Hà Nội xây dựng hệ sinh thái sáng tạo giàu bản sắc từ di sản truyền thống

Người dân Thủ đô tham quan, trải nghiệm tại Lễ hội thiết kế sáng tạo. (Ảnh: Quốc Khánh/TTXVN)

Hà Nội mong muốn các dự án, ý tưởng và những hành động cụ thể khai thác phát huy giá trị văn hóa, di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, làng nghề truyền thống… trở thành các dự án sáng tạo, có tính thương mại và phát triển lâu dài, nơi mọi nỗ lực gìn giữ văn hóa, đổi mới tư duy và phát triển kinh tế được kết nối hài hòa.

Đó là khẳng định của Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân thành phố Hà Nội, bà Vũ Thu Hà khi nói về Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội 2026. Bà cũng mong muốn toàn thể cộng đồng sáng tạo để cùng xây dựng một hệ sinh thái sáng tạo Việt Nam giàu bản sắc, hiệu quả bền vững ở tầm cao mới trong việc khai thác nguồn lực văn hóa phát triển kinh tế - xã hội Thủ đô bền vững.

“Hồi sinh” những không gian di sản độc đáo

Năm 2026, Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội sẽ chuyển dịch từ việc tổ chức lễ hội đơn thuần sang xây dựng hệ sinh thái sáng tạo đô thị với tư duy liên ngành, kết nối nghệ thuật thị giác - thiết kế - công nghệ - kiến trúc - âm thanh - dữ liệu - thủ công - trình diễn… nhằm tạo nên trải nghiệm đa giác quan, và không gian tương tác mang tính quốc tế.

Dự kiến Lễ hội sẽ khởi động với sự kiện “Tụ hội sáng tạo,” diễn vào đầu tháng 1/2026 tại Quảng trường Đông Kinh Nghĩa Thục, và khu vực Hoàn Kiếm, Hà Nội với sự kết nối nghệ thuật liên ngành độc đáo.

Lễ hội năm nay bao trùm các lĩnh vực như: hoạt động triển lãm sáng tạo, hội chợ sáng tạo, diễn đàn sáng tạo, cuộc thi sáng tạo, dự án sáng tạo, giải thưởng thiết kế sáng tạo, quỹ sáng tạo, cơ sở hạ tầng sáng tạo.

Các bạn trẻ tương tác với tác phẩm tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia trong khuôn khổ Lễ hội Thiết kế Sáng tạo 2024. (Ảnh: TTXVN)

Điểm nhấn khác biệt của mùa Lễ hội 2026 là sự lan tỏa tinh thần sáng tạo trên khắp các không gian trên địa bàn Thành phố. Theo đó, Không gian Di sản (khu vực Chợ Đồng Xuân - Bắc Qua và Trung tâm công nghiệp văn hóa Đồng Xuân) là trung tâm của Lễ hội. Các nhà sáng tạo, thiết kế sẽ sắp đặt, đưa di sản kết hợp với sáng tạo, thí điểm mô hình khu phát triển thương mại và văn hóa, kết nối nghệ nhân - nhà thiết kế - tiểu thương hình thành tuyến trải nghiệm di sản - sáng tạo - thương mại… Biến một khu chợ truyền thống trở thành khu chợ của kinh tế sáng tạo thời kỳ mới.

Không gian Kẻ Chợ (khu vực Phố cổ Hà Nội với 36 phố hàng), là khu vực hồi sinh không gian “Thị - Phố - Nghề,” là nơi kiến tạo các “Phố Hàng sáng tạo” tương ứng với các lĩnh vực công nghiệp văn hóa, gồm các không gian trải nghiệm trưng bày/trình diễn/tương tác kết nối đời sống phố nghề với hệ thống làng nghề tinh hoa của Thủ đô.

