềm tài chính FSS cho hay, với vai trò là đối tác công nghệ, cung cấp giải pháp cốt lõi cho hơn 35 công ty chứng khoán và 10 công ty quản lý quỹ, FSS coi những phiên giao dịch “bùng nổ” vừa qua là bài kiểm tra đã được dự báo trước.

“FSS cùng với các các công ty chứng khoán đã đầu tư chiến lược trong một thời gian dài để xây dựng hạ tầng công nghệ, bao gồm cả giải pháp phần mềm và hạ tầng phần cứng, không chỉ đáp ứng yêu cầu giao dịch của ngày hôm nay mà còn đáp ứng yêu cầu tăng trưởng gấp 3, thậm chí gấp 5 lần so với hiện tại” - ông Huy nói và nhấn mạnh.

Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, trong hành trình hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán từ cận biên lên mới nổi, Việt Nam cần tiếp tục nỗ lực toàn diện, từ hoàn thiện khung khổ pháp lý, nâng cao chất lượng công bố thông tin, cải thiện hạ tầng công nghệ, đến tăng cường kỷ luật thị trường và bảo vệ nhà đầu tư.

Riêng về giải pháp cải thiện hạ tầng công nghệ, ngày 5/5/2025, Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh chính thức vận hành hệ thống công nghệ thông tin KRX - một trong những điều kiện tiên quyết để nâng cao năng lực kỹ thuật và cải thiện trải nghiệm giao dịch.

KRX không chỉ rút ngắn thời gian thanh toán, mà còn cải thiện rõ rệt năng lực giám sát thị trường, quản lý rủi ro và xử lý khối lượng lệnh lớn; đồng thời cho phép triển khai các nghiệp vụ giao dịch mới như giao dịch trong ngày, bán khống có kiểm soát, cơ chế đối tác bù trừ trung tâm (CCP) và ký quỹ theo chuẩn mực quốc tế trong tương lai gần - là những yêu cầu tiên quyết của tổ chức MSCI để được xem xét nâng hạng.

TS. Chu Tuấn Linh - Giảng viên Khoa Sau đại học, Đại học Hùng Vương nhận định, việc đưa vào vận hành hệ thống công nghệ KRX đang từng bước hiện thực hóa các chuẩn mực quốc tế về hạ tầng giao dịch. Những cải tiến này không chỉ giúp thị trường vận hành minh bạch và hiệu quả hơn, mà còn tạo tiền đề để gia tăng thanh khoản, nâng cao khả năng tiếp cận của nhà đầu tư tổ chức và thúc đẩy các sản phẩm tài chính mới ra đời.

Cá nhân hóa và nâng cao trải nghiệm người dùng

Ông Ngô Quang Huy cho rằng, hệ thống KRX mới với năng lực xử lý mạnh mẽ, giống như tuyến đường cao tốc to hơn, rộng hơn, nhưng với các công ty chứng khoán và nhà cung cấp giải pháp hạ tầng công nghệ, trong đó có FSS, hệ thống này không chỉ tăng năng lực xử lý để giải quyết triệt để vấn đề nghẽn lệnh, mà nó tạo ra nền tảng để triển khai các sản phẩm mới, phức tạp hơn.

Ông Ngô Quang Huy - Phó tổng giám đốc, Công ty Giải pháp phần mềm tài chính FSS chia sẻ tại tọa đàm.

Ví dụ như giao dịch trong ngày, giao dịch ngoài giờ, quyền chọn, bán khống có kiểm soát và một số sản phẩm khác - đang được cơ quan quản lý nghiên cứu để đề xuất đưa vào triển khai trong thời gian tới.

“FSS cùng với các công ty chứng khoán thường xuyên trao đổi và nghiên cứu để có sự chuẩn bị tốt hơn cho các sản phẩm dự kiến được đưa ra trong thời gian tới và luôn luôn chúng ta phải trong trạng thái sẵn sàng” - ông Huy nói.

