Hà Nội kỳ vọng có ngay các doanh nghiệp từ trường đại học trong năm nay

Thông tin được ông Trần Anh Tuấn nêu trong Hội nghị triển khai thực hiện Nghị định số 271/2025/NĐ-CP của Chính phủ, quy định về thành lập, tham gia thành lập doanh nghiệp, tham gia góp vốn vào doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ trên địa bàn Thủ đô chiều 23/10. Hội nghị do UBND TP Hà Nội phối hợp cùng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) tổ chức.

Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội cho biết cùng với 6 Nghị quyết của thành phố về phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Nghị định 271 ra đời góp phần hoàn thiện chuỗi khép kín từ đặt hàng – nghiên cứu – bồi hoàn – thương mại hóa – sandbox, hướng tới thành lập doanh nghiệp từ các trường đại học ngay trong năm nay.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh phát biểu khai mạc hội nghị. Ảnh: Du Lam

Trước đó, phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh khẳng định Nghị định 271 đã “phá vỡ rào cản” trong việc đưa khoa học, công nghệ gắn kết với cuộc sống.

Ông nhấn mạnh Nghị quyết là “đột phá về thể chế”, hiện thực hóa các Nghị quyết của Đảng, Quốc hội đưa các nhà khoa học, viện nghiên cứu, trường đại học gắn chặt với đời sống.

“Nghị định 271 vừa là kỳ vọng, vừa là nhiệm vụ và yêu cầu đối với Thành phố Hà Nội trong việc triển khai hiệu quả và đạt được quy mô, chất lượng trong các doanh nghiệp spin-off”, Thứ trưởng Hoàng Minh cho hay.

Thông tin rõ hơn, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Khởi nghiệp và Doanh nghiệp công nghệ (Bộ KH&CN), cho biết mục đích của Nghị định 271 nhằm đưa ra chính sách vượt trội và tạo hành lang pháp lý cho cơ sở giáo dục đại học công lập, cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập, tổ chức khoa học và công nghệ công lập khác trên địa bàn Thủ đô thành lập, tham gia thành lập doanh nghiệp, tham gia góp vốn vào doanh nghiệp để thương mại hóa kết quả nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ thuộc quyền sở hữu trí tuệ của cơ sở đó.

Nghị định gồm 5 chương, 18 điều, trong đó đối tượng áp dụng phải có trụ sở chính trên địa bàn Hà Nội, có kết quả nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ thuộc quyền sở hữu trí tuệ của cơ sở đó, viên chức làm việc tại các cơ sở công lập nói trên và tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Điểm khác biệt so với Nghị định 263 (hướng dẫn một số điều của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo về cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm của tổ chức khoa học và công nghệ công lập, nhân lực, nhân tài và giải thưởng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo) là Nghị định 271 có quy định rõ thẩm quyền, trình tự xác định giá trị tài sản là quyền sở hữu trí tuệ, kết quả nghiên cứu khoa học, công nghệ để góp vốn, thương mại hóa. Ngoài ra, thẩm quyền quyết định thuộc về hội đồng trường, hội đồng quản lý; người đứng đầu (trong trường hợp không tổ chức hội đồng trường, hội đồng quản lý).

Một điểm mới khác nằm ở nguồn tài chính: tiền từ quỹ hoạt động sự nghiệp của đơn vị, tiền từ quỹ phát triển khoa học và công nghệ, cũng như các khoản tiền tài trợ, viện trợ, tặng cho hợp pháp với mục đích để góp vốn.

“Cởi trói” các điểm nghẽn cản trở hợp tác nhà trường – doanh nghiệp

Với những điểm mới này, các đại biểu tham dự hội nghị đều có chung quan điểm Nghị định 271 là hành lang pháp lý quan trọng, tháo gỡ những điểm nghẽn lâu nay trong hợp tác giữa trường và doanh nghiệp.

PGS.TS. Đào Ngọc Tiến, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Ngoại thương, cho biết so với các trường kỹ thuật khác, trường không có các bằng sáng chế, phát minh để góp vốn thành lập doanh nghiệp nhưng được đánh giá cao về giá trị thương hiệu, nguồn nhân lực. Ông đánh giá Nghị định 271 đã “cởi trói” cho hai câu chuyện là định giá thương hiệu và cử viên chức tham gia điều hành doanh nghiệp.

Trong khi đó, PGS.TS. Huỳnh Đăng Chính, Phó Giám đốc Đại học Bách khoa Hà Nội, nhấn mạnh cần làm thế nào để tận dụng “hành lang pháp lý đã rất tốt”. Ông cho biết trường đang sở hữu số lượng bằng sáng chế cộng dồn rất lớn và sắp tới sẽ đẩy nhanh lựa chọn 4 lĩnh vực, 5 nhóm nghiên cứu có tài sản sở hữu trí tuệ để thí điểm. Trường đã có sẵn các doanh nghiệp nội bộ và sẽ rà soát để đáp ứng tiêu chí mới.

Đại diện một số cơ sở giáo dục khác bày tỏ mong muốn nhận được sự hỗ trợ của các cơ quan như Bộ KH&CN hay Sở KH&CN trong việc hướng dẫn thủ tục nghiên cứu, cấp phép sản phẩm... để tránh xảy ra thiếu sót trong quy trình, gây lãng phí nguồn lực.

Trước ý kiến của các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn, ông Trần Nam Tú, Phó Cục trưởng Cục Khoa học, Công nghệ và thông tin (Bộ Giáo dục và Đào tạo), nhận xét việc đưa sản phẩm nghiên cứu ra thị trường là bài toán khó cho tổ chức, trong khi nhu cầu thành lập doanh nghiệp trong các cơ sở đại học rất lớn.

Ông đề nghị Bộ KH&CN và Thành phố Hà Nội giao một số cơ sở đại học tiên phong thành lập doanh nghiệp và các trường chủ động chọn mô hình: góp vốn, tham gia thành lập, thành lập.

Ông Trần Anh Tuấn, Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội. Ảnh: Du Lam

Tiếp thu các ý kiến đóng góp, ông Trần Anh Tuấn cho biết Thành phố Hà Nội sẽ đặt hàng một số trường, viện và có cơ chế hỗ trợ tài chính theo sự vụ. “Thành phố đã cam kết với Chính phủ dành 4% ngân sách chi thường xuyên hằng năm cho KH&CN, tương đương khoảng 5.000 tỷ đồng”, ông thông tin.

Ngoài ra, sẽ thành lập một tổ công tác liên ngành phục vụ Nghị định 271, hoạt động cả trực tiếp lẫn trực tuyến để hướng dẫn các viện, trường thành lập doanh nghiệp thí điểm. “Cố gắng tháng 11, tháng 12 có những doanh nghiệp đầu tiên”, ông Trần Anh Tuấn nói.

Tuy nhiên, ông cũng nhấn mạnh, với vai trò nòng cốt trong sự nghiệp khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, các viện, trường cần lao động nghiêm túc và quyết liệt để tạo đột phá và có nghiên cứu hàm lượng chất xám cao, tính ứng dụng cao, mang lại giá trị gia tăng về thương mại.

“Hành lang pháp lý chưa bao giờ mạnh mẽ và đầy đủ như bây giờ. Thực tiễn triển khai các nghị quyết nếu vướng, Hà Nội sẵn sàng điều chỉnh ngay”, Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội khẳng định.

Du Lam