Không gian Tương lai (khu vực mạng lưới các công viên trên địa bàn Thành phố), nơi diễn ra các hoạt động “Giáo dục sáng tạo - kỹ năng tương lai,” sân chơi cho các sinh viên, học sinh các cấp học tham gia; các không gian thiết kế công cộng, các pavilion (nhà chòi/gian triển lãm) quốc tế, các cuộc thi, sân chơi/Fablab ngoài trời, workshop…

Không gian Sinh thái (bãi giữa sông Hồng) sẽ trở thành không gian thử nghiệm các ý tưởng độc đáo, ưu tiên nghệ thuật cảnh quan, sử dụng vật liệu địa phương-thiết kế tuần hoàn - trải nghiệm theo mùa; nghiên cứu tuyến trải nghiệm đường thủy trên tuyến sông Hồng.

Không gian Cộng đồng (trên toàn bộ thành phố) sẽ cộng hưởng các hoạt động sáng tạo, phát triển các mô hình kinh tế sáng tạo với tham gia của các đại sứ quán, các tổ chức quốc tế; các Trung tâm văn hóa, không gian di tích, văn hóa tại các phường, xã…

Du khách tham quan trưng bày tại Cung Thiếu nhi Hà Nội, Lễ hội Thiết kế Sáng tạo 2024. (Ảnh: TTXVN)

Trưởng Đại diện Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, ông Jonathan Wallace Baker đánh giá những không gian sáng tạo này không chỉ là các địa điểm vật lý, mà là nơi nuôi dưỡng ý tưởng, nơi hình thành những hợp tác mới và nơi cộng đồng gặp gỡ nhau.

Xây dựng hệ sinh thái sáng tạo bền vững

Ông Jonathan Wallace Baker khẳng định việc chuyển từ một Lễ hội sang xây dựng hệ sinh thái sáng tạo nghĩa là tạo ra những cơ hội bền vững cho các nhà thiết kế, nghệ sỹ, doanh nghiệp sáng tạo, sinh viên và cộng đồng. Như thế, sự sáng tạo sẽ trở thành một phần thường nhật của đời sống đô thị, chứ không chỉ gói gọn trong các sự kiện.

“UNESCO nhiệt liệt ủng hộ hành trình sáng tạo của Hà Nội và vui mừng đồng hành cùng Thành phố trên con đường trở thành một không gian của trí tưởng tượng, kết nối và đổi mới,” ông Jonathan Wallace Baker nói.

Có thể thấy, Lễ hội Thiết kế Sáng tạo Hà Nội đã và đang từng bước khẳng định bản sắc riêng qua những chủ đề đậm chất văn hóa đương đại như: Khơi nguồn sáng tạo năm 2021 - Sức sống mới cho Di sản; Thiết kế và Công nghệ năm 2022: Sáng tạo - Cống hiến - Vì cộng đồng; Dòng chảy kết nối và Di sản sáng tạo năm 2023: Thiết kế - Cộng đồng - Sáng tạo; Giao lộ sáng tạo năm 2024: Đối thoại giữa kiến trúc di sản và nghệ thuật đương đại.

Tiếp nối dòng chảy đó, Lễ hội năm nay không chỉ làm sống lại những di sản bị lãng quên, chuyển đổi không gian sáng tạo, kết nối giới trẻ và cộng đồng mà quan trọng hơn là đã tụ hội được nhiều nguồn lực, khai thác các tiềm năng, thúc đẩy chính sách phát triển kinh tế sáng tạo của Thủ đô.

Người dân Thủ đô tham quan, trải nghiệm tại Lễ hội thiết kế sáng tạo. (Ảnh: TTXVN)

Với ý nghĩa đó, Lễ hội sẽ được tổ chức hoạt động vượt lên tầm của một sự kiện văn hóa nghệ thuật thường niên, hay một Lễ hội thông thường, hướng tới trở thành một thiết chế sáng tạo đô thị, nơi hội tụ, thử nghiệm và lan tỏa những ý tưởng mới, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của cộng đồng người dân Thủ đô./.

(Vietnam+)