Theo chuyên gia FSS, việc phát triển hệ thống công nghệ giai đoạn này cũng như thời gian tới đặt ra hai thách thức cho các công ty chứng khoán và đơn vị cung cấp giải pháp. Đó là phải làm sao giúp hệ thống phục vụ đồng thời khối lượng giao dịch tăng cao, đặc biệt khi các sản phẩm mới dự kiến đưa vào (chẳng hạn giao dịch trong ngày, bán khống…) nhưng vẫn phải nâng cao chất lượng trải nghiệm người dùng sao cho tiện lợi, tốc độ xử lý phải mượt mà, nhanh chóng trong giao dịch, từ đặt lệnh cho tới sẵn sàng theo dõi và quản trị rủi ro.

Bởi vậy, theo ông Huy, để chuẩn bị cho giai đoạn nâng hạng thị trường và đưa vào triển khai sản phẩm mới, các thành viên thị trường khi đầu tư hạ tầng công nghệ phải ưu tiên an toàn hệ thống, dần chuyển đổi sang hệ thống kiến trúc mở để tăng cường kết nối ra bên ngoài, phát triển sản phẩm dịch vụ mới; đồng thời phải đầu tư vào dữ liệu để có trải nghiệm tốt nhất, cá nhân hóa nhất cho nhà đầu tư.

Theo vị này dự liệu, thị trường chứng khoán 5 - 10 năm tới sẽ là thị trường thông minh (mọi quyết định, quản trị rủi ro, phân tích dựa trên trí tuệ nhân tạo và Big data - dữ liệu lớn), siêu kết nối (nhà đầu tư có thể giao dịch liền mạch trên cùng một nền tảng đa tài sản cả cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ và sau này là cả tiền số) và được cá nhân hóa (mỗi nhà đầu tư cá nhân có trợ lý ảo hỗ trợ phân tích để giao dịch an toàn, hiệu quả hơn).

Tại VPS, bà Vũ Yến Dung cũng cho biết, VPS đã nghiên cứu và đưa một số công nghệ mới vào ứng dụng, trong cả hoạt động vận hành của công ty, cả trong trải nghiệm của khách hàng. “Chúng tôi ứng dụng AI vào việc tổng hợp, phân tích thông tin thị trường, nâng cao trình độ chuyên môn cho đội ngũ, để cung cấp thông tin và giúp khách hàng quản lý danh mục đầu tư hiệu quả. Chúng tôi cũng đưa Big Data vào phân tích trải nghiệm khách hàng và nghiệp vụ chiến lược của Công ty” - bà Dung cho hay.

Bà Vũ Yến Dung - Giám đốc Phòng vận hành chứng khoán, Công ty Chứng khoán VPS chai sẻ tại tọa đàm.

Đáng lưu ý, chuyên gia FSS và VPS đều cho rằng, hiện nay, hoàn toàn có thể sử dụng “chất xám Việt” trong đầu tư hạ tầng công nghệ cho thị trường chứng khoán Việt Nam. Bà Dung cho biết, VPS có hợp tác với chuyên gia tư vấn hạ tầng công nghệ là người nước ngoài, song khi triển khai sản phẩm thì sử dụng giải pháp công nghệ của một nhà cung cấp nội địa.

Còn ông Huy cho rằng, hiện khoảng cách giữa các đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ trong nước với thế giới không nhiều, thậm chí chúng ta còn có lợi thế hơn nhờ hiểu thị trường trong nước, nên có thể phát triển các sản phẩm nhanh chóng hơn để phục vụ cho nhà đầu tư, cho thị trường tốt hơn.

Tại Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, Bộ Chính trị đã xác định rõ: phát triển đột phá khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là điều kiện tiên quyết, là thời cơ vàng để đất nước ta vươn lên mạnh mẽ, hiện thực hóa khát vọng hùng cường trong kỷ nguyên mới.

Tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày Truyền thống ngành Tài chính Việt Nam mới đây, Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu có giải pháp, biện pháp huy động hiệu quả hơn nữa nguồn lực cho phát triển trên thị trường tài chính, thị trường vốn, thị trường chứng khoán, nguồn lực kinh tế trong nhân dân… để tăng cường thu hút vốn cả trong và ngoài nước, tạo kênh huy động vốn tốt hơn cho doanh nghiệp. Như vậy, phát triển khoa học công nghệ đối với thị trường tài chính nói chung, thị trường chứng khoán nói riêng là con đường bắt buộc phải đi, nhằm hiện thực hóa khát vọng vươn mình của dân tộc và hỗ trợ doanh nghiệp, nhà đầu tư./.

Tấn Minh